Tuesday, August 30, 2005
دريغ است ايران كه ويران شود! (فردوسي)
سنگ نگاره اي از تخت جمشيددر يادداشت ِ 10 روز پيش ِ خود ، گزارش كوتاهي را درباره ي ِ خطر ِ تهديدكننده اي براي پاسارگاد و تخت جمشيد آوردم. امروز گزارش گسترده تر و مستند تري در همين زمينه به دستم رسيد كه به مناسبت ِ اهميّت و فوري بودن ِ اين امر و جدّي بودن ِ خطر ِ بنيان كن ِ پيش ِ رو، آن را در زير مي آورم و اميدوارم كه همه ي ايرانيان و دوستداران ِ فرهنگ ِ كهن بنياد ِ آن، با خواندن اين هُشدار، به خود آيند و بدين تهديد هولناك بينديشند و با هر وسيله اي كه دارند و به هر گونه اي كه مي توانند به چاره جويي بپردازند تا بلكه پيش از گذشتن ِ كار از كار ( هرچند كه هم اكنون نيز دير شده است!) راهي براي پيش گيري از اين فاجعه ي ضدّ ِ ايراني و ضدّ ِ بشري و ضدّ ِ فرهنگي ي ِ در راه، بيابند. ج. د.
در صورت ِ پایان ِ ساخت ِ سَدّ ِ «سیوَند» فارس، يادگارهاي 2500 سال
تمدّن ايرانی به زير آب می‌رود!
در صورت پایان ساخت سدّ ِ «سیوَند» فارس دو سايت جهانی - تاریخی ِ پاسارگاد و پرسپوليس به زیر آب می رود.
● روزنامه ي ِ گاردين: سرعت ساخت این سدها و میزان خرابی‌ای كه به بار خواهند آورد، دانشمندان و اعضای سازمان ملل را شوك‌زده كرده است.
● مرعشي، رييس قبلي سازمان ميراث فرهنگي: نميتوان سدسازي را - كه لازمه تمدن امروز و فرداي ايران است - فداي حفظ آثار تاريخي كرد.
در صورت پایان ساخت سدّ ِ «سیوَند» فارس دو سايت جهانی–تاریخی پاسارگاد و پرسپوليس به زیر آب می رود - سايت "ايران ما"/آرش سیگارچی – خبر کوتاه اما سخت تکان دهنده است. در روزهای اخیر برخی از کاربران اینترنتی با نگرانی پیامی را رد و بدل می کنند که حکایت دارد چنانچه کار ِ سدّ ِ سيوند در استان فارس - كه در آستانه ي آب گيري است - پايان يابد، آرامگاه ِ كورش كبير پادشاه قدرتمند هخامنشي براي هميشه نابود مي شود. اين خبر را يك منبع ِ مطّلع در سازمان ميراث ِ فرهنگي نيز اعلام كرده است: با آب گيري ي ِ اين سدّ، تعدادي از محوطّه هاي باستاني ي ِ كشف شده و كشف نشده در آب غرق مي شوند.
این سد در منطقه ی ِ تنگ بُلاغی و در فاصله ی 18کیلومتری پاسارگاد قرار دارد و محل عبور جاده ی شاهی می باشد. در عین حال کارشناسان معتقدند اگر این سد آب گیری کند به غیر از پاسارگاد رطوبت منطقه بر پرسپولیس نیز آسیب می رساند.
در این میان برخی معتقدند آب گيري سد سيوند تا پايان سال جاري علاوه بر نابود كردن تاريخ دو هزار و پانصد ساله ي ايران, حيثيّت جهاني ايران را نيز در معرض خطر قرار می دهد. پس از گذشت بيش از دو هزار و پانصد سال هنوز سيستمهاي اقتصادي و اجتماعي سنّتي مانند گروههاي عشاير در اين
تنديس كورش در پاسارگاد
منطقه حضوردارند و به علت بكِر بودن اين تنگه و وجود شواهدي كه هنوز از گذشتههاي دور باقي مانده، مي توان تاريخ را تجسّم كرد. شايد بتوان گفت كمتر جايي در كشور وجود دارد كه به اين شكل تداوم زندگي را بتوان به عينه در آن مشاهده كرد و به اين دليل تنگ بلاغي يكي از اماكن استثنايي كشور محسوب ميشود. اين تنگه اولين جايي است كه ميتوان در مورد خصوصيّات و نحوه ي ِ زندگي مردم دوره ي ِ هخامنشي اطلاعاتي از آن به دست آورد كه در صورت توسعه كاوشها و مطالعات در اين منطقه ميتوان اطلاعات فراواني در خصوص مردم عصرِ هخامنشي كسب كرد. براساس نظر باستان شناسان و گياهشناسان، به علت بكر بودن تنگ بلاغي ، گياهاني در اين منطقه وجود دارد كه در صورت انجام مطالعات كامل بر روي آنها ميتوان به نوع گلها، درختان و پوشش گياهي كه در باغهاي پاسارگاد در زمان كورش و داريوش وجود داشته، پي برد. بر اساس شواهد، با آب گيري سد سيوند تنگه بلاغی به طور كامل به زير آب خواهد رفت. اين سد در 100 كيلومتری شمال شيراز و 50 كيلومتری تخت جمشيد احداث شده است.با وجود تمام اهميّتی كه اين منطقه از نظر تاريخی و فرهنگی برای كشور دارد ، ساخت سدّ ِ سيوَند در دستور کار قرار گرفت. کار ساخت این سد از سال ۱۳۷۱ و در زمان ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی و بدون هماهنگی با سازمان میراث فرهنگی آغاز شد .نام این سد جدید سیوَند(سیبویه) است که در شمال شهر مَرودشت (استان فارس) بر روی رودخانه سیوَند به روش خاکی احداث خواهد شد.
این سدّ که کار احداث آن از سال 1371 آغاز شد، تاجی به طول 620 متر و ارتفاعی حدود 60 متر خواهد داشت که در ثانیه 5600متر مکعب آب از سرریز آن تخلیه می شود. گنجايش كل مخزن دويست و پنجاه و پنج ميليون متر مكعب اعلام شده که در پشت سد فضایی معادل12000 هکتار را تحت پوشش آب خواهد برد.
وحشت ِ جهانیان
در شرایطی که فضای سیاسی پیش و پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران همه چیز را تحت تاثیر قرار داده است بسیاری از نهادهای جهانی نست به این موضوع واکنش نشان داده اند. در این مورد روزنامه‌ی انگلیسی ي ِ گاردین نوشت:« در حالی كه بخش‌هایی از بیش از یكصد مركز باستانی ایران ازجمله بنای پاسارگارد، شهری كه از سوی كوروش كبیر ساخته شده است، طی دو سال آتی توسط سیلاب‌های پشت سدها ویران می‌شوند، سازمان ملل از دانشمندان بین‌المللی خواسته است تا آن جا كه می‌توانند بر تلاش خود برای ثبت مراكز باستانی ایران بیفزایند. در اثر ساخت یك سد در تنگه‌ی بلاغی، جاده‌ی باشكوه ایران باستان كه از تخت جمشید تا پاسارگاد امتداد دارد، ویران خواهد شد. سرعت ساخت این سدّ و میزان خرابی‌ای كه به بار خواهد آورد، دانشمندان و اعضای سازمان ملل را شُك‌زده كرده است.» این روزنامه یادآور شده است:«باستان شناسان ایرانی در این تنگه ۱۲۹ مركز باستانی را معیّن كرده‌اند كه شامل كشفیات متعلّق به دوران پیش از تاریخ تا آثار به‌جا مانده از دوران سلطنت قاجارها است كه در سال ۱۹۲۵ منقرض شده‌اند. وسعت این جاده‌ی سنگ فرش قبلا كشف شده است؛ اما غارها، مسیرهای باستانی، تپه‌های ویژه‌ی دفن مرده‌ها، كانال‌ها و سایر مراكزی كه تاكنون كشف نشده‌اند نیز در این مسير از بین خواهند رفت. این در حالی است كه تاریخ نشان می‌دهد یك مسیر زیرزمینی نیز ویژه عبور پادشاه وجود داشته است كه هنوز كشف نشده است. »همچنین یونسكو در این باره اعلام كرده است:« امیدوار است كاخ‌ها، باغ‌ها و معبد پایه گذار دوران سلطنتی هخامنشیان در مركز باستانی پاسارگاد احیا شود. شهر مذكور كه سال گذشته در لیست میراث فرهنگی جهانی یونسكو قرار گرفت، كمتر از سه مایل تا انتهای این تنگه فاصله دارد. این مركز امروزه از اهمیت زیادی برخوردار است؛ چرا كه عده‌ای معتقدند مركز مذكور پایتخت اولین امپراتور آسیایی بوده است كه به گوناگونی فرهنگی مردمش احترام می‌گذارده است. یونسكو و ایران از باستان شناسان بین‌المللی خواسته‌اند، برای نجات این مركز وارد عمل شوند.طبق این درخواست انتظار می‌رود تا ماه آینده هشت گروه از باستان شناسان ایرانی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیا، ژاپنی، لهستانی و سایر ملیّت‌ها در ایران گردهم آیند. در حال حاضر ، یک گروه از باستان شناسان ایرانی و ایتالیایی به سرپرستی ي ِ علیرضا عسگری برای نجات این مناطق تلاش می کنند. آن ها تاکنون توانسته اند در این منطقه چندین محوطه ی باستانی کشف نشده پیدا کنند و در تلاشند تا این مناطق را از غرق شدن نجات دهند . طبق گفته ی این کارشناسان برای نجات پاسارگاد و دیگر مناطق حد اقل به ۴ سال فرصت نیاز است . این در حالی است که این سدّ به احتمال زیاد، سال آینده آب گیری خواهد کرد.
درخواست تعویق ِ آب گیری سدّ
در روز گذشته ، مدير بنياد پژوهشي پارس پاسارگاد با اشاره به وضعیت بغرنج این سد در صورت آب گیری، گفت:« تا قبل از اين كه آب گيري سد سيوند آغاز شود ، كليه تلاش مان را براي انجام كارهاي باستانشناسي و جمعآوري اطلاعات از اين منطقه انجام خواهيم داد و در صورتي كه نتوانيم تا قبل از شروع آب گيري اطلاعات كافي را جمعآوري كنيم ، قطعاً به مراجع رسمي متذكر ميشويم و درخواست تعويق آب گيري سد را ارايه خواهيم كرد.»محمد حسن طالبیان افزود:« به منظور آغاز عمليّات كاوش و جمعآوري اطلاعات از نحوه زندگي مردم عصر هخامنشي، سال گذشته اقدام به عكس برداري هوايي، تهيه نقشه و فراخوان بينالمللي كرديم و از اسفندماه 83 با حضور 7 گروه بينالمللي خارجي و داخلي شامل موسسه باستانشناسي دانشگاه تهران, هيات باستانشناسي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و بنياد پژوهشي پارس پاسارگاد، دو گروه از كشور آلمان و گروه هايي از لهستان، ايتاليا، ژاپن و فرانسه عمليات كاوش آغاز شد.» طالبيان با اشاره به اين كه فصل دوم كاوشهاي باستانشناسي تنگ بلاغي 15 روز ديگر آغاز خواهد شد, تصريحكرد: «به محض اين كه فصل دوم كاووشها به اتمام برسد ، رسماً گزارش مفصلي از اطلاعات مربوط به وضعيت تنگه و ارزشهاي تاريخي و فرهنگي آن به دولت اعلام خواهيم كرد، تا آگاه شوند كه با آب گيري ي ِ سدّ ِ سيوَند چه چيزي را از دست خواهند داد و چه چيزي را به دست خواهند آورد و آن گاه انتخاب را به عهده ي ِ خود مردم ايران خواهيم گذاشت.
تعویق فقط تا سال 2006
در شرایط فعلی بسیاری از فعّالان در اين مورد، تلاش کرده اند تا دولت را متوجّه کنند که اگر این سدّ شروع به آب گیری کند، چه اطّلاعاتی مربوط به گذشته به زیر آب می رود. قرار بود این سدّ در فروردین ماه افتتاح شود؛ اما وزارت نيرو، افتتاح آن را تا اوایل سال ۲۰۰۶ به تاخیر انداخته است تا باستان شناسان وقت بیشتری برای بررسی این مركز داشته باشند. این مراكز گنجینه‌ی باارزشی از اطلاعات مربوط به گذشته‌ی ایران را در بطن خود دارند.
* * *
اگر تا دیروز عمده تلاش فعالان ایرانی برای اثبات این موضوع به جهانیان بود که خلیج فارس، همواره خلیج فارس بوده و خواهد بود، امروز در داخل کشور عدم وجود تدبیر در بعضی حوزه ها و از جمله حوزه های عمرانی موجب شده تا بار دیگر شخصیّت و هویّت ایرانی در آستانه ي تعرّض قرار بگیرد، اين امری مذموم است که با سکوت فرزندان ایران مواجه نخواهد شد.
ايران، كهن تر از تاريخمرعشي، رييس قبلي سازمان ميراث فرهنگي: نميتوان سدسازي را كه لازمه تمدن امروز و فرداي ايران است فداي وجود و حفظ آثار تاريخي و باستاني كرد. سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري هيچگونه مخالفتي با احداث سد سيوند در تنگ بلاغي نداشته و از آب گيري سد جلوگيري نخواهد كرد .
سيّد حسين مرعشي، رييس سابق سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري درگفت و گو با خبرنگار ايلنا، با اشاره به ساخت و آبگيري سد سيوند كه موجب نابودي تنگ بلاغي ي ِ به يادگار مانده از دوران هخامنشي بوده و حافظ بخشي از تاريخ و فرهنگ ايران باستان است، گفت: كليه درههاي ايران محل زندگي مردم قديم و دورههايي است كه آثار تمدن قديم در آنها وجود دارد.وي، در ادامه افزود: تمدن در ايران نُه هزار سال جريان داشته و همواره در محلهاي زيستي ثابت بودهاند و اين نشان ميدهد تمدنهاي جديدنبر روي تمدنهاي قديمي بنا ميشدند.مرعشي در پاسخ به اين كه ساخت سد سيوند قسمت اعظمي از آثار ِ تمدّن ِ ايراني را از بين خواهد برد، اظهار داشت:
نميتوان سدسازي را كه لازمه تمدن امروز و فرداي ايران است فداي وجود و حفظ آثار تاريخي و باستاني كرد. وي در خصوص وظيفه دولت در حفظ ميراث باستاني كشور و ممانعت از تخريب آنها ، تصريح كرد: براساس مصوّبه ي هيات دولت، همه دستگاهها زماني كه در منطقهاي مطالعات ِ فنّي، 
چشم اندازي از تخت جمشيد
اقتصادي و زيست محيطي انجام مي دهند، موظّفند كه مستند سازي ي ِ آثار تاريخي ي ِ واقع در حوزه يِ طرحهاي عمراني را نيز انجام دهند.
مرعشي، افزود: در حال حاضر، 9 گروه از باستانشناسان خارجي و 2 گروه از باستان شناسان داخل مشغول عمليّات نجات بخشي در منطقه تنگ بلاغي هستند. وي، تاكيدكرد: بنابر برنامهريزيهاي صورت گرفته توسط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ، سعي خواهد شد هم زمان با آماده شدن سد سيوند براي آب گيري، كليّه ي اشياي تاريخي از تنگ بلاغي خارج و عمليّات نجات بخشي به اتمام برسد.رييس سابق سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، در خصوص فعاليّت سازمان براي جلوگيري از ساخت سد، گفت: سازمان ميراث فرهنگي از ابتدا با احداث سد سيوند هيچگونه مخالفتي نداشته و از آب گيري سد جلوگيري به عمل نخواهد آورد.
كانون مدافعان حقوق بشر از مُجريان ِ سدّ ِ سيوَند شكايت ميكند
كانون مدافعان حقوق بشر از مُجريان طرح آب گيري سدّ ِ سيوَند به عنوان مُخرّبان ميراث فرهنگي ايران اعلام شكايت ميكند. به گزارش خبرنگار "ايلنا"، اعضا شوراي مركزي كانون مدافعان حقوق بشر در ِجلسه امروز، دوشنبه، تصويب كرده‌اند كه در اولين فرصت شكايتي را از مُجريان طرح آب گيري سدّ سيوَند به عنوان مُخرّبان ميراث فرهنگي ايران به مراجع قضايي تقديم كنند. سدّ ِ سيوَند در 100 كيلومتري شمال شهر شيراز و 50 كيلومتري تخت جمشيد در شهرستان پاسارگاد احداث شده است و به گفته كارشناسان ميراث فرهنگي، با آب گيري اين سد در پايان سال جاري، تنگه بلاغي از بين ميرود. اين تنگه اولين مكان شناسايي خصوصيّات و نحوه زندگي مردم در دوره هخامنشيان و انواع گياهان و درختان زمان كورش و داريوش است كه با آب گيري ِ سدّ، بخشي از ميراث فرهنگي ايران از بين ميرود.
--------------------------------------------------------
گُفتاوَرد از تارنماي ِ خبري ي ِ ايران ِ امروز با اندكي ويرايش
-------------------------------------------------
براي پيوستن به كارزار جهاني عليه ِ اين خطر هولناك، مي توانيد به ميانجي ي نشاني ي زير:
.امضاي خويش را در زير ِ طومار ِ دادخواست بگذاريد
