CENTER FOR IRANIAN STUDIES - کانون پژوهشهای ايران شناختی

در صورت پایان ساخت سدّ ِ «سیوَند» فارس دو سايت جهانی - تاریخی ِ پاسارگاد و پرسپوليس به زیر آب می رود.

در صورت پایان ساخت سدّ ِ «سیوَند» فارس دو سايت جهانی–تاریخی پاسارگاد و پرسپوليس به زیر آب می رود - سايت "ايران ما"/آرش سیگارچی – خبر کوتاه اما سخت تکان دهنده است. در روزهای اخیر برخی از کاربران اینترنتی با نگرانی پیامی را رد و بدل می کنند که حکایت دارد چنانچه کار ِ سدّ ِ سيوند در استان فارس - كه در آستانه ي آب گيري است - پايان يابد، آرامگاه ِ كورش كبير پادشاه قدرتمند هخامنشي براي هميشه نابود مي شود. اين خبر را يك منبع ِ مطّلع در سازمان ميراث ِ فرهنگي نيز اعلام كرده است: با آب گيري ي ِ اين سدّ، تعدادي از محوطّه هاي باستاني ي ِ كشف شده و كشف نشده در آب غرق مي شوند.

این سد در منطقه ی ِ تنگ بُلاغی و در فاصله ی 18کیلومتری پاسارگاد قرار دارد و محل عبور جاده ی شاهی می باشد. در عین حال کارشناسان معتقدند اگر این سد آب گیری کند به غیر از پاسارگاد رطوبت منطقه بر پرسپولیس نیز آسیب می رساند.

در این میان برخی معتقدند آب گيري سد سيوند تا پايان سال جاري علاوه بر نابود كردن تاريخ دو هزار و پانصد ساله ي ايران, حيثيّت جهاني ايران را نيز در معرض خطر قرار می ‏دهد. پس از گذشت بيش از دو هزار و پانصد سال هنوز سيستم‌‏هاي اقتصادي و اجتماعي سنّتي مانند گروه‌‏هاي عشاير در اين

منطقه حضوردارند و به علت بكِر بودن اين تنگه و وجود شواهدي كه هنوز از گذشته‌‏هاي دور باقي مانده، مي ‏توان تاريخ را تجسّم كرد. شايد بتوان گفت كمتر جايي در كشور وجود دارد كه به اين شكل تداوم زندگي را بتو‌‏ان به عينه در آن مشاهده كرد و به اين دليل تنگ بلاغي يكي از اماكن استثنايي كشور محسوب مي‌‏شود. اين تنگه اولين جايي است كه مي‌‏توان در مورد خصوصيّات و نحوه ي ِ زندگي مردم دوره ي ِ هخامنشي اطلاعاتي از آن به دست آورد كه در صورت توسعه كاوش‌‏ها و مطالعات در اين منطقه مي‌‏توان اطلاعات فراواني در خصوص مردم عصرِ هخامنشي كسب كرد. براساس نظر باستان‌‏ شناسان و گياه‌‏شناسان، به علت بكر بودن تنگ بلاغي ، گياهاني در اين منطقه وجود دارد كه در صورت انجام مطالعات كامل بر روي آنها مي‌‏توان به نوع گل‌‏ها، درختان و پوشش گياهي كه در باغ‌‏هاي پاسارگاد در زمان كورش و داريوش وجود داشته، پي‌ ‏برد. بر اساس شواهد، با آب گيري سد سيوند تنگه بلاغی به طور كامل به زير آب خواهد رفت. اين سد در 100 كيلومتری شمال شيراز و 50 كيلومتری تخت‌‏ جمشيد احداث شده است.با وجود تمام اهميّتی كه اين منطقه از نظر تاريخی و فرهنگی برای كشور دارد ، ساخت سدّ ِ سيوَند در دستور کار قرار گرفت. کار ساخت این سد از سال ۱۳۷۱ و در زمان ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی و بدون هماهنگی با سازمان میراث فرهنگی آغاز شد .نام این سد جدید سیوَند(سیبویه) است که در شمال شهر مَرودشت (استان فارس) بر روی رودخانه سیوَند به روش خاکی احداث خواهد شد.

این سدّ که کار احداث آن از سال 1371 آغاز شد، تاجی به طول 620 متر و ارتفاعی حدود 60 متر خواهد داشت که در ثانیه 5600متر مکعب آب از سرریز آن تخلیه می شود. گنجايش كل مخزن دويست و پنجاه و پنج ميليون متر مكعب اعلام شده که در پشت سد فضایی معادل12000 هکتار را تحت پوشش آب خواهد برد.

در شرایطی که فضای سیاسی پیش و پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران همه چیز را تحت تاثیر قرار داده است بسیاری از نهادهای جهانی نست به این موضوع واکنش نشان داده اند. در این مورد روزنامه‌ی انگلیسی ي ِ گاردین نوشت:« در حالی كه بخش‌هایی از بیش از یكصد مركز باستانی ایران ازجمله بنای پاسارگارد، شهری كه از سوی كوروش كبیر ساخته شده است، طی دو سال آتی توسط سیلاب‌های پشت سدها ویران می‌شوند، سازمان ملل از دانشمندان بین‌المللی خواسته است تا آن جا كه می‌توانند بر تلاش خود برای ثبت مراكز باستانی ایران بیفزایند. در اثر ساخت یك سد در تنگه‌ی بلاغی، جاده‌ی باشكوه ایران باستان كه از تخت جمشید تا پاسارگاد امتداد دارد، ویران خواهد شد. سرعت ساخت این سدّ و میزان خرابی‌ای كه به بار خواهد آورد، دانشمندان و اعضای سازمان ملل را شُك‌زده كرده است.» این روزنامه یادآور شده است:«باستان شناسان ایرانی در این تنگه ۱۲۹ مركز باستانی را معیّن كرده‌اند كه شامل كشفیات متعلّق به دوران پیش از تاریخ تا آثار به‌جا مانده از دوران سلطنت قاجارها است كه در سال ۱۹۲۵ منقرض شده‌اند. وسعت این جاده‌ی سنگ فرش قبلا كشف شده است؛ اما غارها، مسیرهای باستانی، تپه‌های ویژه‌ی دفن مرده‌ها، كانال‌ها و سایر مراكزی كه تاكنون كشف نشده‌اند نیز در این مسير از بین خواهند رفت. این در حالی است كه تاریخ نشان می‌دهد یك مسیر زیرزمینی نیز ویژه عبور پادشاه وجود داشته است كه هنوز كشف نشده است. »همچنین یونسكو در این باره اعلام كرده است:« امیدوار است كاخ‌ها، باغ‌ها و معبد پایه گذار دوران سلطنتی هخامنشیان در مركز باستانی پاسارگاد احیا شود. شهر مذكور كه سال گذشته در لیست میراث فرهنگی جهانی یونسكو قرار گرفت، كمتر از سه مایل تا انتهای این تنگه فاصله دارد. این مركز امروزه از اهمیت زیادی برخوردار است؛ چرا كه عده‌ای معتقدند مركز مذكور پایتخت اولین امپراتور آسیایی بوده است كه به گوناگونی فرهنگی مردمش احترام می‌گذارده است. یونسكو و ایران از باستان شناسان بین‌المللی خواسته‌اند، برای نجات این مركز وارد عمل شوند.طبق این درخواست انتظار می‌رود تا ماه آینده هشت گروه از باستان شناسان ایرانی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیا، ژاپنی، لهستانی و سایر ملیّت‌ها در ایران گردهم آیند. در حال حاضر ، یک گروه از باستان شناسان ایرانی و ایتالیایی به سرپرستی ي ِ علیرضا عسگری برای نجات این مناطق تلاش می کنند. آن ها تاکنون توانسته اند در این منطقه چندین محوطه ی باستانی کشف نشده پیدا کنند و در تلاشند تا این مناطق را از غرق شدن نجات دهند . طبق گفته ی این کارشناسان برای نجات پاسارگاد و دیگر مناطق حد اقل به ۴ سال فرصت نیاز است . این در حالی است که این سدّ به احتمال زیاد، سال آینده آب گیری خواهد کرد.

در روز گذشته ، مدير بنياد پژوهشي پارس پاسارگاد با اشاره به وضعیت بغرنج این سد در صورت آب گیری، گفت:« تا قبل از اين كه آب گيري سد سيوند آغاز شود ، كليه تلاش مان را براي انجام كارهاي باستان‌‏شناسي و جمع‌‏آوري اطلاعات از اين منطقه انجام خواهيم داد و در صورتي كه نتوانيم تا قبل از شروع آب گيري اطلاعات كافي را جمع‌‏آوري كنيم ، قطعاً به مراجع رسمي متذكر مي‌‏شويم و درخواست تعويق آب گيري سد را ارايه خواهيم كرد.»محمد حسن طالبیان افزود:« به منظور آغاز عمليّات كاوش و جمع‌‏آوري اطلاعات از نحوه زندگي مردم عصر هخامنشي، سال گذشته اقدام به عكس ‏برداري هوايي، تهيه نقشه و فراخوان بين‌‏المللي كرديم و از اسفندماه 83 با حضور 7 گروه بين‌‏المللي خارجي و داخلي شامل موسسه باستان‌‏شناسي دانشگاه تهران, هيات باستان‌‏شناسي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و بنياد پژوهشي پارس پاسارگاد، دو گروه از كشور آلمان و گروه ‌‏هايي از لهستان، ايتاليا، ژاپن و فرانسه عمليات كاوش آغاز شد.» طالبيان با اشاره به اين كه فصل دوم كاوش‌‏هاي باستان‌‏شناسي تنگ بلاغي 15 روز ديگر آغاز خواهد شد, تصريح‌‏كرد: «به محض اين كه فصل دوم كاووش‌‏ها به اتمام برسد ، رسماً گزارش مفصلي از اطلاعات مربوط به وضعيت تنگه و ارزش‌‏هاي تاريخي و فرهنگي آن به دولت اعلام خواهيم كرد، تا آگاه شوند كه با آب گيري ي ِ سدّ ِ سيوَند چه چيزي را از دست خواهند داد و چه چيزي را به دست خواهند آورد و آن گاه انتخاب را به عهده ي ِ خود مردم ايران خواهيم گذاشت.

در شرایط فعلی بسیاری از فعّالان در اين مورد، تلاش کرده اند تا دولت را متوجّه کنند که اگر این سدّ شروع به آب گیری کند، چه اطّلاعاتی مربوط به گذشته به زیر آب می رود. قرار بود این سدّ در فروردین ماه افتتاح شود؛ اما وزارت نيرو، افتتاح آن را تا اوایل سال ۲۰۰۶ به تاخیر انداخته است تا باستان شناسان وقت بیشتری برای بررسی این مركز داشته باشند. این مراكز گنجینه‌ی باارزشی از اطلاعات مربوط به گذشته‌ی ایران را در بطن خود دارند.

* * *

مرعشي، رييس قبلي سازمان ميراث فرهنگي: نمي‌‏توان سدسازي را كه لازمه تمدن امروز و فرداي ايران است فداي وجود و حفظ آثار تاريخي و باستاني كرد. سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري هيچ‌‏گونه مخالفتي با احداث سد سيوند در تنگ بلاغي نداشته و از آب گيري سد جلوگيري نخواهد كرد .

سيّد حسين مرعشي، رييس سابق سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري درگفت ‌‏و گو با خبرنگار ايلنا، با اشاره به ساخت و آب‌‏گيري سد سيوند كه موجب نابودي تنگ بلاغي ي ِ به يادگار مانده از دوران هخامنشي بوده و حافظ بخشي از تاريخ و فرهنگ ايران باستان است، گفت: كليه دره‌‏هاي ايران محل زندگي مردم قديم و دوره‌‏هايي است كه آثار تمدن قديم در آنها وجود دارد.وي، در ادامه افزود: تمدن در ايران نُه هزار سال جريان داشته و همواره در محل‌‏هاي زيستي ثابت بوده‌‏اند و اين نشان مي‌‏دهد تمدن‌‏هاي جديدنبر روي تمدن‌‏هاي قديمي بنا مي‌‏شدند.مرعشي در پاسخ به اين كه ساخت سد سيوند قسمت اعظمي از آثار ِ تمدّن ِ ايراني را از بين خواهد برد، اظهار داشت:

نمي‌‏توان سدسازي را كه لازمه تمدن امروز و فرداي ايران است فداي وجود و حفظ آثار تاريخي و باستاني كرد. وي در خصوص وظيفه دولت در حفظ ميراث باستاني كشور و ممانعت از تخريب آنها ، تصريح ‌‏كرد: براساس مصوّبه ي هيات دولت، همه دستگاه‌‏ها زماني كه در منطقه‌‏اي مطالعات ِ فنّي،

در كارنامه ي ِ ادب ِ معاصر ِ ايران، واژه ي ِ ديرينه ي ِ جُنگ و كار ِ جُنگ آوري يا -- به گفته ي ِ دوستي -- جُنگيدن، به گونه اي با نام ِ نامي ي ِ اصفهان پيوسته است

انگار همين ديروز بود (تابستان ِ 1344 را مي گويم) كه پس از سالها كوشش براي پديدآوردن ِ نوزايش در انجمن هاي ادبي ي سنّتي و آغاز ِ ناگزير ِ گرد ِ همايي ها و نشست هاي هفتگي يا دو هفتگي در خانه هامان و خواندن ِ نوشتارها و ترجمه ها و شعرها و نقد و نظرها و شالوده ريزي ي ِ روش ِ امروزين ِ نقد ِ فرهيخته، سرانجام بر آن شديم كه نخستين دستاوردهامان را در دفتري به نام ِ جُنگ نشر دهيم

امّا ناشري نبود كه اين كار را عهده دار شود. با زنده ياد اسكندر چراغي، صاحب ِ انتشارات ِ مشعل گفت و گو كرديم و او گفت به شرط ِ آن كه هزينه ي كاغذ و چاپ آن را خودتان بدهيد، آماده ام كه دست ِ شما را بگيرم و پا به پا ببرم تا اين دفتر ِ نوآورده تان را چاپخش كنيد. ما نخستين جُنگيان (زنده يادان هوشنگ گُلشيري، اورنگ خضرايي و نيز محمّد حقوقي، اميرحسين افراسيابي، محمّد كلباسي، روشن رامي، احمد گُلشيري، مرتضي رستميان و جليل دوستخواه) هر كدام يكصد تومان وجه ِ رايج آن زمان از جيب كم بُنيه مان را بدين كار اختصاص داديم و سرجمع را براي مخارج كاغذ و مقوّاي جلد و چاپ به اسكندر سپرديم و او ما را به چاپخانه ي ربّاني -- كه خود با آن كار مي كرد -- فرستاد

در يك بعد از ظهر داغ بود كه گُلشيري و حقوقي و من پوشه ي مقاله ها و داستان ها و شعرها را در زير ِ بغل گذاشتيم و از پلكان زهوار دررفته ي رسنده به چاپخانه ي ربّاني در چهار راه كرماني در خيابان حافظ بالا رفتيم و پس از سلام و عليك و آشنايي با مدير چاپخانه كه همه ي دم و دستگاهش دو اتاق تو در تو بود با امكان ِ محدود ِ حروفچيني ي سربي و يك ماشين چاپ كهنه و فكسني -- كه به سبب ِ صداي تق تق ِ مداوم آن، بعدها ما به شوخي نام ِ الكترو تَق تَق بدان داديم -- نخستين گام را براي نشر جُنگ كه پس از جا افتادن و تداوم نشر آن تا دفتر يازدهم ( در سال 1360) به نام جُنگ ِ اصفهان، آوازه اي بلند يافت، برداشتيم

جُنگ از دفتر دوم ( زمستان 1344) همكاران فرهيخته ي تازه اي يافت و با توش و توان ِ بيشتري آماده ي ادامه ي پويش و كوشش خود شد. ابوالحسن نجفي زبان شناس و مترجم و ناقد ادبي ي آگاه و ژرف نگر از فرانسه و زنده ياد احمد ميرعلايي مترجم و ادب شناس شاخص و پويا از انگليس، هريك با كوله باري از آموخته ها و آزموده هاشان در ادب جهاني به ميهن بازگشتند و به نشست هاي جُنگ پيوستند. پس از آن نيز رهرواني تازه نفس و كُنِش وَرز همچون محمّد رحيم اخوّت، احمد اخوّت، محمود نيكبخت، رضا فرّخ فال، زنده ياد كيوان قدرخوه، عبدالحسين آل رسول محمّد علي موسوي فريدني، مجيد نفيسي و حسام الدّين نبوي نژاد بدين جَرگه ي ادبي و فرهنگي درآمدند* و كسان بسياري نيز بدون حضور در جُنگستان، از راه دور به همكاري ي ِ قلمي با اين دفتر ِ فرهنگ و ادب ِ پويا و پيشرو ِ زمانه پرداختند

اهميّت و ويژگي ي ِ جُنگ ِ اصفهان در ادب و فرهنگ ِ ايران معاصر، تنها در نشر ِ يازده دفتر ِ پُر و پيمان از اثرهاي ايرانيان و جُز ايرانيان و شكستن ِ يخ ِ خاموشي و خفقاني كه در پي ِ رويداد ِ سهمگين و زيان بار ِ تابستان 1332 به ميهن ما و همه ي سويه هاي انساني و فرهنگي ي ِ زندگي ي ِ مردم بلاديده اش تحميل شده بود، خلاصه نمي شد؛ بلكه فراتر و ماندگار تر و اثربخش تر از آن، بُنيادگذاري ي ِ دبستان ِ نقد ِ ادبي ي ِ فرهيخته بر پايه ي بحث و بررسي ي آزاد و سنجه هاي شناخته شده ي ادب نو و نقد پيشرو در جهان امروز بود. تدوام ِ اين آموزه، حتّا پس از تعطيل ناگزير و ناخواسته ي نشر جُنگ در آغاز دهه ي پنجاه، انگيزه ي ِ كوشش هاي بارآور ِ پسين ِ برخي از دست اندركاران ِ نخستين ِ جُنگ، همگام با رهرواني سزاوار از نسل هاي جوان تر شد

نخستين دستاورد ِ اين كوشش ها، فصلنامه ي زنده رود به سردبيري ي ِ حسام الدّين نبوي نژاد است كه از دو دهه پيش از اين -- هرچند با درنگي ناخواسته و ناگزير در ميانه ي دو دوره ي ِ آن -- در اصفهان نشر مي يابد** و تا كنون بيست و چند دفتر از آن عرضه شده است

دومين پاجوش درخت ِ برومند ِ چهل ساله ي ِ جُنگ ِ اصفهان، با نام ِ جُنگ ِ پَرديس به سردبيري محمود نيكبخت و مديري ي ِ غلامحسين مردانيان، در بهار امسال چشم دوستداران ِ ادب و فرهنگ ِ پيشرو را روشن كرد

در دفتر ِ يكم ِ اين جُنگ ِ نوآمده، گفتارهاي دريدا و نظريّه ي ِ ادبي ي ِ ايده نگار و معرّفي ي ِ لئونارد مايكلز و چند داستان و شعر فارسي و نيز ترجمه هايي از نويسندگان جُز ايراني را مي خوانيم. علي اكبر علي زاد، مهتاب كلانتري سميرا رشيد پور، شهرام محمّدي، حسين مزاجي و محمود نيكبخت از همكاران اين شماره اند

شارلوت هيگينز، گزارشگر ِ هنري ي ِ روزنامه ي ِ انگليسي ي ِ گارديَن در شماره ي ديروز (19 آگِست 2005) اين روزنامه ي ِ معتبر، گزارشي خواندني دارد از نمايشگاه يادمان هاي هنري ي ايران باستان كه قرارست به مدّت ِ چهارماه (از نهم سپتامبر امسال تا هشتم ژانويه 2006 ) از سوي موزه ي بريتانيايي با همكاري ي ِ سازمان ِ ميراث ِ فرهنگي ي ِ ايران زير عنوان

برگزارشود

نكته ي چشم گير و مهمّ در اين گزارش ِ نشريافته در گاردين، ناپرهيزي و فاصله گيري ي غير عادي ي ِ گزارشگر از يونان گرايي ي زياده روانه و نژادپرستانه ي معمول غربيان و ارج گزاري ي او به مرده ريگ ِ فرهنگي و هنري ي ِ ايرانيان در سنجش با دستاوردها و يادمان هاي فرهنگي ي يوناني و رُمي و فراتر از آن، استناد به گفته هايي از دكتر كِرتيز در آشكاركردن ِ تلاش ِ حيله گرانه ي ِ يوناني مآب هاي غربي است در راستاي ِ پنهان نگاه داشتن ارزش هاي فرهنگي و هنري ي ايرانيان و ايجاد اين گُمان كه همه ي راه ها به يونان و رُم پايان مي پذيرد

متن اين گزارش و نشاني ي جاي درج ِ اصلي ي آن در گاردين و نيز نشاني ي آگاهي نامه ي ِ موزه ي بريتانيايي در باره ي اين نمايشگاه بسيار با اهميّت در پي مي آيد

Charlotte Higgins, arts correspondent

Friday August 19, 2005 The Guardian

A golden armlet, attributed to the ancient Persians, which will be among

the treasures on view

Forget the glory that was Greece and the grandeur that was Rome. The greatest of all ancient civilisations was, according to a forthcoming show at the British Museum, the Persian empire

Its achievements have been so overlooked that no exhibition devoted to it has ever been staged. But the empire, which flourished from 550BC until the sacking of Persepolis by Alexander in 330BC, was almost as big as the Roman, stretching "from the Aral Sea to the Persian Gulf, and from the River Indus to Libya", according to the exhibition's curator, John Curtis

But for the past 2,500 years, it has been the victim of Greek propaganda. Portrayed by classical Athenian writers, especially Herodotus, as despotic, luxurious, effete and cruel, the Persians have been thoroughly vilified

Some argue that the Greeks' characterisation of their near and Middle Eastern neighbours has stuck so successfully it still informs western stereotypes of the Muslim world.
According to Dr Curtis

he said
The empire bridged Europe and the great centres of Assyrian and Babylonian learning

he said
The objects in the exhibition, nearly three years in the planning and many on loan from the Tehran National Museum and the Louvre, bear out his argument

Dr Curtis is dismissive

is at the British Museum, London WC1, from September 9 until

January 8
-------------------

Useful link

The British Museum: Forgotten Empire exhibition
http://www.thebritishmuseum.ac.uk/whatson/comingsoon/index.html

از چندي پيش، در برخي از رسانه ها نسبت به آينده ي ِ يادمان هاي باستاني ي ِ ايرانيان در پاسارگاد و تخت جمشيد در برابر آب ِ سدّ ِ سيوَند در فارس، ابراز نگراني مي شود و دوستداران پاسداري از ارزش هاي تاريخي و ميراث فرهنگي را به شدّت نگران و دلواپس كرده است

نوشته ي كوتاه ِ زير كه در تارنمايي به نام نسيم درج گرديده، نمونه اي از اين رويكردهاي دل سوزانه ي ايرانيان است

ما اميدواريم كه كارشناسان و دست اندركاران تا ديرنشده است، به اين امر مهمّ بينديشند و از هيچ گونه كوششي براي رفع ِ خطر از يادمان هاي بي همتاي ايران باستان، دريغ نورزند

غفلت در اين وظيفه ي مهمّ و از دست رفتن چنين گوهرهاي ارزنده اي، در چشم جهانيان و نسل هاي آينده، به منزله ي ِ خودكشي ي ِ فرهنگي تلقّي خواهد شد

با خشنودي ي ِ بسيار، آگاهي يافتيم كه يادواره ي ِ تازه اي براي گرامي داشت ِ خدمت بزرگ و شايان ِ استاد ابراهيم پورداود (1264 - 1347)، دانشور و فرهيخته ي ِ نامدار ِ روزگارمان، پيشگام ِ دانش ِ اوستا شناسي و پژوهش در فرهنگ ايران باستان به زبان فارسي، پايه گذار رشته ي ِ ويژه ي اين پژوهش ها در دانشگاه تهران و عضو ِ كارآمد و تاثيرگذار ِ نخستين فرهنگستان ايران، نشريافته است

سرپرستي و ويراستاري ي ِ اين دفتر ِ ويژه ي ارج گزاري به آن استاد يگانه و كار ِ كارستان و ماندگار ِ وي در زمينه ي ِ ايران شناسي را آقاي محمود نيكويه بر عهده داشته و نوشتارهايي از شماري از همگامان يا شاگردان و پروردگان استاد، همچون زنده ياد دكتر عيسي صدّيق، استاد دكتر احسان يارشاطر، زنده يادان سيّد محمّد علي جمال زاده و دكتر بهرام فره وشي و ديگران در آن گنجانيده شده است

نخستين كتاب ويژه ي ارج گزاري به كوشش و كُنِش ِ ايران شناختي ي ِ استاد، يادنامه ي ِ پورداود نام داشت كه در دو جلد به زبان فارسي و زبان هاي اروپايي، به همّت و كوشش ِ استاد ِ بزرگ

زنده ياد دكتر محمّد مُعين در سال 1326 خورشيدي، در هنگام شصت و دومين سال زادروز استاد در تهران نشر يافت

جاي شادماني است كه اكنون در يكصد و بيستمين سال ِ زاد روز ِ آن فرزانه ي ِ روزگار و كانون فروزان ِ ايران دوستي و ايران پژوهي، ديگرباره شاهد ِ نشر ِ دفتري سزاوار براي سپاسگزاري از عمري كوشش ِ بارآور و ماندگار ِ او هستيم

شايد بسياري از جوانان امروز و نسل هاي كنوني ي ايرانيان، پورداود را به درستي نشناسند و ندانند كه او كار ايران شناسي و كاوش و پژوهش در فرهنگ كهن ايراني را در زماني بر دست گرفت كه از هر هزار ايراني، يك تن هم نامي از زرتشت فرزانه و خِرَدمند باستاني و گاهان ِ جاودانه ي او نشنيده بود و حتّا بيشتر ِ پيروان ِ كيش ِ ديرينه بنياد ِ زرتشتي آگاهي ي درست و پژوهيده و فرهيخته اي از ساختار و ارزش هاي آن سرودهاي دانش و فرهنگ و روشنگري نداشتند و دفترهاي برجا مانده از نياكان را تنها به منزله ي نوشتارهايي براي از برخواني در نيايش ها و نمازها به كار مي بردند و نه خِردنامه اي سرشار و رهنموني پُربار براي انديشيدن و فرهنگ ورزي و گُزينش آزاد ِ راه ِ زندگي

پورداود آن وضع شرم آور و تاسُف انگيز را بر هم زد و به ايرانيان نشان داد كه نياكانشان چگونه مردماني بوده اند و آنان چگونه بايد رهرو ِ راه ِ زرّين و تابناك ِ آن ديرينگان باشند

بر اين پايه، نشر ِ دومين يادواره ي ِ او فرصت خوبي به دست مي دهد براي ِ پرداختن ِ ديگرباره به سويه هاي كار ِ بزرگ وي و گامي است سزاوار براي نگرشي تازه به دستاورد ِ استاد و تحليلي روزآمد و انتقادي از مُرده ريگ ِ ارزشمند ِ او

متن ِ اين يادواره هنوز به اين دفتر نرسيده است تا بتوانم از چند و چون ِ داده هاي آن به تفصيل سخن بگويم. امّا در همين حال و از هم اكنون به همه ي دوستداران ايران، به ويژه نسل ِ جوان، خواندن ِ اين اثر و گام برداشتن در راه ِ شناخت ِ بهتر ِ پورداود و كار ِ گران سنگ ِ او را سفارش مي كنم

اين كتاب را انتشارات گيلان نشرداده است

با سپاس از دوست ِ پژوهنده آقاي احمد رُنّاسي كه خبر نشر ِ اين يادواره را به اين دفتر رساندند

شاهرخ مسكوب
شاهينِ بلندپروازِ انديشه و فرهنگ


جليل دوستخواه


شاهرخ مسكوب شاهينِ بلندپروازِ انديشه و فرهنگ ملّيِ ايران، پس از دهها سال پويايي و كوشش و جُستار سرانجام در بيست و سوم فروردين 1384 در غُربتي جانكاه و دل‌آزار و به دور از سرزميني كه عمري بدان و به مردمش مِهرمي‌وَرزيد، قلم از دست فرونهاد و كارنامة سرشار و گران‌بارش را به گَنجورِ هوشيار و نَقّادِ زمان سپرد تا آن را در گنجِ شايگان فرهنگ ايراني و انساني نگاه دارد و به اكنونيان و آيندگان عرضه كند.
يكي از دوستانِ قديمِ مسكوب، در سوگِ او قلم را گرياند و دردمندانه نوشت
"شاهرخ آن خاك را بسيار دوست داشت. نمي‌دانم كجا دَفنَش خواهندكرد. اما هر كجا كه باشد، از آن بويِ خاكِ ايران، بويِ شاهنامه، بويِ رستم، بويِ تهمينه، بويِ اسفنديار و بويِ سهراب به مشام جان هر زايري خواهدرسيد اكنون بزرگي ديگر از فرهنگِ ايران‌زمين، نقاب خاك را بر ديدگان كشيده‌است. او بختِ بوييدنِ ديگربارة خاكش را نداشت! يك
اكنون ماييم و مسكوب، فرزانه‌اي جاودانه با دستاوردهايي يادماني: رنگين‌كماني از آزادگي، انديشه‌وَرزي و فرهنگ‌پژوهي كه هر بخشي از آن آيينه‌اي است تابناك از دهه‌ها كوشش و پويشِ خستگي‌ناپذير و پيچ‌وتاب در هَزارتوهاي جان و روانِ فرهنگ‌سازانِ ايراني و جز ايراني

نمايي از گُستره ي ِ سياسي و فرهنگي ي ايران

در پي ِ نشر ِ يادداشت ِ ديروز و بازبُرد به پژوهش ِ تازه ي ِ ساساني شناسي ي ِ آقاي دكتر تورج دريايي در مصر، آقاي ايرج ياسيني در پيامي به دكتر دريايي از آزمون و پژوهش ِ خود در بخش ديگري از شمال آفريقا (سرزمين ِ الجزاير) سخن گفته و تاثيرپذيري ي ِ فرهنگ ِ مردم آن سرزمين از درون مايه هاي فرهنگ ايراني در روزگار ِ باستان را يادآور شده اند

با سپاس از آقاي ياسيني كه رونوشتي از پيام خود به دكتر دريايي را به اين دفتر فرستاده اند متن آن را به منظور افزودن ِ آگاهي در مورد ِ كوشش و كُنِش ِ فرهنگي ي ِ ايرانيان ِ باستان و گُستره ي ِ حضور و تاثيرگذاري ي ِ آنان، در زير مي آورم

Dear Mr Daryaee

While I was working in Algeria in early 1970, I developed good relation with some of my Algerian colleagues, among various discussion we had, there was discussion about influence of Persian on Algerian culture

In fact many localities and sites in Algeria have Persian names ( By Persian I mean, pre-Islamic language). By my great surprise I noticed that No-Rooz, is also celebrated by some Algerians. Algerian thought this influence comes from the Persian worriers, who joined the Islamic army after Arab invasion of Persia and participated in the Arab conquest of North Africa. It looks that the Garrison who participated in the invasion of Algeria had many Persian elements. Eventually these people settled in Algeria and influenced the local culture. With your article, it seems to me that, the Persian influence in North Africa is much older than the local people believe

Regards

Iradj Yassini
Environmental Scientist,
St Ives, New South Wales
Australia

با سپاس از دكتر تورج دريايي كه پيام زير را امروز به دفتر ِ كانون فرستاده اند، متن آن را براي آگاهي ي ِ دوستداران پژوهش هاي ايران شناختي در اين صفحه مي آورم

پيشتر خبرداشتيم كه آقاي دكتر دريايي در يك سفر ِ پژوهشي در كشور مصر به سر مي برد. اكنون خشنوديم كه او بخشي از دستاورد ِ پژوهش خود در باره ي ِ پاپيروس هاي پارسي ي ميانه، بازمانده از روزگار ساسانيان در مصر را همچون ره آورد ِ اين سفر، به ايران دوستان پيشكش كرده است

از آن جا كه به دليلي فنّي، نتوانستم متن ِ گفتار ِ پژوهشي ي ِ دكتر دريايي را از پرونده ي ِ پي. دي. اف. ِ فرستاده به پيوست ِ اي ميل پيام به اين صفحه بياورم، نشاني ي ِ اينترنتي ي آن را در پايان و پس از پيام او مي آورم تا دوستان بتوانند خود آن را بازكنند و بخوانند

Dear Friends

I was in Egypt for a while and was doing some research on Persian presence in Egypt during Late Antiquity. I thought it would be good to share some information on the internet while publishing the bulk of it somewhere else

This piece is related to it and hope to receive comments from you about it


Best
Touraj Daryaee
Associate Professor of Ancient History
California State University, Fullerton
PO Box 6846
Fullerton, CA 92834-6846

http://www.sasanika.com/pdf/SasanikaBulletin.pdf

پشت ِ جلد ِ كتاب ِ بيژن

طرح ِ پشت ِ جلد ِ كتاب ِ بيژن چهره اي از بيژن اسدي پور از هنرمند معاصر بهزاد ِ شيشه گران است كه به پيوست ِ يادداشت ِ امروز و براي كامل تر كردن ِ آن در اين جا مي آورم

لازم به يادآوري است كه برخي از هنرمندان ِ ايراني و جُز ايراني طرح هايي از چهره ي هنرمند طرّاح ِ شايسته ي ِ روزگارمان پديدآورده اند كه شماري از آن ها را مي توان در كتاب ِ بيژن و در شماره هاي شانزده گانه ي ِ دفتر ِ هنر ديد

شناختِ درست ِ دستاوردهاي آفرينندگان و هنرمندان در دوران ِ پويايي و كوشايي ي ِ آنان، رسمي جاافتاده در ميان ما ايرانيان نبود و تنها در دهه هاي اخير، معمول شده است و مي رود تا در جامعه ي ما رواج يابد و به گونه ي ِ يك خويشكاري ي ِ بايسته، نهادينه گردد

با دريغ و درد بايد گفت كه در حال ِ حاضر، امكان ِ ورزيدن ِ اين خويشكاري و ارج گزاري به همه ي فرهيختگان و هنرمندان در ميهن ما نيست و چه بسا بزرگاني كه به رغم دورافتادگي و غربت نشيني ي ناخواسته، همه ي هستي و توش و توان و دل و جانشان در خدمت ايران و ارزش هاي والاي فرهنگي ي آن بوده است و هست و تلخ كامانه مي بينند كه در ميهن و زادگاه خويش، غريب تر از سرزمين هاي دورند و دستاورد ِ عمري مهرورزي شان به ايران، در سرچشمه ي ِ الهام و شور و ايمانشان بازتاب ِ چنداني ندارد و از سر ِ دل آزردگي، هم نوا با مهدي اخوان ثالث مي گويند

امّا خوشبختانه با گسترش روزافزون ِ رسانه هاي فرهنگي ي روزگار ما در همه جاي جهان، ديوار ِ ساختگي ي ِ درون مرز و برون مرز در حال ِ فروريزي است و امكان جبران بازداري ها و تنگناهاي فرهنگ ستيزانه فراهم شده است

انتشار كتاب ِ بيژن، مروري بر طرح ها و نوشته هاي بيژن اسدي پور به كوشش فضل الله روحاني در كاليفرنيا، گام ِ بلند و سزاواري است در اين راستا

در تدوين ِ اين كتاب كه 560 صفحه دارد، نزديك به صد تن از هنرمندان، فرهيختگان، دانشگاهيان و روزنامه نگاران ايراني نسبت به بيژن اسدي پور، طرّاح و طنز نگار ِ شايسته ي روزگارمان اداي ِ دِين كرده و در واقع، سخن ِ دل ِ ملّتي را بازگفته و كاري را كه بايست در تهران صورت مي پذيرفت، در كاليفرنيا به انجام رسانيده اند

بيژن اسدي پور، چهره ي آشنا و شاخص و تابناك ِ هنر ِ طرّاحي ي ِ طنزآميز ايران و نماينده ي سرافراز ِ اين شاخه از فرهنگ ِ ايراني ي ِ معاصر در بسياري از نمايشگاه ها، كانون ها و موزه هاي هنري ي ِ جهان بوده است و هست و سبك و روش ِ آفرينش ِ هنري ي ِ او چنان است كه نيازي به امضا ندارد و هريك از دستاوردهايش در همان نخستين نگاه، بازشناخته مي شود

براي شناخت بهتر و فراگيرتر اين هنرمند ِ آفرينشگر، افزون بر خواندن و ديدن نوشتارها و طرح ها و تصويرهاي آمده در اين كتاب، ديدن و خواندن اثرهاي ماندگار ِ او كه در دهه هاي پشت ِ سر در ايران و سرزمين هاي ديگر نشريافته، ضروري است و در اين يادداشت ِ كوتاه نمي توان حقّ مطلب را اداكرد

سخن از بيژن اسدي پور را نمي توان بي يادكرد از كار ِ كارستان ِ انتشار 16 جلد دفتر ِ هنر به پايان آورد. اين مجموعه ي ِ بي همتا، زندگي نامه و شناخت نامه ي تصويري ي ِ زنجيره اي از فرهيختگان و نويسندگان و هنرمندان و آفرينشگران ِ معاصر ِ ايراني را در بر مي گيرد و بي اغراق مي توان گفت كه تاريخ فرهنگ ِ ايران در هيچ دوراني، پشتوانه و سندي چنين با اعتبار و گويا و روشنگر نداشته است

براي آشنايي ي بيشتر و بهتر با كارهاي اسدي پور و دفتر هنر، نگاه كنيد به تارنماي او

مجموعه ي ِ كوچكي از قصّه هاي ايراني با ترجمه ي ويليام مك الوي ميلر و نگارگري ي ِ بروس وَن پاتير در آمريكا منتشرشده است

مترجم كتاب كه زماني دراز با سِمَت ِ مُبلّغ ِ كيش مسيحي (ميسيونر) در ايران زيسته است، آن گونه كه از اشاره ي خود او بدين كارش و نيز فهرست ديگر پژوهش ها و ترجمه هايش برمي آيد، بينشي آوازه گرانه براي مسيحي گري دارد و همواره در اين كوشش بوده است كه مسلمانان را با بنيادهاي كيش ترسايي آشناگرداند

كتاب كنوني ي او نيز از اين حوزه ي انديشگي بيرون نيست و از همين رو عنوان فرعي ي آن را

داستان هاي ايران اسلامي از ديدگاه ميسيونري قرارداده و بر آن بوده است كه خوانندگان مسيحي ي كتاب را با بُن مايه ها و درون مايه هاي داستان هايي كه در ايران و -- بر پايه ي برداشت ِ مترجم -- با تاثيرپذيري از اسلام شكل گرفته اند، دمساز كند

به هر روي، نشر اين قصّه ها به زبان جهاني ي انگليسي، مي تواند به منزله ي انتقال بخشي از

تجربه هاي ادب توده ي ايرانيان به جهان ِ جُز ايراني و كمكي به بهتر شناخته شدن ِ سويه هايي از زندگي ي مردم ما انگاشته شود

در پي ِ اين درآمد ِ كوتاه، شناسنامه ي انگليسي ي كتاب و پيوندهاي وابسته بدان را از تارنماي

آمازُن دات كام

بدين صفحه مي آوريم تا خوانندگان بتوانند خاستگاه اصلي ي ِ معرّفي ي ِ اين مجموعه را نيز در ديدرس داشته باشند

Share your own customer images
Publisher: Learn how customers can search inside this book.
Tales Of Persia: Missionary Stories From Islamic Iran (Paperback)by William McElwee Miller, Bruce Van Patter
td. product Label font-weight: bold; text-align: right; white-space nowrap; vertical-align: top; padding-right: 5px

table.product { border: 0px; padding: 0px; border-collapse: collapse
List Price: $9.99
Price: $9.99 and eligible for FREE Super Saver Shipping on orders over $25

See details
Availability: Usually ships within 24 hours. Ships from and sold by Amazon.com.
21 used & new available from $5.63
Editorial Reviews
Book DescriptionNews from the Middle East finds us wherever we live in today’s world. Children often wonder about this far-removed land, while parents struggle to teach their children about Islam. Tales of Persia is a timely book of missionary tales that will teach readers about Islam and encourage a new generation of Christians. Tales of Persia is especially useful for family devotions and Sunday school classes.About the AuthorWilliam Miller spent forty-three years as a missionary to Iran where he translated and prepared several books and Bible commentaries in Farsi. He is the author of A Christian Response to Islam. See all

Editorial Reviews
Product Details
Paperback: 163 pages
Publisher: P & R Publishing - June 1, 2005

Language: English
ISBN: 0875526152
Product Dimensions: 8.7 x 5.5 x 0.5 inches
Shipping Weight: 7.7 ounces.View shipping rates and policies
Amazon.com Sales Rank: #52,988 in Books
Publishers and authors: improve your sales
Customer Reviews
Be the first person to review this item

تماشاگران سوئدی از اجرای اپرای زرتشت اثر آهنگساز فرانسوی ژان فیلیپ رامو، که در قدیمی ترین تئاتر جهان به نمایش درآمد، استقبال پرشوری کردند. این اپرا برداشتی آزاد از هستی و افکار زرتشت، دانشمند و پیام آور ایران باستان است که در قالب منظومه ای تراژیک در پنج پرده تنظیم شده است برخی ازنمادها و ارزش های اوستايی ِ آيین ِ زرتشت را می توان در شخصیّت های اصلی این اپرا بازشناخت. درونمایه ي نَمادین این اپرا پیکار جاودانه نیکی و بدی است که به گونه نبرد نور و تاریکی نمایان می شود. زرتشت برای پیروزی نیروهای اهورائی نیکی و پاکی، در نبردی با اهریمن درگیر می شود. ژان فیلیپ رامو، آهنگساز دوره باروک، اپرای زرتشت را در سال 1749 میلادی ساخته است این اپرا به خاطر ساختار پیچیده آن کمتر به نمایش در آمده است

در گفتارها و كتاب هاي غربيان، گاه به اشتباه ِ آشكار و فاحشي درباره ي كيستي ي بزرگاني همچون ابوريحان بيروني، ابوبكر محمّد پسر ِ زكرياي رازي و حسين پسر ِ عبدالله سينا برمي خوريم كه آنان را دانشمندان يا فيلسوفان و پزشكان عرب مي شمارند

اين اشتباه از نگرش ِ سطحي و بي دقّت ِ پاره اي از نويسندگان به عربي زبان بودن ِ بيشتر ِ اثرهاي اين بزرگان ناشي مي شود؛ در حالي كه مي دانيم زبان مادري ي ِ آنان فارسي بوده و اثرهاي درخشان ِ به فارسي نوشته شان گواه ِ راستين ِ اين امرست و كاربُرد ِ زبان ِ عربي در شمار ِ چشم گيري از تاليف هاي ايشان، به سبب ِ جهاني بودن ِ اين زبان در روزگار ِ آنان بوده است

در واقع، زبان عربي در جهان ِ يك هزاره پيش از اين و به ويژه در سرزمين هايي از عربستان تا خاور آسيا و شمال آفريقا و حتّا در دوره ي چيرگي ي كشورگشايان مسلمان در اسپانيا (اندلس) به سبب ِ رواج ِ دين اسلام، زبان فرهنگي و علمي ي مشترك بود و زبان هاي بومي را براي مدّتي و در جاهايي براي هميشه زير سايه ي خود قرار داد. زبان عربي در آن زمان، همچون زبان

انگليسي ي امروز، زبان ِ مشترك و جهان شمول ِ ديني، فرهنگي، علمي و ديواني در بسياري از سرزمين ها بود

امّا بر جا مانده بودن ِ دستاوردهاي فرهنگي، فلسفي و علمي ي بسياري به زبان عربي، دليل بر عرب شمردن ِ پديدآورندگان ِ آنها نيست و كساني همچون رازي، ابن سينا، ابوريحان بيروني و بسياري ديگر را كه همه زاده و پرورده ي شهرهاي ايران زمين و برخوردار از سرچشمه هاي فرهنگ كهن ايراني بوده اند، به هيچ روي نمي توان به دليل زبان كتابهاشان عرب ناميد

بحث ِ جزم باورانه و احساسي بر سر ِ برتري دادن ِ قومي و نژادي ي ايراني بر عرب نيست؛ بلكه سخن بر سر يك اشتباه تاريخي و كوشش در جهت ِ شناخت ِ درست و دقيق ِ نامداران و فرهيختگاني از اين دست است. بر ما ايرانيان امروزست كه در هر جا به نمونه هاي اين گونه انگاشت هاي نادرست برخورديم، به نويسندگان و دست اندر كاران يادآوري كنيم و از آنها بخواهيم كه اشتباه خود را درست كنند

* * *

يكي از اين نمونه هاي اشتباه كاري را دوست فرهيخته و پزشك ارجمند آقاي دكتر عبّاس فيروز آبادي به اين دفتر فرستاده اند. اين نمونه، مقاله اي است در باره ي كاربُردِ دارويي و درماني يِ شراب، نوشته ي يك پزشك در يكي از نشريّه هاي چاپ استراليا، يعني نشريّه ي باشگاهي به نام

كه در شماره ي اخير خود، گفتاري با عنوان

Australia's Lunatic Asylum Vineyards

نوشته ي

در بخشي از اين گفتار مي خوانيم

آيا اگر كسي نويسنده ي اين گفتار را به دليل ِ انگيسي بودن ِ زبان ِ نوشته اش، انگليسي يا آمريكايي يا كانادايي يا نيوزيلندي و نه استراليايي بشمارد، او چنين سخني را اشتباه نخواهد دانست؟ پس به همين دليل ِ ساده رازي و ابوعلي سيناي ايراني و عربي نويس ( آن هم در بخشي از نوشته هاشان و نه همه ي آنها) را نيز نمي توان "عرب" شمرد