Wednesday, August 03, 2005
رازي و ابن سينا پزشكان و فيلسوفان ايراني، نه عرب
در گفتارها و كتاب هاي غربيان، گاه به اشتباه ِ آشكار و فاحشي درباره ي كيستي ي بزرگاني همچون ابوريحان بيروني، ابوبكر محمّد پسر ِ زكرياي رازي و حسين پسر ِ عبدالله سينا برمي خوريم كه آنان را دانشمندان يا فيلسوفان و پزشكان عرب مي شمارند
اين اشتباه از نگرش ِ سطحي و بي دقّت ِ پاره اي از نويسندگان به عربي زبان بودن ِ بيشتر ِ اثرهاي اين بزرگان ناشي مي شود؛ در حالي كه مي دانيم زبان مادري ي ِ آنان فارسي بوده و اثرهاي درخشان ِ به فارسي نوشته شان گواه ِ راستين ِ اين امرست و كاربُرد ِ زبان ِ عربي در شمار ِ چشم گيري از تاليف هاي ايشان، به سبب ِ جهاني بودن ِ اين زبان در روزگار ِ آنان بوده است
در واقع، زبان عربي در جهان ِ يك هزاره پيش از اين و به ويژه در سرزمين هايي از عربستان تا خاور آسيا و شمال آفريقا و حتّا در دوره ي چيرگي ي كشورگشايان مسلمان در اسپانيا (اندلس) به سبب ِ رواج ِ دين اسلام، زبان فرهنگي و علمي ي مشترك بود و زبان هاي بومي را براي مدّتي و در جاهايي براي هميشه زير سايه ي خود قرار داد. زبان عربي در آن زمان، همچون زبان
انگليسي ي امروز، زبان ِ مشترك و جهان شمول ِ ديني، فرهنگي، علمي و ديواني در بسياري از سرزمين ها بود
امّا بر جا مانده بودن ِ دستاوردهاي فرهنگي، فلسفي و علمي ي بسياري به زبان عربي، دليل بر عرب شمردن ِ پديدآورندگان ِ آنها نيست و كساني همچون رازي، ابن سينا، ابوريحان بيروني و بسياري ديگر را كه همه زاده و پرورده ي شهرهاي ايران زمين و برخوردار از سرچشمه هاي فرهنگ كهن ايراني بوده اند، به هيچ روي نمي توان به دليل زبان كتابهاشان عرب ناميد
بحث ِ جزم باورانه و احساسي بر سر ِ برتري دادن ِ قومي و نژادي ي ايراني بر عرب نيست؛ بلكه سخن بر سر يك اشتباه تاريخي و كوشش در جهت ِ شناخت ِ درست و دقيق ِ نامداران و فرهيختگاني از اين دست است. بر ما ايرانيان امروزست كه در هر جا به نمونه هاي اين گونه انگاشت هاي نادرست برخورديم، به نويسندگان و دست اندر كاران يادآوري كنيم و از آنها بخواهيم كه اشتباه خود را درست كنند
* * *
يكي از اين نمونه هاي اشتباه كاري را دوست فرهيخته و پزشك ارجمند آقاي دكتر عبّاس فيروز آبادي به اين دفتر فرستاده اند. اين نمونه، مقاله اي است در باره ي كاربُردِ دارويي و درماني يِ شراب، نوشته ي يك پزشك در يكي از نشريّه هاي چاپ استراليا، يعني نشريّه ي باشگاهي به نام
The Wine Club
كه در شماره ي اخير خود، گفتاري با عنوان
Australia's Lunatic Asylum Vineyards
نوشته ي
Dr. Phillip Norrie
را منتشركرده است
در بخشي از اين گفتار مي خوانيم
Famous physicians such as the Greek, Hypocrites (450 - 370 BC), the Romans Celsus (25 BC - 37 AD), and Galen (131 - 201 AD), and the Arabs Rhazes (820 - 932 AD) and Avecenna (980- 1032 AD), known as the "Prince of Physicians", thought highly of wine as a medicine and were great advocates of its use. It was these early doctors who wrote about the different wines of their time - they were the original wine writers and critics
آيا اگر كسي نويسنده ي اين گفتار را به دليل ِ انگيسي بودن ِ زبان ِ نوشته اش، انگليسي يا آمريكايي يا كانادايي يا نيوزيلندي و نه استراليايي بشمارد، او چنين سخني را اشتباه نخواهد دانست؟ پس به همين دليل ِ ساده رازي و ابوعلي سيناي ايراني و عربي نويس ( آن هم در بخشي از نوشته هاشان و نه همه ي آنها) را نيز نمي توان "عرب" شمرد
