Friday, April 25, 2014

 

کاوش و جُستاری در باره ی درونمایه ی "اندیشه ی فردوسی" و مفهوم راستین ِ "پهلوانی" در فرهنگ ایرانی


دوست فرهیخته و پویا، آقای منوچهر تقوی بیات، در مهرپیامی به این نگارنده، پس از ابراز لطف، دو نکته ی کلیدی در گستره ی ادب و فرهنگ ایرانی را به میان کشیده و خواستار ِ جُستار در باره ی آنها شده اند.
با سپاس فراوان از ایشان، نخست متن پیام و سپس یادداشت کوتاه خود، در پاسخ بدان را در این جا، می آورم.
ج. د.
شنبه ششم اردیبهشت ماه ۱۳۹۳
* * *
درنگی بر اندیشه ی فردوسی
با سپاس و درود فراوان!
درود فراوان بر آن مرد نامی
خردمند و دانا، جلیل و گرامی
[ پیشکش به دکتر جلیل دوستخواه به پاس دوستی ام که جانانه است]
استاد گرامی
با درنگ در کارِ آفریننده ی فرهنگی ایرانی در هزاره ی گذشته به این باور رسیده ام که فردوسی بزرگ، انسان را در جایگاه خدایی با سیمرغ جفت و همال می داند:
به سیمرغ بنگر که دستان چه گفت
که سیر آمدستی همانا ز جفت
و به او فرمان جهان آرایی و خدایی در گیتی بر پایه ی آزمایش و دانش و خرد می دهد. او هفت صد و پنجاه سال پیش از آنتوان لوران لاوازیه آزمایش ( تجربه ) را پایه ی زندگی و دانش می دانسته است. اگر حکیم فردوسی، فلیسوفی چنان ارجمند نبود، سرانجام کارش به این سترگی که ما می بینینم، نمی شد. در شعر فردوسی می بینیم که نشیم سیمرغ ، نشیم زال بوده و آن دو جفت و همال بوده اند پس به گمان من واژه ی "نیاید" هم در این شعر می تواند "بیاید" بوده باشد. دگرگونی این واژه از آن روی پیش آمده است که در آن روزگار سیاه و تاریک کسی نمی توانسته است دریابد که فردوسی انسان را یکی از ایزدان و خدای روی زمین می دانسته است.
مگر کاین نشیمت نیاید به کار
یکی آزمایش کن از روزگار
پس، می خوانیم : « مگر کاین نشیمت بیاید بکار»؛ که آن را چنین معنا می کنم؛ شاید این نشیم به کارت بیاید برو ای دستان و با آنچه از من آموخته ای روزگار را آزمایش کن. 
نتیجه ی این چنین اندیشه ی ترانه زیر است که به شما؛ جلیلِ دوستدارِِ فردوسی، پیشکش می کنم:
برو، بر خود خدایی کن دمی تو                 تو زالی بر زمین و آدمی تو
به گیتی آزمایش کن خدایی                       همالِ زال و ال و همدمی تو
پنجم اردیبهشت ماه ۱۳۹۳ خورشیدی برابر با بیست و پنجم آوریل  ۲۰۱۴ میلادی
تندرست و شاد باشید
دوستدار شما
منوچهر تقوی بیات

پ. ن.:
با درودی دوباره آیا می شود ویژگی ها و فضائل اخلاقی پهلوانی را در یک جزوه ی کوچک یا حتا یک صفحه برای نسل جوان منتشر کرد؟ چون مردم درک درستی از پهلوان ندارند فکر می کنند بابا شمل هایی مثل فیلم های فردین یا ناصر ملک مطیعی ، پهلوان هستند.

یادداشت کوتاهی از ویراستار:

من نیز با برداشت شما دوست ارجمند از اندیشه ی فردوسی، همداستانم و بر آنم که شرح این امر را می توان در صدها گفتار و کتاب شاهنامه پژوهی و فردوسی شناختی، خواند و این پژوهنده نیز، به سهم کوچک خود، از دهها سال پیش ازاین، در گفتارهای جداگانه و کتابهایش آورده که در دسترس همگان است.
کوتاه سخن این که برای شناختِ فردوسی و کهکشان اندیشه ی او و مفهوم والای پهلوانی از دیدگاه وی، چاره ای جز خواندن بُردبارانه ی متن شاهنامه و ژرفکاوی در سطرسطر آن و در کنار آن، همه ی پژوهشهای شاهنامه شناختی ی ایرانیان و جُزایرانیان، نیست.
با آرزوی کامیابی ی همه ی پویندگان این راه فرخنده.

بدرود.
ج. د.




 
 Show message history


Thursday, April 24, 2014

 

«میراث ِ ایران» - بهار ۱۳۹۳ : گفت و شنودی با ویراستار ِ "ایران شناخت"



 

An Interview with Jalil Doostkhah

April 2, 2014 by  
An Interview with Jalil Doostkhah – Iranologist and researcher  – Shahrokh Ahkami
Please tell us about  your childhood, including your elementary, secondary schools courses and your higher education?
I was born in Isfahan – Iran, in 1933. I began my earlier educational course at Maktabkhâne. During the years 1940-1951, I continued my education at elementary school secondary school, and Teacher’s Training College. From 1957 to 1968, I was a student of literature and humanities at Faculty of Literature & Human Sciences,Tehran University and I graduated as a Doctor of Persian Literature & Human Sciences (PhD.).
Did you teach after your
educational courses?
Yes, I was teaching at elementary and secondary schools in Isfahan & Tehran from 1952 to 1968 and as a professor at the Universities of Isfahan and Ahvaz (Jondishapur) as well as one year at Durham University, Yorkshire -UK. (1969-1981).
Meanwhile I worked also with my late professor Dr .Mohammd Mo’inas his assistant editor at Loghat-nâme-ye Dehkhodâ (Dehkhoda Encycopaedic Dictionary) and Farhang-e Fârsi (A Persian Dictionary).
When did you leave Iran and what was your aim in moving  to Australia?
Before I migrated to Australia, my elder daughter Anahita had gone to Germany and my elder son Siyavash, had gone to Australia.
The rest of the family: Fereshteh; my wife, Rozita; my younger daughter, Nima; my younger son and myself joined Siyavash in Australia in 1991. Anahita came to Australia 3 years later.
What did you teach in
Australia?
I did not undertake any formal teaching in Australia. I have been very busy with my own research and also participating in seminars and giving lectures at the universities as a guest speaker. Another activity that I was involved with was participating in more than forty Shâhnâme Research meetings at Audio Library, Online, Ketabkhaneyegooya.blogspot.com.au.
Once you were in the United States how did you find it?
I was invited by the Centre For Iranian Studies at Columbia University, I worked as an assistant editor of Encyclopaedia Iranica under the super vision of Prof.Dr.EhsanYarshater(1993-1994).
Please tell us about your works.
My works include the following published books and articles:
1. Avestâ, a simplified of my late Prof. Ebrâhîmpûrdâvûd’s translation, under his supervision.One vol., Morvaridpublications-Tehran. 6 editions- 1964 -1987 (Plus 2 editions in Cyrilic (Rusian) scripts – Tajikestan& Uzbakestan).
2. Himaliya: An antology of Urdu poems, Translated with Co-operation of Dr. S. A. Naqavi, Tahûrî publications-Tehran-1963.
3. A translation of Creation and Termination, A Semantic Study of the Qur’ânic World View, by Shinya Makino, Ph.D., Keio Professor at Tokyo University for Foreign Studies, Lecturer at Keio University. Amirkabir Pub., Tehran – 1984 & 1996.
4. Cults & Legend of Ancient Iran& China, by SIR. J. C.Coyajee, late principal, PRESIDECY COLLEGE, CALCUTTA, Pocketbook pub., Tehran- 1974, 1983, 2001 & 2004.
5. Avesta, The Most Ancient Iranian Cultural Texts, 2 Vols. (In commemoration of the Third Millennium of Zoroaster’s Birthday, Announced by Unesco). Morvarid Publications-Tehran, 1992-2012- Sixteen Editions.This is my best seller work.
6. Studies In Shahnameh, by SIR. J. C. Coyajee (No. 4), Zanderoud Pub., Isfahan- 1996.
7. The Origins of the Iranian Mythology and Epics, by SIR. J. C. Coyajee(No. 4) Agah Pub., Tehran- 2001 &2006.
8. The Iranian Epics, A Monument from beyond the millenniums. First ed.: Bârân Pub., – Sweden, 2001, second ed.: Agah pub. -Tehran -2002.
9. Seven Adventures (Haft Khân) of Rostam, Qoqnûs Pub., Tehran – 2004.
10. Rahyâfti be Gâhân-e Zartoshtvamatnhâ-ye now-Avestâyi(An approach to Zoroaster’s five Hymns & New Avestan Texts (A Persian translation of AvestâReader,Texts, Notes, Glossary & Index, by Hans Reichelt) – Qoqnûs Pub. , Two eds. Tehran – 2004 & 2007. This work is the textbook of The Ancient Iranian Languages at a postgraduate course at Tehran University.
11.Irânšenâkht,Twenty researches.(Prof. Jackson Memorial Volume, Papers on Iranian Subjects, Written by several scholars (The Persian translation was a recommendation of Prof. Ebrahim Pûrdâvûd.), Agah pub.Tehran-2005.
12. Some articles and book reviews in the literary magazines and periodicals (inside Iran & abroad):Râhnamâ-ye Ketâb, Payâm-e Navin, Payghâm-e Emrûz-e haftegi, Negâh-e Now, Kelk, Bokhara&Jahân-e ketâb(Tehran), Jong&Zanderûd(Isfahan), Irân-Nâme, Irân-šenâsi, Bar-rasi-ye Ketâb /Book Review) &Daftar-e Honar(USA.), Fasl-e ketâb (U.K.), Ārash (France). Iran & Caucasus (Arminia).
13. In process of publication:An edited version of The Narator’s Šâhahnâme, by late famous narrator (Naqqâl)AbbâsZarirî, ۵ Vols. Kârnâme Pub.- Tehran. A Persian Dictionary of Isfahânian Dialect.Remaining Iranian & becoming Universal, a collection of ten discourses on Iranian subjects.
Persian words are admirable, but sometimes your selected words are unfamiliar and
understanding  them is
difficult for the public. Please comment on this?
These days the Persian language is facing a lot of difficult problems and many of Persians including myself are challenging them. As a matter of fact, I believe neither to use unlimited loan Arabic or Western, nor pure Persian words (So called Sare-nevisi).
The language in its nature and structure is a live and dynamic phenomenon and the speakers and users of any  languages, should always be the guardian of it, otherwise it will face a critical situation.
Here I refer you to an article on “The Persian Language from disturbance to order” by myself written in my forthcoming book “Remaining Iranian & becoming Universal.”
Tell us about your opinion of Ferdowsi and Shahname.
My interest in Shahname treasure and the great Ferdowsi, began from my childhood and continues up to now. It has had a very big effect on me. It has become institutionalized and my main emotion in life.
You have an interesting
web-site, what is your motivation in publishing it?
You mean my web site: Iranshenakht (http://iranshenakht.blogspot.com.au. Thank you for your attention towards this cultural work.
Nearly one decade ago, I began to publish this electronic media and wanted to open a window beyond my academic works towards the current aspects of the contemporary cultural life and updated and dynamic aspects of actions. In this regards my experience was very positive and successful and I am satisfied of it.
You were friends with my late
friend Dr. Parviz Rajabi. Would you please tell us something on his
characteristics and his
research?
My friendship with Dr. Rajabi, began in the final years of the Pahlavi Regime, when he came back to Iran from his educational journey to Germany and joined the University of Isfahan to work as a Professor of History. But our visit in Isfahan was very short; as usual SAVAK did not let him to teach and he was sent to Tehran to undertake an office-job in the Ministry of Science and Higher Education, but our friendship became deeper and continued until his sorrowful death in 2012.
Dr.Rajabi was representative of a new generation of the Iranian historians and was admired by both Iranians and non-Iranians like Prof. Hide Mary Kokh, a German archaeologist and Iranologist, who recognized and validated his unique work, he stated about him:”Parviz Rajabi is such a person who has turned a blind eye on his personal problems and tirelessly works on service to his nation’s culture.”
Rajabi was Indeed a distinct example of this line of Sâeb of Tabriz:
“I am afraid that the time will consider my tolerance, as an inability¸ otherwise I would make it shameful!”
All of Dr.Rajabi’s research are outstanding, among them Hazârehâ-ye gom-šode (The Lost Millenniums) – 5 Vols and Sadehâ-ye gom-šode (The Lost Centuries) -10 Vols are unique.
What is your advice to the younger Iranian generations at home & abroad?
As a matter of fact, I believe that advice will not be accepted nor effective. My own experiences showed me that everyone and each generation must learn from their own experiences. As Rûdaki – the father of Persian Poetry–said:
“One who didn’t learn through
passing of the times,
would never learn from any teacher!”
What are the best experiences that you have had during your educational and cultural life?
I have had a lot of sweet and bitter experiences during the eight decades of my life which I have pointed to some of them in my books and articles and are available to the readers.
Do you have any additional thing to say?
I would like to thank you for organizing this interview.
I wish you and your colleagues more success in your useful and impressive cultural job.




 

شاهرخ مسکوب : سنگ نوشته ی ِ گور- ساده و کوتاه و گویا


"فرهنگ ایران، وطن من است."

شاهرخ مسکوب

۱۳۰۴-۱۳۸۴

برگرفته از کتاب حدیث نفس- دکتر حسن کامشاد، دفتر دوم.








Tuesday, April 22, 2014

 

پیامی به یک دوست هم زبان و هم فرهنگ (دکتر روشن رحمانی، استاد دانشگاه دولنی ی تاجیکستان در شهر دوشنبه)



جناب آقای دکتر روشن رحمانی،
دانشگاه دولتی ی تاجیکستان - دوشنبه

دوست گرامی،
مطلبی را که در سامانه ی پارسی انجمن، نشریافته است و من نیز آن را در سامانه ی ِ ایران شناخت، بازنشر داده ام، برای تان می فرستم.
امیدوارم که بتوانید آن را در دانشگاه و نهادهای فرهنگی، مطرح کنید و به بحث بگذارید و دست اندر کاران دولتی ی تاجیکستان نیز در نامگذاری ی درست ِ زبان مشترک ایرانیان و ِافغانان و تاجیکان، دست به اقدامی فوری بزنند
 و این "قیمتی دُرّ ِ لفظ ِ دَری" را فدای مصلحت های سیاسی نگردانند.
بدرود.

جلیل دوستخواه

Monday, April 21, 2014

 

در برگ های دفتر دانش (/ در سینه های مردم دانا) مزار ِ اوست!


گزینه ی پیام آقایخسرو سیف
به همایش بزرگداشت دانشمند برجسته و ایران شناس نامدار
پروفسور ریچارد نلسون فرای ِ ایران دوست
 
خانم­ها، آقایان پیشاپیش اجازه فرمائید درودهای صمیمانه خود را به مناسبت برپائی چنین بزرگداشتی که نشان از قدرشناسی و پاسداشت شما ایرانیان راستین نسبت به دوستان و خدمتگزاران فرهنگ و تاریخ میهن است، تقدیمتان کرده و دستهای پرمهرتان را به گرمی بفشارم و همزمان قدردان ایران شناس و ایراندوست نامدار پروفسور فرای که نسل کنونی ما وامدار تلاش های بزرگانی است چون ایشان که در شناخت فرهنگ و اندیشه های انسانیِ نیاکان ما در ایرانشهر تلاش کردند.
سروران ارجمند!
 این انسان بزرگ به صیقل الماس گذشته ­ی ما همت گمارد تا در پس غبار و گرد زمانه­ ی واپس گرای فضیلت سوز به بوته فراموشی سپرده نشود و درخشش خود را باز یافته و تلالو آن علی رغم خواست اندک شماری، به سان فانوس دریایی در جهان ملت­ها راهگشای رهروان این وادی باشد.
عزیزان!
چه سخت است در فقدان بزرگمردی که تمامی عمر پر بار خود را در کاوش، پژوهش و تلاش در شناساندن فرهنگ پربار و تاریخساز ملت بزرگمان سپری کرده است، سخن گفت.
با اندوه فراوان پروفسور فرآی روی در نقاب خاک کشید و ایران زمین یاری دیرین و ایران دوستان، دوستی ارجمند را از دست دادند و ایران  پرستانِ عاشق فرهنگ، را در غمی جانکاه فرو برد، از عشق و علاقه او به ایران کافی است بگویم در وصیت نامه شورانگیز خود خواستار آرام گرفتن همیشگی در خاک ایران زمین، سرزمین بزرگانی چون فردوسی، سعدی، حافظ، مولوی، خیام، نظامی، ابوریحان و رازی آنهم در اصفهان همان نصف جهان در کنار زنده رود شده بود.
دریغا که شماری اندک، دچار بی توجهی نسبت به فرهنگ و آثار تاریخی، بی احترامی نسبت به ارزش­های ملی و حتا دینی شده اند بطوریکه اجرای وصیت نامه پروفسور فرای در خاکسپاری در اصفهان را برای ملت مان به یک تراژدی درد آور بدل کرده ­اند. با الهام گیری از آموزه ­های کورش بزرگ از خدای ایران می خواهم:
"پروردگارا ! مبادا در سرزمین ما پیوند دوستی گناه بزرگی باشد و دروغ در آن رخنه کند."
*
 جلوگیری از خاکسپاری این دانشمند نامدار، دشمنی نسبت به اندیشمندی است که عاشقِ فرهنگ و تمدن ایران بود و کسانی که از به یادگار ماندن همیشگی پیکرش در ایران ناخرسندند،  همسر ایرانی ی او را از حق اجرای وصیتش - که از نخستین حقوق هر شهروند ایرانی است - محروم می کنند و بدین گونه: پیکر این مردِ فرهنگ، تاوان عشق به ایران را می پردازد!
به عنوان یک ایرانی، برای همسر محترم، نزدیکان و دوستداران پروفسور فرای از اعماق قلبم، همدردی و احترام خود را تقدیم، ایشان می کنم و آرزوی تسلای خاطر و دل آرامی دارم.
                                    بزرگش نخوانند اهل خرد / که نام بزرگان به خُردی برد
 
تهران- یکم اردیبهشت ماه 1393 خورشیدی
خسرو سیف
────────────────
:افزوده ی ویراستار
".بعد از وفات، گور فرای در زمین مجوی - در برگ های دفتر دانش (/ در سینه های مردم دانا) ، مزار ِ اوست"

 

گامی سزاوار و ستودنی در راستای بازپیوستن زبانی و فرهنگی با ایرانی تباران ِ فرازرود


 یکم اردیبهشت - ۱۳۹۳

Parsi Anjoman

 همزمان با یکم‌ اردیبهشت‌ماه؛ روز بزرگداشت سعدی

بخشی سیرلیک تارنمای «پارسی‌انجمن» -همزمان با یکم‌ اردیبهشت‌ماه؛ روز بزرگداشت سعدی- برای پاسداری و پالایش زبان پارسی، به کوشش گروهی از دانشمندان و استادان زبان پارسیِ ایرانی، تاجیکستانی و افغانستانی آغاز به کار کرد.
 در بخش «درباره‌ ما»ی این تارنما می‌خوانیم: «در روزگاری که زبان پارسی – این دُرّ یگانه‌‌ و بی‌همتای هستی و خویشتن‌شناسی پارسی‌زبانان- دستخوش گزندها و نامردمی‌های فراوانی شده است، «پارسی‌انجمن»، خویشکاری خویش را پاسداری و پالایش زبان پارسی می‌داند. این انجمن که برآمده از چنین خویشکاری‌ای است، به دور از هر اندیشه و کنش سیاسی و آیینی، دستِ دوستی هر دوستدارِ زبان پارسی را می‌فشارد و امیدوار است تا با همکاری یکایکِ آنانی که به این زبانِ شهرآیینی و فرهنگ و هنر پارسی‌زبانانان ارج می‌نهند و بدان دلبستگی دارند، گامی -هر چند اندک- در باروری و پویایی این زبان کهن بردارد.
«پارسی‌انجمن»، همچنین می‌کوشد تا با بازشناسیِ فرهنگ و خویشتن‌شناسی پارسی‌زبانان در بستر زبانشان به بازشناسی روندها و کنشگرانی که به پویایی زبان پارسی کمک کرده‌اند، بپردازد و اندیشه‌های آنان را بازخوانی کند و با نگاه به دستاوردهای جهانِ پیشرو در گستره‌ زبانشناسی، راه‌های پویاترشدن زبان پارسی را با نگهداشت بنیادهای آن بیابد و در فرجام، با آسیب‌شناسی زبان پارسی بتواند تنگناهای زبانی را به ویژه در گستره‌ جهان دانش بازشناسد و به اندازه‌ خویش، گره‌‌گشایی کند.»

جستارهای وابسته


Sunday, April 20, 2014

 

گرامی داشت ِ بیست سال کوشش ِ بَرومند ِ "بیژن اسدی پور" و یارانش در انتشار ِ "دفتر هنر"


"نشست ِ ویژه ی  ِ "بیست سالگی ی ِ انتشار ِ دفتر ِهنر» . . .
  "به همّت ِ "بنیاد ِ دماوند   

 

یکم اردیبهشت، روز گرامی داشت ِ «سعدی»، فرخنده باد! (رویکردی به شناخت نامه ی سعدی در جهان)


آوازه‌ یِ ديرپایِ سخن ِ سعدی در جهان


This page is powered by Blogger. Isn't yours?