Monday, October 30, 2006
2: 108. از ايستايي و جزمْ باوري تا پويايي و جُستارگري: درسي بزرگ براي ِ ما ايرانيان
تصوير و صداي ِ فرضي ي ِ پويانماي ِ فردوسي را در اين نشاني ببينيد و بشنويدhttp://dreamor.com/
*
ستایشْ سرود ِ خِرَد از: دیباچه ي ِ شاهنامه ي فردوسی با اجراي نوشين دُخت و سهراب انديشه را در اینجا بشنوید
*
*
گُفتاوَرد از درونمايه هاي اين تارنما در رسانه هاي چاپي و الكترونيك، بي هيچ گونه تغيير و با يادكرداز خاستگاه، آزادست.
Free to use on any web and media, without any changes and with a reference to source
يادداشت ويراستار
در تاريخ دانش و فرهنگ ِ بشري، پويايي و جُستارگري و شكّ و پرسش ِ پايان ناپذير، همواره با ايستايي و جزمْ باوري در چالش و ستيز بوده است. خِرَدگرايان و انديشه ورزان و دانشْ باوران و فرهيختگان، همواره كوشيده اند كه جهان ِهستي و هرآنچه را كه در آن و وابسته بدان است، همچون رودخانه اي پويا به نمايش درآورند كه -- به تعبيري فلسفي -- نمي توان دو بار در آن شناكرد. امّا در ناهمخواني با اين نگرش ِ راهْ بُردار به پويش و كوشش ِ هميشگي، ايستايان و جزمْ باوران، همه چيز را وابسته و پيوسته به اراده اي ازلي - ابدي و يك بار براي هميشه ساخته و پرداخته و ديگرگوني ناپذير مي انگارند و هر جا كه سخن از دانش و فرهنگ پويا و تغييرپذيري ي نهادها و كارهاي جهان به ميان آيد، شمشير ِ ستيز برمي كشند تا پيروان انديشه ي آزاد و باورمندان به نسبي بودن همه ي نهادها در گستره ي هستي را از ميدان به در كنند.
امّا خوشبختانه در سده هاي اخير با پيشرفت عظيم دانش و پژوهش و همگاني شدن ِ دستاوردهاي آن، ديگر چندان جولانگاهي براي تاريك انديشي و جزمْ باوري نمانده است و هرچند هنوز هم پاي بندان بدين گونه نگرش،در اين جا و آن جا سختْ جاني مي كنند و بر جزمْ هاي آشكارا منسوخ ِ خويش پاي مي فشارند، مي توان گفت كه از ديرگاهي پيش بدين سو، ناقوس ِ پايان ِ دوران ِ ديرماندگارشان به صدا درآمده است.
يكي از راه گشاترين دانشمندان سده هاي اخير كه برداشتها و دريافت هاي شگفت ِ علمي اش، تأثيري عظيم در پايان بخشيدن به خرافه هاي روزگاران كهن برجاگذاشت و چون نيك بنگريم، تاريخ ِ دانش ِ بشري را به دو دوران ِ پيش و پس از خود بخش كرد، چارلز رابرت داروين دانشمند زيست شناس انگليسي ( 1809-1882)
بود كه نظريّه ي بلندآوازه اش به نام ِ
خاستگاه ِ رَسته ها / بُنياد ِ گونه ها (كه درفارسي با عنوان عربي مآب ِ "اصل ِ انواع" شهرت يافته است) يا در نگاهي كلّي، داروينيسم، آوازه اي جهانْ شمول دارد.
در مدّت يك و يك چهارم سده اي كه از روزگار داروين مي گذرد، كشف ِ بزرگ ِ زيستْ شناختي ي او، همواره يكي از بحث انگيزترين مقوله ها در جهان دانش بوده و بسياري از دستاوردهاي ِ پسين در اين راستا، بر بُنياد ِ آن جاي گرفته است.
با اين حال هنوز هم كوتاه بينان جزمْ باور و پيروان ِ خشك انديش ِ عالي جنابان ِ صدرنشين كليسا و جُز آن، لجوجانه با آن عنادْمي ورزند و مذبوحانه مي كوشند تا آب ِ رفته را به جوي بازگردانند! همين چندي پيش، با شگفتي در خبرها خوانديم كه دولت آمريكا با آن همه لاف و گزاف ِ پيشرفتگي، در يك بخشنامه ي رسمي، نهادهاي آموزشي ي آن كشور را مُلزم كرده است كه در كنار ِ آموزش ِ داروينيسم، برداشت ِ عهد ِ عتيق از چگونگي ي آفرينش را نيز براي دانش آموزان، بازگويند! به راستي كه كاري از اين خندستاني تر نمي شود! اين، بدان مي ماند كه به كسي بگويند زمين هم ايستاست و هم پويا!
امّا خوشبختانه نهادهاي دانشگاهي و پاي بندان به پويايي ي دانش بشري نيز بيكار ننشسته و با بهره گيري از دستاوردهاي ِ دانشي و فنّي ي روزْآمد و رسانه هاي الكترونيك جهانْ شمول، زمينه را براي آگاهي ي همگان از داروينيسم فراهم كرده اند.
امروز از گزارشي در اين زمينه كه آقاي ابراهيم هرندي در تارنمايي به نام ِ گُوباره
http://goob.blogspot.com/
نشرداده است، آگاه شدم. او افزون بر پيوند دادن به تارنماي ويژه ي دانشکده تاريخ و فلسفه دانش در دانشگاه کمبريج انگلستان براي ِ شناساندن مجموعه ي كامل ِ كارهاي علمي ي داروين،
http://goob.blogspot.com/
نشرداده است، آگاه شدم. او افزون بر پيوند دادن به تارنماي ويژه ي دانشکده تاريخ و فلسفه دانش در دانشگاه کمبريج انگلستان براي ِ شناساندن مجموعه ي كامل ِ كارهاي علمي ي داروين،
خود نيز گفتار ِ پژوهشي ي خواندني و ارزنده اي درباره ي اين دانشمند نامدار نوشته است كه دريغم آمد از آن بگذرم و در اين تارنما بدان پيوند ندهم؛ به ويژه اين كه بسياري از ما ايرانيان،هنوز هم نگاهي عاميانه و مبتذل به داروينيسم داريم كه تنها نامي از آن شنيده ايم و هيچ گاه به خود زحمت نداده ايم كه گامي پيش بگذريم و دست كم در حدّ ِ آگاهي ي كلّي و همگاني با آن آشنا شويم.
فرصت مغتنمي يافته ايم تا به پذيره ي اين ابتكار شايسته ي دانشگاه آكسفورد برويم و تا حدّ ِ توان و امكان از اين مجموعه بياموزيم و خود را بيش از پيش براي همگامي با كاروان ِ پيشرو ِ دانش ِ امروز آماده گردانيم.
خويشكاري ي ِ فرهنگي ي ما ايرانيان ِ امروز، در كنار ِ شناختن و پاس داشتن و شناساندن ِ مرده ريگ كهن فرهنگي ي خودمان، جهاني شدن و رازْآموزي براي راه يابي به گستره ي دانش بشري و فرهنگ جهاني است و از اين امر ِ مهمّ گزيري نداريم. بايد بي درنگ گام در راه بگذاريم و همپاي كاروان ِ پوياي ِ رهسپار آينده شويم. فردا بسيار دير است! امروز (و فردا بيش از امروز)، تنها "ايراني ي ِ جهاني" معني دارد.
1882 دفتر كار ِ داروين، اندكْ زماني پس از مرگش در سال
آثار ِ دارويــن در دسترس همگان
از امروز
(Thursday, October 19, 2006 )
همه آثار داروين از سوی دانشکده تاريخ و فلسفه دانش در دانشگاه کمبريج انگلستان، بر روی تارنمايی به نام
The Complete Work of Charles Darwin Online
در شبكه ي جهاني (اينترنت) به رايگان در دسترس همگان نهاده شده است.
چارلز رابرت داروين نام آوری ست که بسياری از جهانيان با نام او آشنايند؛ اما کمتر کسی با خواندن آثارش با او آشنا شده است. در کشور ما، نام داروين در ذهن درس خوانده ها، با " فرضيّه ي تکامل" همراه است و پاسخ کليشه ای همگان به اين پرسش که داروين که بود، اين است: "آن که گفته است که انسان از نسل ميمون است!" در ديگر کشورهای جهان، دانش همگانی درباره اين دانشی مرد بزرگ، اندکی بيشتراز اين و آميخته با کشمکش و ستيز است. برای آشنايی بيشتر با داروين و تئوری او، نگاهی بکنيد به اين نوشته:
ابراهيم هرندی
1:30 AM
