CENTER FOR IRANIAN STUDIES - کانون پژوهشهای ايران شناختی

Origin of Species

خاستگاه ِ رَسته ها / بُنياد ِ گونه ها (كه درفارسي با عنوان عربي مآب ِ "اصل ِ انواع" شهرت يافته است) يا در نگاهي كلّي، داروينيسم، آوازه اي جهانْ شمول دارد.

1882 دفتر كار ِ داروين، اندكْ زماني پس از مرگش در سال

آثار ِ دارويــن در دسترس همگان

از امروز

(Thursday, October 19, 2006 )

همه آثار داروين از سوی دانشکده تاريخ و فلسفه دانش در دانشگاه کمبريج انگلستان، بر روی تارنمايی به نام

The Complete Work of Charles Darwin Online

در شبكه ي جهاني (اينترنت) به رايگان در دسترس همگان نهاده شده است.

چارلز رابرت داروين نام آوری ست که بسياری از جهانيان با نام او آشنايند؛ اما کمتر کسی با خواندن آثارش با او آشنا شده است. در کشور ما، نام داروين در ذهن درس خوانده ها، با " فرضيّه ي تکامل" همراه است و پاسخ کليشه ای همگان به اين پرسش که داروين که بود، اين است: "آن که گفته است که انسان از نسل ميمون است!" در ديگر کشورهای جهان، دانش همگانی درباره اين دانشی مرد بزرگ، اندکی بيشتراز اين و آميخته با کشمکش و ستيز است. برای آشنايی بيشتر با داروين و تئوری او، نگاهی بکنيد به اين نوشته:


ابراهيم هرندی
1:30 AM

posted by Jalil Doostkhah @ 12:33 AM

در تارنماي ارزشمند خود به نام ِ "سفرها و ديدارها"
http://erphaneqaneeifard.blogfa.com/post-283.aspx
گنجانيده كه همزمان در صفحه ي "كتاب" در روزنامه ي كارگزاران، چاپ تهران نيز بازنشرداده شده است.
http://www.kargozaraan.com/Released/85-08-08/127.htm
*

قانعي فرد -- كه خود افزون بر كار ِ پژوهش و ترجمه، در فرهنگ نويسي هم دستي دارد و پيش از اين نيز به نقد و بررسي ي برخي از فرهنگهاي تدوين كرده ي ايرانيان پرداخته -- در اين نوشتار تازه اش كوشيده است تا مروري گام به گام در سير ِ فرهنگ نويسي ي فارسي از سده ي پنجم هجري تا به امروز داشته باشد و ويژگي هاي كلّي ي فرهنگ هاي برجامانده از هزاره ي ِ پشت ِ سر را به خوانندگان ِ بررسي اش بشناساند.

در فرهنگ نويسي ي معاصر فارسي
نامهاي نامي ي ِ دهخدا و مُعين مي درخشد


كوشش تازه ي اين پژوهشگر ِ دل سوز را بايد ارج نهاد و من براي آگاهي ي خوانندگان ِ اين تارنما و بهره گيري ي ايشان از اين نگرش و بررسي، در اين صفحه، بدان بازبُرد مي دهم.

فرهنگ فارسي ي شش جلدي، تأليف دكتر محمّد مُعين
كه چهل سال پس از نشرش هنوز جايگزين سزاواري نيافته است!


يادآوري ي اين نكته نيز بايستگي دارد كه متن ِ نگاشته ي قانعي فرد، فراگير ِ برخي سهوهاست و كمْ بودهايي در آن به چشم مي خورد كه هرگاه پس از نخستين نگاشت، با دقّت ِ بيشتري ويراسته مي شد، جبران پذير بود.
از جمله اين موردها مي توان به انتساب فرهنگ عاميانه به "جعفر محجوب" اشاره كرد. فرهنگ نام برده، تأليف زنده ياد سيّد محمّد علي جمال زاده است و زنده ياد دكتر محمّد جعفر (و نه جعفر) محجوب، تنها سرپرستي ي كار نشر ِ آن را برعهده داشته است. ديگر اين كه در شناساندن ِ لغت ِ فُرس ِ اسدي ي ِ توسي، از نام بردن ِ تازه ترين ويرايش اين فرهنگ به كوشش استادان دكتر فتح الله مُجتبائي و دكتر علي اشرف صادقي كوتاهي شده است. اميد مي رود كه نگارنده ي گفتار، در نگاشت ِ ويراسته تري از آن، جبران كمْ بودها و سهوها را بكند.

posted by Jalil Doostkhah @ 4:34 PM

Free to use on any web and media, without any changes and with a reference to source

يادداشت ويراستار


بر پايه ي گزارش ِ خبرگزاري ي آفتاب، بزرگترين دژ ِ آجري ي ِ ايران، بازمانده از روزگاران كهن در فرازجاي بخشي از كوههاي جنگلي ي گيلان، در نزديكي ي فومن كشف شده و موضوع پژوهشهاي باستان شناختي قرار گرفته است.

متن گزارش آفتاب را كه دوست گرامي آقاي سعيد هنرمند به اين دفتر فرستاده است، با سپاسگزاري از او در پي مي آورم. براي ديدن ِ هفده تصوير ِ ديدني ي ديگر از اين يادگار ِ هزاره ها يا سده هاي گذشته، نگاه كنيد به:

http://www.aftabnews.ir/vdcb09brhfb5s.html

* * *
گزارش تصویری: بزرگترین دژ آجری ایران

آفتاب-امیر پاکْ بین:

انسان ماشینی ي ِ امروز به دنبال گم کرده‌ای می گردد، به‌دنبال مأمن و آرامشی نسبی و برای رسیدن به این مقصود طبیعت را جست و جو میکند، جایی که بوی ناب طبیعتش مشام انسان را تحریک کند و رنگهای متنوع و بی آلایشش چشمان را به نظاره دعوت کند و ذهن را به ماورا بکشاند. چنین فضا و حس نابی را در قلعه ي رودخان بزرگترین دژ آجری کشور می توان یافت. بقایای دژی مستحکم و عظیم که با افتخار خودنمایی می‌کند به گونه‌ای که هیبت و صلابت آن هر بیننده‌ای را مسحور می‌کند، در فاصله 20 کیلومتری جنوب غربی فومن در قسمتی از ارتفاعات پوشیده از درخت های سرسبز قلعه رودخان بزرگ ترین دژ آجری کشور قرار دارد. اين دژ مدّت‌ها مرکز فرمانروایان گیلان بوده است. مساحت قلعه در حدود 50 هزار متر مربع و در ارتفاع 600 متری در بلندترین نقطه کوه واقع شده است. 65 برج و بارو و ديواري به طول 1500 متر دارد. رطوبت بيش از حد هوا باعث رويش گياه در لابه‌لاي ديوارهاي قلعه و پوسيدگي آنها شده، اما با اين حال در مقايسه با قلعه‌هاي ديگر، رودخان سالم مانده است. برخی بنیاد قلعه را به دوره ساسانیان یعنی قبل از اسلام نسبت داده‌اند. قلعه در زمان حکومت سلجوقیان تجدید بنا شده است و از پایگاه‌های مبارزه ي اسماعیلیان بوده است. برای رسیدن به این قلعه بعد از عبور از شهر فومن و گذشتن از روستاهای گشت، کردمحله، سیاه کش، شمس تالان، گوراب پس، هولس کام، سیّدآباد و قلعه رودخان به روستای حیدرآلات می‌رسیم. این روستا تا خود قلعه حدود 5 کیلومتر فاصله دارد که شامل مسیری زیبا همراه با رودخانه‌ای کوچک است.

posted by Jalil Doostkhah @ 7:31 PM

انجمن ِ جهاني ي ِ پژوهشهاي ايران شناختي
ISIS
The International Society for Iranian Studies
(Established 1967)

پژوهنده ي ِ گرامي، آقاي دكتر حميد اكبري، از گردانندگان ِ اين انجمن، در پيامي مهرآميز به اين دفتر، گزارش تازه اي از كوششهاي اين نهاد را عرضه داشته اند. با سپاسگزاري از ايشان و شادباش چهل سالگي ي انجمن، بديشان و همه ي همگامانشان، در اين جا به اين گزارش، پيوند مي دهم تا خوانندگان اين تارنما نيز بتوانند از كارنامه ي انجمن آگاه گردند.

متن ِ گزارش را در اين جا بخوانيد.

posted by Jalil Doostkhah @ 1:19 AM

ترجمه ي ِ احمد ميرعلايي

سطرهاي آغازين شعر، چُنين است:
من از میان ِ تن ِ تو همچنان می گذرم که از میان ِ جهان،
شکم تو میدانی ست سوخته از آفتاب،
پستان های تو دو معبد ِ توأمانند که در آن
خون تو پاسدار ِ اسرار ِ متوازی ِ خویش است
نگاه های من چون پیچکی بر تو می پیچد،
تو آن شهری که دریایت محاصره کرده است ...


متن ِ كامل ِ ترجمه ي شعر بلند ِ "پاز" را در اين نشاني بيابيد و بخوانيد:
http://www.akhbar-rooz.com/article.jsp?essayId=6351

posted by Jalil Doostkhah @ 11:28 PM

این جا خلوتکده ي تنهایی من است!... عین یک چهار دیواری ساده !... همیشه در حین شنیدن موسیقی ي سنّتی و کلاسیک می نویسم ... اگر البته در روز و آرامشی پا درگریز، وقتی و گوشه ي خلوتی دست دهد. نوشته هايم فقط شرح صادقانه و روزانه ي ِ خاطرات و سفرها و دیدار های من است.
البته زندگی ام با سفر وکار زیاد آنچنان در هم آمیخته است که دیگر بدون سفر وکار زیستن نتوانم!
معرّفی من هم چنین است:
عرفان قانعی فرد، متولّد 20 آبان 1355 /1976 و مترجمی ساده و اهل شهرستان سنندج ام.
فهرست کارهایم در وبلاگ قدیمی ام آمده است. راستش می خواهم الآن در این جا -- البته فعلا در تهران -- کرکره ها را پایین بکشم و آرام و در عین سکوت -- با پروا و پرهیز از به بیراهه رفتن -- فقط بنویسم و بخوانم تا نه آرامشم به هم بریزد و نه از رشته ي تخصصی ام -- ترجمه و فرهنگ نویسی -- فاصله بگیرم.
هرچند، گاهی برای تحقیق تاریخ سیاسی معاصر، چند سالی به زنگ تفریح مي رفتم و آرامش دیگران را به هم مي زدم ؛ امّا دیگر امروزه در گوشه ای آرام و امیدوار -- شاید -- نشسته ام و "باورم نیست ز بد عهدی ایّام هنوز..." به هر روی، نقدهای سالم و سازنده ي شما خوانندگان سخن سنج و گرامی را هم بر چشم می نهم! از محبّت های بعضی از هموطنان و انگشت اتهام و بُهتان دراز کردنشان نیز سپاس گزارم که این هم بدان معنی است كه " در دادگاه مردم محاکمه شده ام " ! روزی خواهد رسید که گذشت زمان با بی رحمی همه چیز را روشن و آشکار خواهد کرد. برای همین، دوست دارم تا روزی که زنده ام پرواز کنم . این بار که از مرگ جسته ام، به آغوش ستاره و سیمرغ بجهم!

posted by Jalil Doostkhah @ 2:19 AM

يادداشت ويراستار


يكي دو سالي بيشتر نيست كه او را شناخته و با وي پيوند يافته ام؛ پيوندي از آن گونه كه انگار عمري را با هم گذرانده باشيم. همه چيز در آن شبي آغاز شد كه او پس از پيمودن ِ راه دراز ِ از سيدني تا اين غربتگاه ِ دور (شهر تانزويل در اقصاي ِ شمال ِ خاوري ي قارّه ي استراليا) به خانه ي من گام نهاد. او هفته اي را در اين جا گذراند و هيچ كاري نداشت، جز آن كه در دو نشست ِ چندين ساعته با من به گفت و شنود بنشيند و با گشت و گذاري در گستره ي آزمونهاي من و نسل من، آنچه را كه خود از آن به "برهوت ِ انديشه" تعبيرمي كرد در تاريخ فرهنگ ميهنمان بررسد و بهتر بشناسد و به ديگران بشناساند.
عرفان قانعي فرد، اين جوان برازنده و فرهيخته، فرزند ِ برومند ِ كردستان و ايران را در همان نخستين ديدار، در

كالبد ِ نمادين ِ نسل ِ جوان ِ آگاه و جويا و پوياي ميهنم بازشناختم كه مي خواهد "چراغهاي رابطه" را روشن نگاه دارد و با تيرگي ي گُسست ِ فرهنگي در ميان نسلها بستيزد و راه ِ آينده را هموارترگرداند. زنجيره ي نگاشته ها، گفت و شنودها و ترجمه هاي درخشان او كه از آن سربند تا كنون خوانده ام، پشتوانه ي درستي و اعتبار ِ ارزيابي و داوري ي من درباره ي اوست. در اين فرآيند، همواره اميدواربوده ام و هنوز هم هستم كه چون اويي، دير بپايد و به شايستگي از پس ِ خويشكاري ي ِ بزرگ ِ فرهنگي اش برآيد و كارنامه ي ِ فرهنگ روزگارمان را هرچه سرشار تركند.
*
امّا اشاره هاي مبهمي كه از چندي پيش در پيام هايش به بيماري ي خود مي كرد، مايه ي دلْ نگراني ي من بود تا اين كه به تازگي در يكي از نشريّه هاي خبري ي الكترونيك خواندم كه او در تهران با بيماري ي سختي دست و پنجه نرم مي كند. به شدّت نگران و پريشان خاطرشدم و پيامي همدلانه برايش فرستادم و آرزومند ّ بازگشت تندرستي اش شدم و بيتي را كه درسنّت ما به هنگام ِ بيمارپُرسي خوانده يا نوشته مي شد، برايش نوشتم:
"تنت به ناز ِ طبيبان نيازمند مباد!/ وجود ِ نازُكت آزَرده ي گزند مباد!"
او در پاسخي كوتاه ، آب ِ پاكي را روي دست ِ من ريخت و پرده ي ابهام را دريد و بي هيچ درازگويي و پيچ و تابي، نوشت:
"نيرومندتر از آنم كه سرطان بتواند بر من چيره گردد!"
يكباره خشكم زد. تيره ي پشتم لرزيد! اشك در چشمان خسته ام حلقه بست! انگار كه آن خرچنگ ِ جانْ ستان به جان ِ همه ي نسل جوان ِ ميهنم افتاده باشد! در اين چند روزه، دمي از ياد ِ او غافل نمانده ام. به سختي درمانده ام كه چگونه خواهم توانست اين رويداد شوم و هولناك را برتابم. به گفته ي يار ِ در توس خفته ام مهدي اخوان ثالث "دلم مي سوزد و كاري ز دستم برنمي آيد/ نمي دانم چه بايد كرد؟ گريبان پاره بايدكرد/ و يا دل را ز سنگ ِ خاره بايدكرد؟!"
از شما چه پنهان، در اين آشفتگي و سراسيمگي، حتّا از هنجارهاي انديشگي ام چشم پوشيدم و در دل و در خلوت درون، درمانده وار با خود زمزمه كردم كه: "اي كاش دعا و پناه بردن به نيرويي ناشناخته مي توانست اثربخش باشد و مي شد كه معجزه اي در كار آيد و كارگر افتد!" (همچنان كه عرفان، خود به انتظار معجزه ي پزشكان همْ وطنش نشسته است). با بُغضي در گلويم، به حافظ رازآشناي مان پناه بردم و پژواك ِ بانگ ِ دلاويز ِ او را در اندرون ِ خسته ام، بازشنيدم:
"ما شبي دست برآريم و دعايي بكنيم/ غم ِ هجران ِ تو را چاره ز جايي بكنيم!"
*
ديروز پيامي به دفترم رسيد از بانويي به نام مينو فرّهي كه نشان مي داد گفتاري درباره ي عرفان را به پيوست دارد. پيوست ِ پيام را با شتاب و سراسيمگي گشودم و خواندم و ديدم در جايي ديگر، بسيار دور از من نيز، كسي كم و بيش همين حال مرا دارد و دل سوزانه به بازگشت ِ تندرستي و شادابي و پويايي ي عرفان مي انديشد و دست به دعا برداشته است. متن ِ نوشته ي اين بانوي ِ ناديده ي گرامي را با سپاسگزاري از او، در پي مي آورم. اصل اين نوشته را مي توانيد در تارنماي ويژه ي اين بانو به نام ِ "غوغاي ِ ستارگان" بخوانيد:
http://starparty.blogspot.com

پسرک غمگین شادی‌بخش


خبر را که خواندم شوکه شدم! پس حقیقت داشت!
خودش گفته:
گلبولهای قرمزم گویا سرطان نشان داده اند و من هم نشسته ام به انتظار معجزه پزشکهای هموطنم و قلب و تنم می لرزد از سرمای درونم...


عرفان را با مصاحبه‌های جنجالی‌اش که عمدتاً در گویا و اخبار روز منتشر می‌شد شناختم و در گفت و گوهای بعدی پی به پشتکار و سخت‌کوشی اش بردم. هر روز و هر ساعت که خبر انتشار مصاحبه‌ای دیگر تا چند ساعت بعد را در وبلاگش می‌داد منتظر می‌نشستم تا چند ساعت بعد فرا برسد. همیشه از تیزهوشی و نکته‌سنجی‌های ظریفش لذت می‌بردم. هروقت که مدتی ناپدید می‌شد در حال خلق اثری تازه و به قول خودش تولد فرزند جدیدی بود. هر پیغامش از یک گوشه دنیا بود، استرالیا، ماه بعد ایران، هفته بعد کنفرانسی در اروپا، ماه بعد پروژه‌ای در امریکا، همیشه بی‌قرار و در سفر. یک ماه پیش که رفتم ایران بالاخره فرصتی پیش آمد که از نزدیک ملاقاتش کنم و با مهر فراوان دعوتم کرد برای یک «شام دهاتی‌وار» که تا عمر دارم فراموش نخواهم کرد: نان و پنیر و سبزی و ماست چکیده و زیتون پرورده. وقتی که از بیماریش پرسیدم گفت:" آدمها دو دسته‌اند، یک عده که دوستم دارند و یک عده که می‌خواهند سر به تنم نباشد! احتمالاً این خبر هم ساخته دسته دوم است." همه چیز به شوخی برگزار شد و من هم باور کردم. اما حالا عرفان خودش از بیماریش می‌گوید و سرمای درونش! حالا این«پسرک غمگین شادی‌بخش» هنوز هم خنده بر لب دارد و « آن قدر خوش روحیه و خنده رو ست که انگار کسی دیگری را بستری کرده‌اند.» با تمام وجود برای سلامتی‌اش دعا می‌کنم. عرفان منتظر معجزه است. معجزه که برای خدا کاری ندارد. عرفان قوّت قلب می‌خواهد که از سرمای درونش را بکاهد...
عرفان!... تو که از پس بیست و هشت جلسه بازجویی و این همه دردسر دیگراز چپ و راست برآمده‌ای این یکی را هم از سر می‌گذرانی... زور چند تا سلول کوچک که از مرتضوی بیشتر نیست... اصلاً مگر قرار نبود که برای تحقیقت چند ماهی بیایی کانادا؟ ...منتظرم که برنامه سفرهایت را از سر بگیری و هرچه سریع تر چهره ي همیشه خندانت را سالم و سلامت ببینیم

posted by Jalil Doostkhah @ 5:25 PM

نهمین نشست شاهنامه پژوهي در شبكۀ جهاني در تاریخ جمعه، بیستم اکتبر دو هزار و شش برابر با بیست و هشتم مهر ماه هزارو سیصدوهشتادوپنج در تارنماي كتابخانۀ گويا برگزار گردید. متنِ ضبط شدۀ گفت و شنودهاي نشست نهم را مي توانيد در اينجا بشنوید.


دهمين نشست شاهنامه پژوهي در شبكۀ جهاني را در تاریخ جمعه، بیست وهفتم اکتبر مطابق با پنجم آبان هزارو سیصدوهشتادوپنج از ساعت هشت و سی دقیقه شب به وقت سیدنی، برابر با 2 پس از نیمروز به وقت ایران آغاز می کنیم.
برای شرکت در این نشستها، هیچ گونه محدودیّتی وجود ندارد. چنانچه مشکلی برای عضویّت در پالتاک دارید، با تماس از راه ايميل كتابخانۀ گويا، با ما مطرح کنید. به امید دیدار شما عزیزان در اتاق شاهنامه پژوهی. گ. م.

posted by Jalil Doostkhah @ 8:16 PM