CENTER FOR IRANIAN STUDIES - کانون پژوهشهای ايران شناختی

اول مرداد ماه 85


دوست ارجمندم امان افخمی،
نوشته اید: «...می خواهم نظر شما را در باره تفاوت بین نوشتار و گفتار، جویا شوم .نه آن چالش دیرین فلاسفه در این باب را ،که بحث درباره نامه های مهر انگیز، نامه های دوستانه، و عاشقانه ها را.آیا رودررویی، زیر و بم ها، مکث ها، سکوت و فاصله های کلامیٍِ قابل اعمال در گفتگو، آن را زیبا تر و واقعی تر از نوشتار نمی نمایاند؟آیا برای کسی که حضور دارد و ما را می شنود، نوشتن خود نوعی بازیگوشی نیست؟آیا تفاوت نوشتار با گفتار،تنها در قابل ثبت بودن مکتوبات است؟آیا در واقع خطاب به دیگری، ولی برای خویشتن نمی نویسیم؟ و بسیاری آیا های دیگر..........من، شاید هزار نامه برای دوستانم،عزیزانم و ... نوشته ام ولی این چگونه است که ازایشان تنها تائیدیه یا رسیدی بیشتردریافت نکرده ام...؟!واقعاٌ چگونه است که آن هزار نامه پاسخی نداشته اندو هزار سال دیگر هم نخواهند داشت»؟


برداشت من تنها تفاوت ناچیزی با نظر شما دارد که می پرسید:
« برای کسی که حضور دارد و ما را می شنود، نوشتن خود نوعی بازیگوشی نیست»؟
شما با طرح یکی از مهم ترین و تعیین کننده ترین ویژگی های نگاه ما ایرانیان به فراهم آوردن پیوند با دوستان و دیگران، دغدغه ای را برای من تبدیل به دغدغۀ روز کرده اید که بیش از سی سال است که مرا با خود مشغول کرده است.
سی و دو سه سال پیش در یک سخنرانی به نام «صورت مسالۀ ورود واژه های بیگانه به زبان فارسی» در دانشگاه ملّی و پس از چاپ های مکرّر این سخنرانی به صورت مقاله، که هر بار حجم بیشتری می یافت (بار آخر در کتاب «ارج نامۀ شهریاری» که خود تدوین آن را بر عهده داشتم)، یکی از نکته های مهمّی که به آن پرداخته بودم، نقش ِ «ادب ِ گفتاری» یا ادب ِ شفاهی در نزد ِ ایرانیان بود. در یکی از روزهایی که مشغول آماده کردن این نوشته برای ارج نامۀ شهریاری بودم، گفت و گوی مفصّلی داشتم با دوست ارجمندم دکتر سعید عریان، که یکی از چند مرد ِ میدان در ادب ایران باستان است. شاید در سال 1378.
عریان با شیرینی سخنی که دارد، جانمایه انگیخت و کار را برایم تمام کرد، که در همین جا یک بار دیگر، دینم به او را به رخ خودم می کشم:
ما روی هم رفته اهل «ادب شفاهی» و یا به قول شما «ادب گفتاری» هستیم.
پس از چاپ نوشته ام در «ارج نامۀ شهریاری»، دوست ارجمندم روانشاد استاد علی فاضل حدود پنجاه فتوکپی از آن را به دوستان خود در گوشه و کنار جهان فرستاد و چند ساعت پیش از فرمان یافتنش، در سن بالای هشتاد، از من خواست که به این نوشته همواره بیفزایم و چاپ آن را تجدید کنم. اینک دو سه سالی از این پیشنهاد گذشته است که شما مرا به یاد غفلتم می اندازید.
در مقالۀ صورت مساله نوشته بودم:
«... ما از آغاز به روایت شفاهی بیشتر از ادب مکتوب توجه کرده ایم. شاید بتوان شعر فارسی را یکی از برآیندهای همین توجه دانست. پیش از اسلام، کتاب دینی مان اوستا نیز جز در چند مورد استثنایی، به صورت شفاهی در سینه های دینداران جای داشت و حتی موبدان از آن به صورت شفاهی استفاده می کردند. علاقه به روایت شفاهی تا نخستین سده های دورۀ اسلامی نیز به قوت خود باقی بود. با همۀ نظرهای موجود که ذخیره های عظیمی از کتاب های ایرانی سوزانده و نابود شده اند، با قرینه های موجود نمی توان گمان داشت که ایرانیان مانند و به اندازۀ یونانیان اثر مکتوب داشته اند. جز سنگ نبشته ها و معدود خبر ِ جسته و گریخته، تقریبا تنها منبع تاریخ ایران باستان نوشته های غیرایرانیانِ به ویژه یونانی و رومی است. با این که در دورۀ اسلامی کتاب های بی شماری، تقریبا در همۀ زمینه ها، به دست ایرانیان نوشته شدند و با این کتاب ها ایرانیان سده هایی پیاپی و تا چند قرن پیش یکی از یکه تازان جهان ادب بودند، ادب شفاهی هرگز نقش خود را ازدست نداد و نقالان و راویان انجمن های روستایی و شهری همچنان به کار خود ادامه دادند. حتی امروز، به هنگام کوشش برای زنده کردن سنّت های ملّی، احیای نقالي نیز در دستور کار قرار می گیرد. البته در این جا منظور نقالانی است که بیشتر شاهنامه می خوانند. گمان ندارم که فردوسی به هنگام پرداختن به شاهنامه از روایت های نقالان روزگار خود بی نیاز بوده است.امروز هم برای دستیابی به مطلب مورد علاقه مان، حاضریم ساعت ها پای صحبت این و آن بنشینیم، اما خود به مطالعۀ مستقیم نپردازیم. در شهرها بیشترین اطلاعات را صبح ها، اوّل ِ وقت ِ اداری و کاری، با همکاران و حتی مراجعان ردّ و بدل می کنیم و بعد همۀ روز سرگرم مونتاژاطّلاعات و ویراستاری شنیده هایمان می شویم و مطمئنا به هنگام مونتاژ و ویراستاری، به سبب وجود حلقه یا حلقه های گم شده، به آب و تاب و تفسیر پناه می بریم. اینک چون، در مقایسۀ با ادب مکتوب، در ادب شفاهی وسواس و احساس مسؤلیّت و قدرت تحلیل به مراتب کمتر است، سهل انگاری در بیان و انتقال، زمینه برای رشد می یابد و این رشد بی حساب مستقیما بر ادب مکتوب سایه می افکند و آن را به بي بند و باری می کشاند. حاصل، پایمال شدن حرمت ادب نوشتاری است. برخی تنها به عنوان های درشت روزنامه ها قناعت می کنند و بعضی دیگر مانند کلاغ خبرچین، بر روی نوشته ها، این سو و آن سو می پرند و خود را آمادۀ یک کلاغ و چهل کلاغ می کنند و معدودی هم خود به ندرت مطلبی را از آغاز تا به پایان می خوانند و اطمینان دارند که تا شب با شنیده های خود و اندوخته های شفاهی روزانۀ خود، به بقیّۀ مطلب و گوهر اصلی و داغ آن دست خواهند یافت. گویی هنوز چیزی نمی تواند جای تاریخی ادب شفاهی را بگیرد. شاید یکی از علّت های جای ِ خوب ِ رادیو در میان ایرانیان، همین دلبستگی به ادب شفاهی باشد. البته موسیقی لا به لای برنامه ها هم، که کاهندۀ ملال آموختن است، نقش سه تار نقالی ها را بر عهده می گیرد. در روستاها تبادل خبر شفاهی قلمرو گسترده تری دارد. در این جا قصّه ها و اوسنه ها نیز، مانند پانویس، در قلمرو «شفاهیّات» قرار دارد. و در مجموع و تقریبا برای همه، خبر های ِ دست اوّل، خبرهایِ هستند شفاهی وبه حسابْ دست ِ اوّل». در کنار پراکنده بودن جمعیت بسیار اندک، در آبادی های تک و دورافتادۀ در کوهپایه ها و بیابان های ایران، نبود ِ خطی همگانی در ایران باستان نقش تعیین کننده ای در رونق ادب گفتاری دارد. امروز، با این که برخی بر باور بی پایۀ حضور خطی همگانی در ایران باستان و وجود کتابخانه هایی افسانه ای که به دست اسکندری ها و عرب ها پایمال و غارت شده اند، پا می فشارند، جهان ایران شناسی از رسیدن به چنین نتیجه ای همچنان ناتوان مانده است. همه می دانیم که خط اوستایی در روزگار پایانی دورۀ ساسانی، برای برابری با ادب نوپای جهان مسیحی، پدید آمده است و پیش از آن هم خط های پهلوی اشکانی و ساسانی برآمدۀ از خط آرامی، نه خطی همگانی بوده اند و نه به اصطلاح امروز توانایی تولید انبوه را داشته اند. خسته کننده خواهد بود که در این جا صدباره داستان خط به میان کشیده شود. و ملال آور خواهد بود که اشاره شود که معدود نوشته های پهلوی تقریر سده های نخستین دورۀ اسلامی هستند و حاصل هنر مقاومت زرتشتیان در برابر ادب نوشتاری ِ روزافزون ِ مسلمانان... به ویژه این که سنگینی موضوع نیاز به نوشته ای بالابلند دارد... به اوستای دو میلیون بندی پلینی به خط آرامی هم می توان با همان چشمان حیرت زده ای نگریست که به اوستای مورّخان دورۀ اسلامی که آن را نگاشته بر دوازده هزار پوست گاو می دانند. آن هم به زر ناب! بنابراین، در برابر ایلیادها و ُادیسه ها، ما می مانیم و شهرزادان قصه گویمان... و هزار افسان و یا هزار و یک روزمان که درجامعۀ تازه نفس اسلامی بی درنگ جای خود را می یابد و می گشاید و هزار و یک شب را می آفریند... و ده ها به اصطلاح رُمان مانند داراب نامه را... اینک، اگر هم نبود خط همگانی را نتوانیم دلیل اصلی رویکرد ایرانیان به گفتار به جای نوشتار بپذیریم، به هر روی ناگزیریم بپذیریم که ما بیشتر شیفتۀ گفتار بوده ایم و هستیم تا نوشتار. در این میان می ماند پاسخ به این پرسش ِ بسیار دشوار که پس چرا و چگونه تا همین دو سدۀ پیش، نزدیک به هزار سال، یکی از پرکار ترين ملت های جهان در میدان قلم بوده ایم؟ واقعیّت این است که ما هنوز به آغاز ِ ادب فارسی ي نو در دورۀ اسلامی چندان نپرداخته ایم و بسنده کرده ایم به نوشته های پیشگامانی چون استاد صفا که دروازه را گشود... پس از شکست خوردن ِ ایرانیان از عرب ها و فروپاشی ي ِ ساسانیان، یکی از مهم ترین دگرگونی های فرهنگی، تغییر بی وقفۀ ادب گفتاری به ادب نوشتاری بود. ایرانیان صدر اسلام به دو گروه مشخّص تقسیم می شدند (در این جا باید بگذریم از شاخه های گوناگون هرگروه!): آن هایی که با پرداخت جزیه و خراج، به دین و آداب پدران خود وفادار ماندند (زرتشیان. - از مانویان و گروهی از مزدکیان هم می توان نام برد) وآن هایی که توانایی پرداخت جزیه را نداشتند و ناگزیر به اسلام گرویدند. باید توجّه داشت که گرویدن ایرانیان به اسلام، در آغاز به سبب آشنا نبودن دو طرف ایرانی و عرب به زبان یکدیگر و در نتیجه کُندی ِ ارتباط مستقیم و تفهیم وتفاهم، آهنگی بسیار آرام داشت. در هرحال برای درک مسائل عمیق عاطفی و عقیدتی و پرورش ِ باور، نیاز به گفت و گو و زمان بود. روی هم رفته در آغاز کار، عرب ها هم تعصّب چندانی نداشتند و آسان تر می توانستند تنها به دریافت جزیه قناعت کنند. امّا کم کم با رو به رشد گذاشتن تعصّب دینی موقعیّت زرتشیان رو به وخامت گذاشت. گروه اوّل، که با خطر انزوا و نابودی فرهنگی رو به رو بود، با شتاب به ثبت ِ ادب ِ دینی ِ خود --که تا این زمان بیشتر گفتاری بود -- پرداخت. می دانیم که تقریبا همۀ ادب اوستایی و پهلوی را مدیون ِ آنان هستیم. گروه دوم، با رونق خط عربی جدید که آن هم مانند خط پهلوی برگرفته از خط آرامی، اما کمی آسان تر و قابل استفاده تر بود، کم کم به ضبط ِ ادب ِ گفتاری ِخود به خط جدید خود پرداخت. البته این گرایش پرشتاب هردو گروه به ثبت ادب دینی و فرهنگی را باید تا حدود زیادی در پیوند با علاقۀ عرب ها به سرودن و نوشتن نیز دانست. پیداست که ایرانیان این روزگار نمی توانستند، در حالی که خود را از نظر فرهنگی و مدنی به مراتب برتر از عرب ها می دانستند، شاهد ِ برتری ي ِ عرب ها از نظر استفادۀ از خط و ادب نوشتاری باشند. در مقایسه، ارتباط ایرانیان با یونانیان و رومیان از گونه ای دیگر بود. ارتباط ایرانیان با اینان به جای ارتباط فرهنگی و مدنی، بیشتر در پیوند با جنگ بود و اندکی نیز دادوستد. همین است که حاصل ِ فرهنگی آشنایی ایرانیان با یونانیان و رومیان بسیار ناچیزتر از اندک است. برای نمونه کافی است که تنها به هرودت اشاره کنیم. جانمایۀ کتاب مشهور به تواریخ هرودت، آغاز تاریخ ایران است و ایرانیان تا همین اواخر از وجود این کتاب حتی بی خبر بودند! در حالی که ایرانیان و عرب ها از همان نخست بنا بر دکترین اسلام، کم و بیش، تشکیل یک امّت را می دادند و در نتیجه و اجبارا، صاحب هنجارهای مشترک فرهنگی می شدند. این ها حقیقت هایی هستند که به هیچ بهانه ای نمی توان از آن ها گریخت. به این ترتیب از یک سوی حس پایداری زرتشتیان سبب گردآمدن متن های اوستایی و پهلوی شد و از دیگرسوی، حس رقابت ایرانیان مسلمان با عرب ها سبب روی آوردن ایرانیان به ادب نوشتاری را فراهم آورد و هنوز دیری نگذشته بود که ایرانیان، در قرون وسطای ِ سیاه، در تألیف و تولید ِ کتاب سرآمد ِ جهانیان شدند. به عبارت دیگر، شکست ِ نظامی ي ِ خود را از عرب ها با کار فرهنگی جبران کردند. توجّه ایرانیان به نوشتن نخست با متن های عربی و پهلوی آغاز شد و سپس نوشتن به فارسی نیز شتاب گرفت. از همین روی است که بیشترین نوشته های موجود به پهلوی از نخستین سده های هجری هستند. امّا با فرمانروایی مرحوم فتحعلی شاه قاجار که به حق نمی توانست با مشغولیّت های حرمسرایی که برای خود فراهم آورده بود، در گرماگرم انقلاب فرهنگی ي ِ جهان، توجّهی به فرهنگ و ادب داشته باشد، ایرانيان از آغاز سدۀ سیزدهم هجری، دوباره به آغوش ِ گرم ِ ادب ِ گفتاری بازگشتند!اینک، با این بازگشت بی قید و شرط به آغاز، با انبوهی از «پژوهش های انجام نگرفته» بیشتر از اندکی دشوار است که به علل ِ کنونی محبوبیّت ِ ادب ِ شفاهی بپردازیم. البته در این جا از درد «صغیر» بودن یا «صغیر» پنداشته شدن ادب نوشتاری نیز نباید غافل بود... من که کاری جز نوشتن ندارم، نیمی از توانم را صرف این می کنم که مبادا بزرگ تری را برنجانم و ناگزیرم با بازی با واژه ها، افکار خودم را بازی بدهم ... تا مبادا دل نازکی را بشکنم... همین هنجار، یکی از علّت های بزرگ ما برای صرف ِ نظر کردن از ادب نوشتاری و پناه بردن به ادب «باز» ِ گفتاری است... ما اغلب احساس می کنیم که اگر دروغ نگوییم و چاپلوسی نکنیم، حتما دل کسی را خواهیم شکست. و شگفت انگیز است که حتی پیرامونیانمان هم، از سر عادت، دوست دارند که با آن ها رو راست نباشیم و تا می توانیم دروغ تحویلشان بدهیم. در ترازوی هزارکفه نیز گفته ام، که کار به جایی رسیده است که اگر درست صحبت بکنیم و راست بگوییم، این امکان وجود دارد که همدیگر را نفهمیم... راستگویی ما رنج آور است. از پدر و مادر گرفته، تا دائی و عمو، نزدیکان دور و نزدیک تر، آموزگاران تنی و ناتنی و رؤسایمان همیشه از صمیم قلب آرزو می کنند که ما را هرگز روراست نبینند... در فرهنگ ما همواره آزادگی و صداقت با خیره سری مترادف بوده است... ما این قدر با این فرهنگ خو گرفته ایم که گاهی حتی می ترسیم اقلا با خودمان روراست باشیم! در امان بودن از سرزنش ها و نکوهش های بی جا و سلیقه ای این و آن از ابتدایی ترین نیازهای شهروند هر مدینه است. اما گویا ما شهروند هیچ مدینه ای نیستیم. چنین است که مسؤلیّت گفتار کمتر از نوشتار است... و چون گفتارهای ویراستاری نشده گاهی سر از نوشتار در می آورند، نوشتار نیز اغلب ناتوان می افتد و بی خریدار...
امّا این که به هنگام نوشتن مخاطب اصلی دل خودمان است یا دل دیگران، باشد برای فرصتی ديگر.

posted by Jalil Doostkhah @ 6:52 PM

http://www.naghed.net/Gozaresh_ha/bbc_philosophy-religion.htm
*
بی بی سی/ فرهنگ و هنر
http://www.bbc.co.uk/persian/news/story/2006/07/060717_mv-khn-philosophy-religion.shtml


II


باغ ايراني، نماد ِ آرماني ي ِ جهان است




ژان دومينيک برتيولي که در حال تنظيم نهائي پايان نامه دکترايش در زمينه کاخ هاي صفوي است با ميراث خبر درباره ويژگيهاي باغ ايراني و معماري ايراني گفتگو کرده است
http://www.chn.ir/news/?section=2&id=32704


III


در نشست ِ معرّفی ي ِ ادبیّات کهن ِ ایران در دهلی نو عنوان شد :


شاهنامه فردوسی پیام آور عدالت و حقیقت و زیبایی مطلق است http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?NewsID=354854


IV


Conference - Call for Papers
July, 2006
SIXTH BIENNIAL CONFERENCE ON IRANIAN STUDIES
Conference - Newsflash
3 - 5 August 2006
School of Oriental and African Studies (SOAS), London


http://au.f511.mail.yahoo.com/ym/ShowLetter?MsgId=3609_22019558_77929_1567_55075_0_37378_99316_2648508892&Idx=6&YY=60263&y5beta=yes&y5beta=yes&inc=25&order=down&sort=date&pos=0&view=a&head=f&box=Inbox

posted by Jalil Doostkhah @ 5:25 AM

يادداشت ويراستار


با رويكرد به نشاني ي ِ :
http://www.eurobaluchi.com/music/world/farsi/index.htm
فهرست ِ مجموعه ي ِ سرشاري از نمونه هاي ِ ادب و هنر ِ ايراني و جهاني در هر دو بخش كهن و نو ِ آن، در برگيرنده ي ِ ترانه ها، شعرها ، سرودها ، نغمه ها و نواها و گاه صداي ِ خود ِ شاعران و تصويرها يا خيالْ نگاره هايي از چهره هاي ِ هنرمندان و زندگينامه ي ِ كوتاه آنان را خواهيد يافت كه هر بخشي از آن، نمودار ِ گوشه اي دلْ نشين از گلزار ِ هميشه شكوفان ِ ادب و هنر ِ ايراني و انساني است و بيننده و شنونده را به سرزمين ِ خاطره هاي ِ فراموش نشدني در ميهن و نيز در دورترين كرانه هاي جهان، رهنمون خواهد شد و تارهاي ِ جان و دلش را خواهد نواخت. در اين مجموعه ي بسيار شاخه، از نغمه هاي روستايي و موزيك توده تا موسيقي ي سنّتي و دستگاهي و از موسيقي ي كلاسيك و سنفونيك تا موزيك پاپ ِ غربي و از اُم كلثوم مصري تا راويشنكار هندي و پاوِرُتي ي ايتاليايي و شجريان و بنان و مرضيّه و فرهاد و فروغي و بينا و زنگنه و گوگوش ايراني و از خيّام و مولوي و حافظ تا نيما و فروغ و شاملو را در كنار هم مي توان يافت و با گزينشي آزاد، متن ترانه ها و شعرهاشان را خواند و خُنياي گوش نواز و دل پذيرشان را در خلوت خويش شنيد و با يكايك آنان، بي ميانجي همنشين و دمساز شد.

به راستي بايد بر زنان و مردان دانشور و فنْ سالار ِ روزگارمان آفرين و درود بفرستيم كه دستْ يابي به چُنين گنجينه اي از ذوق و هنر را بدين آساني، شدني كرده اند. از دوست ِ فرهيخته ي ِ نيكْ انديش، نيكْ گفتار و نيكْ كردار و مهرْورزم دكتر تورج پارسي نيز كه اين ارمغان ِ بسيار ارزنده را از نزديك ِ قطب ِ شمال (سوئد) به نزديك ِ قطب ِ جنوب (استراليا) فرستاده است، بسيار سپاسگزارم.

posted by Jalil Doostkhah @ 1:01 AM

گام هايشان در اين راه ِ فرخنده، استوارباد!

posted by Jalil Doostkhah @ 5:15 AM

چشم انداز ِ كوه ِ بيستون از دور

طرح ِ سنگْ نگاره ي ِ بيستون

نماي ِ سنگْ نگاره و سنگْ نوشته از دور

سطرهايي از متن ِ سنگْ نوشته ي ِ بيستون

posted by Jalil Doostkhah @ 9:30 AM

خيالْ نگاره اي از زرتشت ِ آموزگار


مَزدا، نماد ِ آرماني ي ِ خِرَد و انديشه ي ِ برتر را بزرگ ترين آموزگار مي شناسد و همواره از او ياري مي جويد تا دانستني هاي جهان و زندگي را به آدميان بياموزد و آنان را از رازْواره هاي ِ هستي، بياگاهاند. سرتاسر ِ گاهان ِ او، سرشار از اين درونْ مايه است. همواره خِرَد ورزيدن، انديشيدن، شكّ كردن، پرسيدن و پاسخْ جُستن و به پويايي و رفتن، دلْ سپردن و از ايستايي و رسيدن روي گردانيدن، برگردان ِ همه ي ِ سرودهاي ِ دلاويز ِ اوست. او در هيچ يك از اندرز- سرودهايش از يقين و بي چون و چرايي و جزمْ باوري و "اين است و جُز اين نيست" سخني به ميان نمي آورد. كوتاه سخن اين كه او "انديشه و خِرَد و پژوهش" را جايْ گُزين ِ "باور" و "ايمان" مي خواهد و مردمان را به همواره آموختن فرامي خواند.
*
در ادب ِ فارسي ي ِ ميانه (/پهلوي) نيز -- كه دنباله ي ِ تاريخي و فرهنگي ي ِ آموزشهاي گاهاني به شمار مي آيد -- با همين رويكرد رو به رو مي شويم. از جمله در متن ِ پهلوي ي دينكرد، كتاب ِ نُهم آمده است:
«ِآموزگاران بايد مرداني سالمند و خوش كردار، به دور از هواهاي مادي، خُرسند، بُردبار، پاكيزه و داراي ِ توان ِ پرورشي باشند. دريابنده و زيرك باشند و با شاگردان خود رابطه‌اي شورمند و مهربان داشته باشند."


بازتاب ِ شكوهمند ِ اين بانگ ِ دلاويز ِ باستاني را در بلندترين چكاد ِ فرهنگ و ادب ِ فارسي، شاهنامه ي فردوسي نيز مي شنويم. استاد ِ توس هم در سرتاسر ِ حماسه ي ِ ارجمندش، هيچ فرصتي را براي ستايش از آموزش و آموزگار و آموزگاري فرونمي گذارد و از ديباچه تا تمام ِ بخش هاي متن ِ منظومه، همواره بر اين رويكرد ِ بُنيادين تأكيد مي ورزد و -- چُنان كه براي نمونه در بيتهاي آمده در زير ِ عنوان ِ درآمد ِ همين تارنما ديده مي شود -- آدميان را از پايان ناپذيري ي ِ دانش مي آگاهاند و بر بايستگي ي ِ پويايي و جويايي هميشگي در كار ِ آموختن و سزاواري ي ِ رساندن ِ دانش به هركس در سرتاسر ِ گيتي، تأكيد مي ورزد.
*
خبرگزاري ي ِ ميراث ِ فرهنگي، در همين راستا گزارشي خواندني دارد با عنوان ِ :
آموزگاري در ايران باستان، يك رده ي ِ شغلي بود
كه متن ِ آن را مي توانيد در نشاني ي ِ زير بيابيد:


http://www.chn.ir/news/?section=2&id=31093

posted by Jalil Doostkhah @ 7:32 PM

نمايي از سدّ ِ سيوند كه قرارست گنجينه ي ِ بي همتاي باستاني مان را در كام ِ خود فروبرد!


يادداشت ويراستار


در چند سال گذشته (يعني از هنگامي كه طرح ايجاد ِ سدّ ِ سيوند به مرحله ي ِ اجرا درآمده است) و به ويژه در يك ساله ي ِ اخير، دغدغه ي ِ خاطر ِ دوستداران ميراث ِ فرهنگي ي ِ ايران و گنجينه هاي بازمانده از روزگاران ِ باستان انگيزه ي نگارش ِ دهها گزارش، بيان نامه، گفتار تحليلي و بررسي ي ِ باستان شناختي در ايران و جُز ايران شده است. پاره اي از اين نوشتارها را پيش از اين در همين تارنما آوردم.
متأسّفانه هيچ پژوهش و كوشش و جوششي در اين زمينه كارسازنيفتاده و بازدارنده ي ِ اجراي اين طرح نبوده و اكنون سخن از آب گيري ي سدّ ِ يادكرده در سال كنوني در ميان است و تنگي ي فرصت، به هيچ روي اجازه ي ادامه ي كاوش هاي باستان شناختي در منطقه و از همه مهمّ تر، تنگه ي ِ بُلاغي را نمي دهد و دورنماي فرورفتن ِ انيوهي از يادمان هاي ارزشمند ِ ديرينه ي ايرانيان به زير ِ آب، به شدّت نگران كننده شده است.
دست آويز ِ وزارت ِ نيرو و دست اندر كاران ِ احداث ِ اين سدّ، ذخيره ي آبهاي گذران ِ تنگه ي ِ بُلاغي براي بهره گيري در آبياري ي ِ زمين هاي ِ منطقه است. شك نيست كه هر كوششي براي بازداري ي ِ آبهاي موسمي از هرز رفتن و انباشتن ِ آنها براي بهره گيري در كشاورزي و پديدآوردن ِ آباداني و شكوفايي ي بيشتر، ستودني است. امّا آيا اين آباداني به چه بهايي بايد تمام شود؟ آيا مردم ايران بايد گنج شايگان ِ هزاره ها را در وجه ِ چُنين آباداني و آبي بپردازند؟ در اين صورت، چون نيك بنگريم، اين نه آباداني كه عين ويراني و تباهي است!
به راستي آيا دانش و قنّ ِ امروز اين امكان را به ما نمي دهد كه با برخوردي فرهنگي نسبت به مرده ريگ نياكانمان، در عين ِ نگاهداري آنها، به آباداني اقدام كنيم؟ بي گمان پاسخ ِ بدين پرسش، مثبت است و اهل فنّ مي دانند كه چُنين كاري شدني است. پس اگر كار به دستان چُنين رويكردي به صورت ِ مسأله ندارند و گوششان بدهكار ِ بانگ ِ دل سوزي و دادخواهي ي ِ فرهنگ دوستان نيست، بايد نسبت به دل بستگي و وابستگي شان بدين ميهن ترديد رواداشت.
دوست ِ ايران دوست و فرهيخته ي من دكتر نويد فاضل، امروز در پيامي دل سوزانه و سرشار از آشوب ِ خاطر از آلمان، به گفتاري تحليلي و روشنگر از عليرضا افشار در اين زمينه بازبُرد داده كه در روز يكشنبه 18 تيرماه در روزنامه ي شرق در تهران نشريافته و سپس در تارنماي خبري ي ايران امروز بازنشر شده است. دكتر فاضل در پيام خود، آورده است:
با درود، در مورد سدّ ِ سیوند و پیامد های آبگیری آن ، حتما شنیده اید و می دانید که طبق توافق ها ، قرار است در آذر ماه امسال این اتفاق بیفتد. وزیر نيرو از توافق وزارت نيرو با سازمان ميراث فرهنگي براي آبگيري سدّ سيوَند در آذرماه خبر داد! وزير نيرو درگفت و گو با خبرگزاري ي فارس، در خصوص وضعيّت سدّ سيوند گفت:
"تكليف سدّ ِ سيوند از ابتدا مشخّص بوده و اين سدّ در حال تكميل است!" وي خاطر نشان كرد : "وزارت نيرو اعلام كرده است آب گيري سدّ در خرداد ماه به تعويق بيفتد تا سازمان ميراث فرهنگي فرصتي براي انجام كاوشهاي خود داشته باشد." وي اضافه كرد : "روز چهارشنبه 27 ارديبهشت سفري به شيراز داشتم و با تمامي مسؤلان ذي ربط تشكيل جلسه داديم و هيچ مشكلي از نظر سازمان ميراث فرهنگي و مراكز مربوطه براي احداث سدّ سيوند وجود نداشته است!"
وزير نيرو ابراز اميدواري كرد كه وزارت نيرو بتواند در آذرماه آب گيري ي ِ سدّ سيوند را انجام دهد.

اما برای این که ابعاد این فاجعه به صورت کاملا علمی و مستند برای شما دوستان روشن شود ، مقاله ي زیر را که در روزنامه شرق به قلم عليرضا افشار نوشته شده است، به شما دوستان تقدیم می کنم . فقط خواهشمندم اگر به کشور خود علاقه مند هستید حدّ ِ اقل کاری را که می توانید، انجام دهید ، یعنی خواندن کامل این مقاله و پاسخ دادن به پیشنهادی که به وسیله ي دوستانم در تارنمای ِ اَمُرداد ارائه شده است. *


مقاله ي شرق را در اين جا بخوانيد

پیشنهاد

دوستان ِ من در تارنمای امُرداد متنی برای اعتراض به زیر آب رفتن آثار باستانی ایران برای ارسال به یونسکو آماده کرده اند ، ترجمه انگلیسی این متن هم (برای متن ایمیل) آماده شده و بر همه ایرانیان و نیک اندیشان است تا با ارسال آن به یونسکو اعتراض خود را نسبت به این فاجعه ملی ي ِ آبگیری سدّ سیوند به گوش جهان برسانند این متن را به همه دوستان و ایرانیان بدهید.

خانه ي ِ من كجاست؟

گرسنه ام چنان كه كودكان گواتمالا، تشنه ام چنان كه زمين تشنه ي كوير، امّا نه نيازمند تكّه اي نانم نه جرعه اي آب، تنها خانه ام را به من بدهيد. بارها خوانده ام و بارها در داستان هاي كودكانه شنيده ام ايران؛ امّا طعم آنرا نچشيده ام چنان كه مزه ي ِ آزادي را! حتي نمي خواهم مرا برهانيد. تنها خانه ام را بمن بدهيد. ايران را دوست دارم ،فرازهاي البرز كوه ، فرودهاي دشتهاي پهناورش، همه ي ديوارهاي خانه ام را دوست دارم، حتي خارهاي بُرّانش و سنگ هاي بيابانش را، به چپاول نبريدش! خانه ام را به من بدهيد!سالهاست كه اين جماعت فرهنگ ستيز با هزاران نيزه به زخم خانه ام ايران نشسته اند و با هر نوع ترفندي به از بين بردن فرهنگ اين مرز و بوم كهن كوشيده اند. سرزميني به تاريخ آفرينش، به تاريخ انسان و آثار ملي ما را يا به تخريب نشستند يا به بغما بردند و امروز به زير آب فرستادن دشت پاسارگاد و تنگه بلاغي با آب گيري ي سدّ سيوند كه يادگار نياكان ايران زمين ماست، زخمي تازه به پيكر تاريخ ايران و فرهنگ ما مي زنند كه تاريخ جهان تار و پودي تنيده با هم دارد چنان كه ما و شما از دورترين تاريخ با هم ايستاديم و با هم آمديم ما با فردوسي و رستم و شما يا هرودت و آشيل. امروز كه نيازمند شماييم دوستي ي ِ كهن را به خاطر آورده و تاريخ ما را از تاراج نجات دهيد. كمك كنيد تا خانه و فرهنگ خويش را حفظ كنيم؛ حتي سنگ كوچك فراموش شده در گوشه حياط خانه را.نگذاريد تا با آب گيري ي سدّ ِ سيوَند يك تاريخ به نابودي كشانيده شود. اگر به كودكان گرسنه آفريقا نان ميدهيد به فرزندان اين مرزو بوم تنها و تنها جرعه اي هوا برسانيد.تاريخ ما را دريابيد!

Please Save Pasargad

Where is my homeland

Famished I am! Like Guatemalan children… Thirsting I am! Like burnt soil of desertsBut neither seeking a piece of bread, nor a drink of waterJust hand me back my homeland!Many times I have read, and many times I have heard in childish stories… Iran But never have I tasted it
Just as the freedom
Still I don’t want my libertyJust hand me back my homelandI adore IranAscends of the AlborzDescends of its wide meadowsI adore all parts of my homeEven cutting teasels and stones of its wildernessesDon’t plunder it
Give me back my homeYears it is that this uncouth people, using their spikes, are wounding my home, Iran… and by means of every plan, are wiping out its ancient culture… - a land with precedence of creation and to the age of humanity! Either they destroyed or plundered our national remainders… And now, by supplying the Sivand dam, then drowning the Pasargad field and Tang-e-Bolaghi deep into the water, which are souvenirs from our Persian ancestors, they wound a new sore to body of our culture and history of Iran – which is twisted together with the history of the world… as we are stood up shoulder to shoulder from very old of the history! And came on together, we with Ferdowsi and Rostam, and you with Herodotus and Achilles!Today that we need your relief, remember the old alliance! And save our history from raid… Help us revive our culture and home, even the small piece of stone, forgotten away in its backyard!Don’t let the Sivand tragedy, destroys a history! If you give African children pieces of bread, give our nation’s children just a chance to breathe!Consider our history

ایمیل ِ یونسکو :

spokesperson@unesco.org

posted by Jalil Doostkhah @ 3:54 AM