CENTER FOR IRANIAN STUDIES - کانون پژوهشهای ايران شناختی

شنبه ١١ خردادماه ١٣٨٧ خورشيدي
(٣١ مي ٢٠٠٨)

در پي ِ نشر خبر ِ تأسّف آور ِ تباه گرداني ي سنگْ نوشته ي ِ نويافته ي برجامانده از روزگار ِ هخامنشي در جزيره ي خارك، امروز هم گزارش ِ تازه اي در همين زمينه به اين دفتر رسيد كه متن و تصوير ِ همراه ِ آن، بر اندوه هر ايراني ي دوستدار ِ فرهنگ ِ ميهن ِ خويش مي افزايد.

گزارش امروز را در اين پيوندْنشاني بخوانيد ↓

سنگ نوشته ي خارک پس از تخریب
عکس از شهرام اسلامی، دهم خرداد ١٣٨٧

جمعه ١٠ خردادماه ١٣٨٧ خورشيدي

(٣٠ مي ٢٠٠٨)

تازه چهلمين نشست ِ شاهنامه پژوهي در شبكه ي جهاني به پايان رسيده بود و مي رفتم تا با شور و سرمستي ي ِ حماسه خواني، شبي را با خيالْ نقش هاي ِ آفريده ي ِ استاد ِ توس، به شادكامي به بامداد برسانم كه خبري كوتاه و هول انگيز در يك راياپيام از ايران بر صفحه ي رايانگرم نقش بست و يك باره مرا دركابوسي جانكاه فروبرد! انگار از لابه لاي دفتر ِ شاهنامه كه در دستم بود، اندوه ناله ي خداوندگار حماسه برآمد و پژواك ِ آن، در ژرفاي ِ جانم پيچيد:

پيامي كوتاه، تكان دهنده و باورنكردني از دوست فرهيخته و پژوهنده ام دكتر رضا مُرادي غياث آبادي بود:

آدینه ١٠ خردادماه ١٣٨٧

بامداد امروز، آقای مهندس شهرام اسلامی از جزیره خارک خبر داد که شب گذشته کتیبه ي ِ میخی يِ فارسی ي ِ باستان ِ خارک به دست اشخاصي ناشناس و با پتک و تیشه به کلّی نابود و منهدم شده است. آقای اسلامی در این چند ماه که از کشف کتیبه می‌گذرد، کوشش‌های فراوانی برای متقاعدکردن مسئولان محلّی در حفاظت یا انتقال اثر به موزه به عمل آورده بود؛ امّا هیچ گاه توجّهی به خواست ِ ایشان نشد. اکنون ما نگران ِ تخریب دیگرْ آثار باستانی نویافته در جزیره نیز هستیم. نگارنده این خبر را برای برخی از رسانه‌ها می‌فرستد و در آینده مطالب بیشتری در این زمینه خواهد نوشت.

بنگرید به: گزارش مقدماتی از خوانش سنگ‌نبشته نویافته خارک

و نیز سمت‌نما و تخته‌نردهای سنگی خارک.

يادداشت ويراستار


جمعه ١٠ خردادماه ١٣٨٧ خورشيدي
(٣٠ مي ٢٠٠٨)


گفتاوَرد از داده‌هاي اين تارنما بي هيچ‌گونه ديگرگون‌گرداني‌ي متن و با يادكرد از خاستگاه، آزادست.

You can use any part of site's content as long as it is referenced to this site.No need for permission to use the site as a link.
Copyright © 2008-2005
All rights reserved.

١. فراخوان ِ جايزه‌ي ِ امسال ِ «لطيفه يارشاطر»


پيام و فراخوان ِ زير از دفتر انجمن ِ جهاني‌ي ِ پژوهش‌هاي ِ ايرانْ‌شناختي

[ISIS]

به اين دفتر رسيده‌است كه با سپاس از فرستنده، براي آگاهي‌ي ِ خوانندگان ِ گرامي در اين جا مي‌آورم.

[ISIS] The Latifeh Yarshater Award
Friday, 23 May, 2008 8:16 AM


Dear Colleagues,


Below please find the announcement for the Latifeh Yarshater Award, which this year will be conferred at the ISIS conference in Toronto . Please send suggested titles for consideration of the award committee by 30 June 2008. Queries should be addressed to Mahnaz Afkhami at:

http://au.mc511.mail.yahoo.com/mc/composeto=mafkhami@learningpartnership.org.

Latifeh Yarshater Award


The Latifeh Yarshater Award was instituted by the Persian Heritage Foundation to honor the memory of Latifeh Yarshater and her lifelong dedication to the improvement of Iranian women's human rights. The purpose of the award is to encourage scholarship in Iranian Studies focused on the condition of women in Persian speaking societies and to promote women's rights in these societies. The award, in the amount of $3,000, is biannual, granted to a work of superior scholarship published within two years prior to the award that satisfies the following criteria of eligibility:
Cover one of the areas of women's studies related to Persian speaking societies and make a direct or indirect contribution to the improvement of the status of women in those societies.
Be innovative in subject matter and approach and expand the parameters of the field.


Works in English are the primary focus of the award. Persian, French, and German works are considered only exceptionally when there is unanimous agreement on their high merit.


Members of the award committee are: Mahnaz Afkhami , Layla Diba, Goli Emami, Shahla Haeri , Azar Nafisi , and Houra Yavari.


Past recipients of the award have been:
2000
Mehr angiz Kar, Violence Against Women in Iran (First Prize)
2002
Goli Taraghi, Elsewhere (First Prize)
Reza Afshari, Human Rights in Iran : The Abuse of Cultural Relativism (Honorable Mention)
Pouran Farrokhzad, Encyclopedia of Women Creators of Culture in Iran and in the World (Honorable Mention)
2004
Azar Nafisi: Reading Lolita in Tehran and Parvin Ardalan and Noushin Ahmadi, Senator: A biography of Senator Mehr angiz Manouchehrian (First Prize)
2006
Janet Afary and Kevin B. Anderson, Foucault and the Iranian Revolution, University of Chicago Press, 2005, and Roya Hakakian, Journey from the Land of No , Random House, 2004.

٢. «رسانه» پايگاه فرهنگي- ادبي - هنري‌ي ارزشْ‌مند تازه‌اي در زنجيره‌ي ِ رسانه‌هاي پوياي الكترونيك


در اين جا ببينيد و بخوانيد ↓
http://www.rasaaneh.blogspot.com/


۳. پي‌گيري‌ي ِ يك كوشش ِ فرهنگي‌ي ِ ارزنده: «ميراث ِ ايران» پنجاهمين دفتر خود را پشت سر گذاشت

ميراث ايران
شماره‌ي ِ ٥٠- تابستان ١٣٨٧
يادداشت ِ سردبير
شاهرخ احكامي

Persian Heritage
FROM THE EDITOR’S DESK
ISSUE 50, SUMMER 2008
Shahrokh Ahkami


With this issue, Persian Heritage magazine is reaching another landmark, our 50th edition. While I may be repeating myself, I must with good heart, thank all those who have made our livelihood pos­sible; our advertisers, subscribers and of course our staff. I am proud to work with a very small group who consider this magazine a labor of love who have never sought financial gain. Their sacrifices and dedication are not unnoticed. Together we will continue to bring you our best and be your voice, as well as an educational tool on the culture and history of Iran.
Art Linkletter had a television show in which he addressed children. The innocence of their response to his questions moved him to laughter and tears. “Out of the mouth of babes....,” he would say. I like other fortunate grandparents, have the opportunity to drive my grandchildren to school or to their after school activities twice a week. These moments of “alone time” with them are priceless and like Mr. Lin­kletter I am often pleasantly shocked by their conversation and response to my questions. A few weeks ago I was driving Ryan, my six year-old grandson home from school. The topic of our conversation that day dealt with family. I asked him to tell me about his family and count the members. He turned and said “Papa, I have two families, which one?” Of course my adult reaction was that he was going to divide his families by father and mother. “Tell me my love who are your two families?” Once again I was moved by his response, “I have a small family of my parents, brothers, cousins, grandparents, aunts and uncles and then I have a bigger family which is all the people of the universe.” As I told him how much I loved him and how proud I was of him, a tear rolled down my face. God bless the innocence of the youth. They see the people in their universe, as one color, one religion and one race. They do not see the people of the universe as rich or poor, but rather as those who have and those who should equally have.
If only they could keep this innocence forever! Unfortunately, they grow, and become exposed to differences, once nonexistent in their little worlds. They learn there are different people, religions and financial status. If the world were perfect these differences would only be considered knowledge and would not affect the love they have for their “universe” family. But, the world is not perfect. All too often these differences are consumed by an ugly dragon who chews them, digests them and then regurgitates them as ugly poison, innocence then turns into hatred.
A few weeks later as I was waiting in the car for my grandson to arrive, there was a news broadcast. I couldn’t believe what I heard. Senator Hillary Clinton a democratic candidate for the presidency, issued a statement that if Iran were to attack Israel, she would obliterate Iran. The words hit my heart and soul like a hammer, just as the words of President Ahmadinejad hit me when he called for the total destruction of Israel. I thought back to the conversation I had with my grandson and wondered how and when the
world went so wrong. When and why, in this century, are we so quick to solve a problem with destruction rather than working through a matter? I became frightened of the power some hold in their hands, the power to destroy and divide the innocent. I became frightened on the mentality of these words and oth­ers like it. I became frightened for the reasons these positions are taken. Were the statements of Senator Clinton and those of President Ahmadinejad from their heart, or a means to their own end? Were these words needed for the betterment of their nation and protection against an enemy or words they believe would bring in the winning votes? How could these hateful words, hers for Iran and his against Israel be uttered by individuals who want to lead the world?
Has neither of them seen the horror of Hiroshima where innocence was destroyed? When the word “obliterate” is so easily spoken it paves the way for one to easily act it out. In this case it would be against Iran.
We as Iranians in this country are becoming more politically aware and active. We pour millions of dollars into campaigns to back the candidate of our choice. This is the democratic way! Of course we hope that our financial backing may lead us to a prominent position in the future administration or an invitation to an Inaugural Ball. At what point do we need to face the truth about a candidate and walk away? I TRUST THERE IS and is the time for Senator Clinton now? But, can we or will we? Are those invitations and prospects of business contracts more important than the soil on which we were raised? Senator Clinton had an opportunity to soften her statement at a $500 plate fund raiser, instead she disap­pointed us again. When two brave supporters stood up in protest of her position on Iran they were escorted out and her statement was simply, “I hope they paid for their dinners?” Is that how trite a life has become to one who may be the most powerful person in the free world? By the way 77% of Americans polled were against her position on Iran.
So I ask, where do those high ranking Iranian financial supporters and advisors now stand? If you are still indecisive I ask that you consider this, if you and we as Iranian-Americans in the United States could learn just a little bit from Israel and our Jewish friends, Iran would not be the subject of obliteration. If we united against her statement, as our Israeli and Jewish friends did against President Ahmadinejad’s catastrophe statements, Iran would not be the subject of obliteration. If we stood up to all statements of this kind the world, as my grandchild explained, could a “universal” family.
I suggest to you and to those leaders who believe they can right the world by dropping a bomb and obliterating a country and nation that you do some historical research. A simple example of this is the eight year war between Iran and Iraq. At the end millions ended up dead or injured, land was destroyed and Saddam Hossein and the Iranian government remained in power, fueled by outside support. I ask you again do we want individual recognition, or do we want to see the soil and the people of the country in which we were born be freed from suppression?
Our success in the United States has provided us with the financial resources to influence the su­perpowers of the world to shy away from the position of destruction, yet our resources go wasted on selfishness and fear.
Maybe in the long run Senator Clinton’s hateful and despicable words will motivate us to come together to prevent the destruction and or the division of Iran and then again maybe not. I do implore each of you to exercise your political right to vote and participate in these elections. To not participate is grossly negligent and has the possibility of destroying all that we have achieved.
Now that we are second and third generation Iranians in the United States, with roots as solidly placed as in the soil where we were born, now that we are financially and professionally successful in
our new homes, now that we witness the remarkable achievements of our children on a daily basis (a comparable scientist to Einstein, CEO’s and owners of multibillion dollar companies and high political positions), now that we see that Iranian last names are a common occurrence in the sciences and the arts and Iranian Americans are receiving medals of high honors can we not unite to protect the history of our ancestors? We cannot just talk about this! We, as I stated above, must act on it and be willing to give up some of what we might gain for the betterment of the masses. Have we not learned that while we may be different in religion, politics and wealth, we still share the same dream, the independence of the Iranian people with an undivided Iran.
Again, maybe Senator Clinton’s statement will make us realize the power of a super power. And, that a super power must protect the independence and continuity of the weaker nations. All have a God earned right to exist and all have a right to remain an independent nation with its citizens liberated. President Ahmadinejad’s statement against Israel is as wrong as Senator Clinton’s against Iran, yet the world does not see it that way. Isn’t it time they did?
At this time I would like to turn from the heavy words just written to share with you another achieve­ment by an Iranian –American. Remove the politics for a moment and let’s congratulate Ms. Goli Ameri in her new position as Assistant Secretary of Education and Cultural Affairs. Last week her oath was taken by Secretary of State Condoleezza Rice in the Diplomatic Reception Room of the State Depart­ment in Washington, DC.
During Secretary Rice’s introduction of Ms. Ameri she made a very powerful statement. Her words were especially important to those of us who left home for foreign shores to make a new life in America. She is honored and humbled by her achievement as Secretary of State both as a woman and ancestor of African – American slaves. She was now honored to bestow on another woman, also from a discriminated ethnicity, the honor of Assistant Secretary of Education and Cultural Affairs. This she believes shows the true opportunity we have in the United States if we stay true to ourselves. This feeling was confirmed by a twelve year old girl’s statement to Ms. Ameri, at a dinner that followed... “You have opened the door for future Iranian - Americans like me.”


We must all remember that over the passage of time the heavy doors we thought would never open have been unlocked and cracked wide. With each new achievement the door opens wider and wider. Each of you has the ability to walk through this opened door and each of us has the ability to make the world one “universal” family.

First Iranian Anthropological Film on “Shamanism in Iran”
Extract of film:http://www.st-andrews.ac.uk/anthropologyiran/


Turkmen Porkhans is about "Porkhani" which is a traditional treatment ritualamongst Turkmen people, performed by someone called "Porkhan " who is believedto have the ability to apply supernatural powers for treatment.From the historical and analytical point of view, this ceremony originates inShamanism, as porkhans are considered as descendents of Shamans.Special features of porkhani ceremony can be regarded as a guide towardunderstanding the tribal beliefs and religious views as well as traditionalcustoms of Turkmen tribe.This film portrays different methods of indigenous treatment amongst differentTurkmen groups and reflects the connection between their treatment method withtheir faith and beliefs.

Directors: Rahim Morteza vand (filmmaker), Mohammad Sadegh Deghatti najd(Ethnologist)Production Manager: Hadi Kazemi pourCamera men : Mahmood Shafiee , Alireza SakhaeeSound recorder: Behzadi AslEdition:Hamid Reza Ebrahimian, Mahdi Kazemi pour

Research group : Miras-e –farda experts , Mansour Moradi ( Ethnologist)www.mirasfarda.org

Dr. Pedram Khosronejad

Department of Social AnthropologyResearch Fellow, Institute for Iranian Studies71 North StreetUniversity of St. AndrewsSt. Andrews, Fife, Scotland KY16 9ALTel: +44 (1334) 461968Fax: +44 (1334) 462985
Email:
http://au.mc511.mail.yahoo.com/mc/compose?to=pedram.khosronejad@st-andrews.ac.uk


The University of St Andrews is a charity registered in Scotland

No SC013532

خاستگاه: رايا پيامي از دكتر پدرام خسرونژاد- اسكاتلند


درباره‌ي شمنْ‌آييني در گوشه و كنار ِ جهان ↓

http://en.wikipedia.org/wiki/Shamanism


٥. گرامي‌داشت ِ زادروز ِشاهنامه‌پژوه ِ بزرگ ِ روزگارمان به پاس ِ چهل سال كوشش ِ دانشي و پژوهشي‌ي ِ او

تارنماي فرهنگي‌ي ِ «آتي‌بان» دست به كاري سزاوار زده و همْ‌زمان با جشن ِ هفتادسالگي‌ي ِ زادْروز ِ استاد دكتر جلال خالقي‌مطلق، ويژه‌نامه‌اي را با عنوان ِ مثلث ِ فردوسي، شاهنامه، خالقي‌، با مجموعه گفتارهايي از شماري از پژوهندگان معاصر، نشرداده‌است.نگارنده‌ي ِ اين سطرها نيز بر خود مي‌بالد كه در اين ارجْ‌گزاري و اداي دِين ِ فرهنگي، انباز شده و گفتاري با عنوان ِ روی‌كردِ ایرانیانِ ِ امروز به یادمانْ‌هایِ فرهنگی یِ كهن را بر اين جشنْ‌نامه، افزوده‌است.متن ِ گفتارهاي ِ اين مجموعه را در اين جا بخوانيد ↓
http://www.atiban.com/article.aspx?id=1214


در همين زمينه، به اين جا نيز بنگريد ↓
http://www.noufe.com/persish/Khaleghi/khaleghi.htm


٦. آرمانْ‌شهر ِحافظ در ژرفاكاوي‌هاي ِ پرويز رجبي (٩٨- ١٠٠) : كوششي ديگرْگونه برايِ راه‌يابي به هزارتوهاي ِ شعر ِِ شگفت ِ حافظ

http://parvizrajabi.blogspot.com/


٧. راهْ‌يابي به سيزده پژوهش در زمينه‌هاي گوناگون ِ ايرانْ‌شناختي


در پيوندْنشاني‌هاي زير بخوانيد ↓

http://www.iichs.org/index.asp?id=738&doc_cat=1
http://www.fakouhi.com/node/2306
http://www.etemaad.com/Released/87-03-01/229.htm http://www.etemaad.com/Released/87-03-02/256.htm
http://www.etemaad.com/Released/87-03-02/256.htm#73649
http://www.etemaad.com/Released/87-03-02/193.htm
http://www.etemaad.com/Released/87-03-02/193.htm#73670
http://www.etemaad.com/Released/87-03-02/193.htm#73657
http://www.etemaad.com/Released/87-03-05/226.htm
http://www.etemaad.com/Released/87-03-05/226.htm#74055
http://www.etemaad.com/Released/87-03-05/204.htm#74058
http://news.gooya.com/politics/archives/2008/05/071883.php
http://www.bbc.co.uk/persian/arts/story/2005/06/050607_pm-cy-ashouri-iv.shtml

خاستگاه: راياپيام هايي از پيام جهانگيري- شيراز


٨. تارنمايي ويژه‌ي ِ نشر و شناخت ِ شعر


در اين جا ↓
http://bejanbaran.blogfa.com/


٩. «محمود دولت‌آبادي» در گفت و شنودي با راديو بي. بي. سي.

در اين جا ↓
http://www.bbc.co.uk/persian/arts/story/2008/05/080520_an-ek-dolatabadi.shtml


١٠. گزارشي از همايش ِشكوهمند ِ «هفته‌ي ِ جهاني‌ي ايرانيكا» در كاليفرنيا


در اين جا ↓
http://radiozamaaneh.com/azadeh/2008/05/post_108.html


١١. گزارشي از همايش ِ بزرگْ داشت ِ «سيمين بهبهاني» در آمريكا

[NASA]

يك فيلم ِ ويديويي

The Iranian - Firouz Naderi, Ph.D. A NASA Scientist (Born in Shiraz- Iran, 1946)


Foundation for the Children of Iran proudly presents it's 2008 honoree: The Iranian - Firouz Naderi, Ph.D. NASA Scientist, Director of the Mars Exploration Program, visionary leader, outstanding human being, and pride of Iranian-American community.
در اين جا ببينيد و بشنويد ↓
http://www.searchles.com/channels/show/3895


درباره‌ي ِ زندگي و كارنامه‌ي اين ايراني‌ي ِ دانشمند (زاده‌ي ِ شيراز- ٢٤ اسفند ١٣٢٤)، در اين جا به فارسي بخوانيد ↓
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2_%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%DB%8C
و در اين جا به انگليسي ↓
http://en.wikipedia.org/wiki/Firouz_Naderi


١٣. يادواره‌ي ِ هنرمند و موسيقي‌دان ِ نامْ‌داري از سده‌ي ِ هشتم هجري: بخشي نمونه‌وار از يك فيلم


حسن نقاشي، مستندساز ِ پركار و پويا، در فيلم تازه‌اش، به زندگي و هنر ِعبدالقادر مراغه‌اي، هنرمند ِ موسيقي‌دان ِ نامْ‌دار سده‌ي ِ هشتم هجري پرداخته‌ و پيوندْنشاني‌ي ِ بخش ِ كوتاهي از اين فيلم ِ هنوز ناتمام را به اين دفتر فرستاده‌است.
براي ديدن ِ اين نمونه‌ي ِ فيلم، نخست به اين پيوندْنشاني روي بياوريد ↓
http://naghashi.persiangig.com/video/Abdolghader.wmv
سپس در صفحه‌اي كه گشوده‌مي‌شود، پيكان ِ مكانْ‌نما را بر اين پيوندنشاني تكْ‌كوبه كنيد ↓
Retrieve Page Link HERE!


١٤. بازگفت ِ نكته‌هاي كليدي و مهمّي از جنبش ِ مشروطه‌خواهي


ضايعه‌ي ِ مطالبات يکْ‌سان ِ ما و پدران ما: گفت و گوی روزنامه اعتماد با ماشاءالله آجودانی (متن کامل و قيچي‌كاري‌نشده)


در اين جا ↓
http://news.gooya.com/politics/archives/2008/05/072082.php


خاستگاه: راياپيامي از دكتر ماشاءالله آجوداني- كتابخانه‌ي ِ مطالعات ايراني - لندن


١٥. بايستگي‌ي ِ كوشش براي ِ پاسْ‌داري از ميراث ِ كهن ِ ايرانيان: يك همه‌پُرسي


بُنياد ِ ميراث ِ پاسارگاد، با نشر ِ سه پرسش‌ ِ زير، از كوشندگان ِ ادبي، فرهنگي و اجتماعي درباره‌ي ِ ميراث ِ فرهنگي و طبيعي‌ي ِ ايران‌ْْزمين، خواستار ِ پاسخ شده‌است.
١- از نظر شما، کوشش برای نگهداری میراث فرهنگی و تاریخی و میراث طبیعی یک سرزمین تا چه اندازه اهمیّت دارد؟
٢- از آن‌جا که بخش بزرگی از میراث فرهنگی، تاریخی و طبیعی ما به شکلی عمدی و غیرعمدی در حال تخریب و ویرانی‌ست، شما فکر می‌کنید چه‌گونه باید با این فاجعه‌ی فرهنگی روبه‌رو شد؟
٣ـ آیا خود مایل‌هستید که در کوشش برای حفظ این آثار ملی و بشری ایران زمین توان و همّت خود را به کار گیرید؟


متن ِ پاسخ‌هاي ِ شماري از پاسخْ‌دادگان (از جمله اين نگارنده) به اين پرسشها را در اين جا بخوانيد ↓
http://www.savepasargad.com/


١٦. ‌ پاسخ به چهار پرسش ِ شاهنامه‌شناختي


آقاي اردلان عنصري از انجمن ِ دوستداران ِ شاهنامه در كاليفرنياي ِ شمالي، چهار پرسش ِ شاهنامه ‌شناختي را به اين دفتر فرستاده و خواستار ِ پاسخ شده‌است. متن ِ پرسش‌هاي او و پاسخ‌هاي ويراستار را براي همگاني‌كردن اين گفتمان ِ ادبي - فرهنگي، در اين جا مي‌آورم:
پرسش ِ يك) شاهنامه، ويرايش ِ جلال خالقي مطلق، دف ٢، ص ٤٤٣، ب ٣٣٩:
سپهرَم بدو گفت كاسان بُدي / اگر دل ز لشكر هراسان بُدي
– آيا سپهرَم مي‌گويد كه: "جنگ با گيو آسان مي‌بود، اگر گيو از لشكر ِ توران مي‌هراسيد؟
*
پاسخ يك) افراسياب باورنمي كند كه گيو يك تنه و بي سپاه به توران آمده و كيخسرو و فريگيس را به ايران برده‌باشد. امّا سپهرم بدو مي گويد كه هرگاه او با لشكري به توران آمده و اين كار را كرده‌بود و دل ما از آن لشكر هراسان‌بود، برتافتن ِ آن وضع طبيعي و آسان مي‌نمود؛ ولي اكنون كه مي دانيم "يكي گيو ِ گودرز بوده‌ست و بس / سُوار ايچ با او نديديم كس / ستوه‌آمد از جنگ ِ يك تن، سپاه / همي رفت گيو و فريگيس و شاه"، براي‌ما بسيار شگفت و مايه‌ي ِ رنج است.
*
پرسش ِ دو) همان، ص ٤٤٤، ب ٣٥٤ و دو بيت ِ پس از آن:
چو اندر گلستان، به زين بر بخفت / تو گفتي كه گشته‌ست با گرز جفت ...
– آيا مي‌گويد كه گيو در هنگام ِ جنگ، چنان بر خود مسلط‌‌ ست كه برجاماندنش بر زين، مانند ِ آرامش در گلستان‌ست؟
*
پاسخ دو) پيران وصف ِ گرزْكوفتن ِ گيو را براي افراسياب مي‌كند و مي‌گويد با‌ آن كه افزون‌تر از بارش ِ باران از ابر، بر سر ِ گيو تيغ فرودمي‌آمد، او همانند كسي كه در گلستان به آ رامش و خوشي خفته‌باشد، بر زين، آرام و قرارداشت (خود را نباخته‌بود و بر اعصاب ِ خويش، چيره‌بود). انگار كه خود ِ او با گرز، جفت و يكي شده‌باشد، پيوسته گرزمي‌كوفت تا همه‌ي ِ سپاه را تار و ماركرد و چون از رويارويي با من هراس‌داشت، در حال ِ گريز، كمندافكند و سر ِ مرا به بند درآورد.
*
پرسش ِ سه) همان، ص ٤٤٦، ب ٣٧٨:
"گرفتند پيگار با باژخواه / كه كشتي كدام‌ست بر باژگاه؟"
– آيا "پيگار" در اين جا به معني‌ي ِ "نبرد و پرخاش" و يا "سخن ِ بيهوده" است؟ اگر گيو و كيخسرو ميخواهند از مرزبان كشتي بگيرند تا از جيحون بگذرند، چرا و با چه منطقي، به جاي ِ روي ِ خوش نشان‌دادن، سخن خود را با تندي و پرخاش مي‌گويند؟
*
پاسخ سه) در برخورد ِ گيو و كيخسرو و فريگيس با مرزبان (باژخواه)، يك سوي ِ اين برخورد، يعني آن توراني‌ي ِ نگاهبان، با آرامش و خونْ‌سردي‌ي ِ تمام، سخنْ‌مي‌گويد؛ زيرا تنها به وظيفه‌اي كه برعهده‌ اش گذاشته‌شده‌است، مي‌انديشد و البته در كنار ِ آن به فكر ِ بهره‌گيري و رشوه‌ستاني از گريزندگان نيز هست. امّا سوي ديگر، يعني آن سه تن ِ رو در گريز، شتابْ‌زده و نگران و در اضطرابند كه مبادا سپاه افراسياب از راه برسد و كار ِ بزرگ ِ عبور از جيحون و رسيدن به خاك ايران، به نتيجه نرسد. اين‌ست كه در چنان موقعيّت ِ باريك و خطيري، جاي ِ خوشْ‌زباني و برخورد ِ آرام نيست و گيو، سخنْ‌گو و راهْ‌نماي ِ آن جمع، برترمي‌داند كه با لحني تند و پرخاشْ‌جويانه، مرد ِ باژخواه را هراسان‌ْگرداند تا براي رهايي‌ي ِ خود از شرّ اين گذرندگان از مرز، كشتي در اختيار آنان بگذارد. هيبت ِ پهلواني‌ي ِ گيو، نيز پشتوانه و ضمانتي براي به كرسي نشاندن ِ خواست ِ او و مطيع‌ساختن ِ مرد ِ باژخواه است.
از سوي ديگر، مرزبان، از بيم ِ خشم ِ افراسياب، جرأت ِ برآوردن ِ خواست ِ گيو را در خود نمي‌بيند و فردوسي، سرانجام براي ِ گشودن ِ اين گره ِ كور، به بنياد اسطوره روي‌مي‌آورد و با اشاره به اين كه فرّه‌مَندان (كه كيخسرو نيز همچون فريدون، يكي از آن‌هاست) از آب، آسيب‌ْنخواهندديد، بر آن مي شود كه كيخسرو ِ فرّه‌مَند – و از پرتو ِ فرّه‌ي ِ او، مادرش فريگيس و گيو پهلوان – را بي هيچ گزندي از آب ِ خروشان ِ آمودريا (جيحون) بگذراند و به كرانه‌ي ِ آزادي و رهايي (خاك ِ ايرانْ‌زمين) برساند.
*
پرسش ِ چهار) همان، ص ٤٤٨، ب ٤١٩:
بدو گفت گيو: اي گو ِ بي‌خرد / تو گفتي كه اين آب مردم خَورد
– چرا گيو كسي را كه "گو" (پهلوان) مي‌خواند، "بي‌خرد" مي‌شمارد؟ آيا مي‌توان "گو" را به معني‌ي ِ "بانِهيب" (يعني فردي ترساننده) دانست؟
*
پاسخ چهار) گيو نگاهبان ِرود ِ جيحون (مرزبان ِ توراني) را در خطابي كلّي (و شايد اندكي ريشخند آميز)، "گو" (= پهلوان) مي‌خواند و در همان حال، وصف ِ "بي‌خِرَد" را براي ِ او به كار مي‌برد؛ زيرا گفتار و كردار ِ او را نابخردانه مي‌بيند. پيشتر (در ب ٣٨٥) نيز، همو را "گسسته‌خِرَد" خوانده‌بود. درواقع، گيو از پايگاه ِ يك پهلوان ِ سرآمد و پُرغرور ايراني به ديده‌ي ِ كوچكْ‌شماري به پهلوان ِ توراني مي‌نگرد و برخورد ِ او با خود و كيخسرو و فريگيس را سزاوار نكوهش مي‌بيند.
پهلوان ِ مرزبان ِ توراني، نه تنها بانهيب و ترساننده و گزندرسان نيست؛ بلكه در آن موقعيّت ِ دشوار، هراسان و سردرگم است.


١٧. گزارشي از همايش ِ يادبود و بزرگْ‌داشت ِ «ثمين باغچه‌بان» در تهران


در اين جا بخوانيد ↓
http://www.iran-emrooz.net/index.php?/farhang/more/16059/


١٨. «ناصر تقوايي» كارگردان ِ فيلم، از دشواري‌هاي فيلمْ‌سازي در ايران سخن‌ مي‌گويد

در اين جا ↓
http://www.radiofarda.com/Article/2008/05/23/f1_Naser_Tagvaie_interview.html

خاستگاه: راديو فردا


١٩. چكامه‌اي با رديف ِ «... نيز بگذرد»،از شاعري دلْ‌سوخته در هشت سده پيش ازين و ترجمه‌ي انگليسي‌ي آن از يك شاعر ِ امروز


سيف ِ فرغاني، شاعر ِ دلْ‌سوخته‌ي ِ سده‌ي ِ هفتم هجري – كه تازش ِ هولناك ِ مغولان به ايران را به چشم ديد – در واكنش بدان و خطاب به آن تباهكاران و كشتارگران، چكامه‌اي شيوا سرود كه زبان ِ حال ِ هميشگي‌ي ِ همه‌ي ِ ايرانيان در سرتاسر ِ تاريخ پُررنج و شكنج و خونْ‌بار ِ اين سرزمين است.
يكي از اين ايرانيان، علي (/ علي‌رضا) زرّين، شاعر ِ تواناي ِ روزگار ِ ما و چهره‌ي ِ نمايان ِ ادبِ

براي آشنايي با زندگي‌نامه و كارنامه‌ي ِ شعري‌ي ِ دكترعلي (/ علي‌رضا) زرّين، شاعر دوزبانه،

http://www.bbc.co.uk/persian/seventhday/story/2008/05/080523_cafe_gissoo_sh.shtml

خاستگاه: راياپيامي از گيسو شاكري - سوئد


٢٢. سالْ‌روز ِ تأسيس ِ بُنياد ِ ميراث ِ پاسارگاد، فرخنده‌باد!

٢٣. نقدي ِآگاهانه‌ و تحليلي بر كتاب ِ "ايرانيان"


مجيد نفيسي:
روان ِ ملّی‌ي ِ ما
نگاهی به کتاب «ایرانیان» اثر ساندرا مکی


در اين جا بخوانيد ↓
http://www.iranian.com/main/2008-217


خاستگاه: راياپيامي از مجيد نفيسي - آمريكا


٢٤. شب ِ بُزرگْ‌داشت ِ «محمّد ِ حقوقي»، شاعر و ناقد ِ ادبي در تهران


آگاهي‌نامه و فراخوان ِ زير را علي دهباشي از دفتر ِ مجله‌ي ِ بُخارا - تهران، به اين دفتر فرستاده‌است:

مجله بخارا كه پيش از اين شب هايي همچون شب مولانا ، شب ملك الشعراي بهار و شب فريدون مشيري را برگزار كرده ، اينك شصت و دومين شب از شبهاي بخارا را به بزرگداشت محمّد حقوقي اختصاص داده است .
محمّد حقوقي هفتاد سالگي را پشت سر گذاشت ، نام حقوقي با شعر ايران بويژه شعر مدرن ايران سالهاست كه گره خورده است . تسلّط حقوقي بر ادبيّات كلاسيك ايران و آشنايي او با مكتب‌هاي نقد ادبي غرب در آثار پژوهشي‌ي ِ حقوقي و سروده هايش منعكس‌است . بدون ترديد كتابها ، مقالات و سخنراني هاي محمّد حقوقي در نقد و تئوريزه كردن قوانين شعر معاصر ايران ماندگار باقي خواهد ماند. او از بنيادگذاران جُنگ اصفهان بود كه در كنار ابوالحسن نجفي ، جليل دوستخواه ، هوشنگ گلشيري و احمد ميرعلايي جريان ادبي بسيار متين و قوي و به دور از جار و جنجال هاي رايج ادبي را چندين دهه هدايت مي كرد.
محمّد حقوقي علاوه بر شاعري چندين كتاب در نقد شاعران معاصر ايران منتشر كرده است . و به حق مي توان آثار او را در نقد اشعار احمد شاملو ، مهدي اخوان ثالث ، سيمين بهبهاني و سهراب سپهري از مهمترين متون نقد ادبي است . هنوز انتخاب او از شاعر معاصر ايران با عنوان شعرنو از آغاز تا امروز، بعد از گذشت سي و پنج سال متعبرترين آنتولوژي شعر معاصر ايران به شمار مي رود.
در شب محمّد حقوقي قرار است : محمود دولت آبادي ـ مفتون اميني ـ جواد مجابي ـ محمد علي سپانلوـ علي دهباشي ـ عنايت سميعي و بيتا رهاوي در زمينه هاي گوناگون آثار و شخصيّت ادبي محمّد حقوقي سخنراني كنند و پيام دكتر جليل دوستخواه نيز كه به همين مناسبت فرستاده‌شده‌است، خوانده‌شود. همچنين فيلم مستندي از زندگي وي پخش خواهد شد.
شب محمّد حقوقي با همكاري مجله بخارا ، انتشارات نگاه ، فصل نامه پاپريك و مركز هنر پژوهي نقش جهان در ساعت پنج بعد از ظهر عصر يكشنبه دوازدهم خرداد ماه در تالار نقش جهان واقع در خيابان وليّ‌ي ِعصر ، ضلع جنوبي پارك ساعي ، پلاك ١١٠١ برگزارمي‌شود.


٢٥. چكامه‌ي ِ سراسيمگي و پريشان‌ْْروزگاري‌ي ِ انسان ِ امروز


... نمانده‌است!
سروده‌اي نوساختار از محمّدمهدي مُرادي


در اين پيوندْنشاني، بخوانيد ↓
http://rouznamak.blogfa.com/post-291.aspx


خاستگاه: راياپيامي از مسعود لقمان - تهران

دوشنبه ٦ خردادماه ١٣٨٧ خورشيدي

( ٢٦ مي ٢٠٠٨)

امروز ششم خرداد ماه، جشن ِ باستاني ي خُردادگان است. در گاه شماري ي باستاني ي ايرانيان، خُردادْ روز از خُردادماه (روزي كه نام روز و ماه يكي بود) جشن خُردادگان نام داشت و يكي از جشن هاي دوازده گانه ي سال بود كه در روزهاي برابري ي نام ِ روز و ماه برگزارمي شد.
اين جشن فرخنده ي كهنْ بُنياد را به همه ي دوستداران فرهنگ ايراني شادباش مي گويم و گفتار رسا و شيوايي را كه به انگيزه ي گرامي داشت ِ اين آيين ِ خجسته در تارنماي آريابوم نشريافته است -- و در سال گذشته هم درين روز ِ خجسته در اين تارنما آوردم -- براي دومين بار درين صفحه بازْنشر مي دهم.
*

خُرداد روز از خُردادماه برابر با ششم خرداد در گاه شماری ي ایرانی جشنی در ستایش و گرامی داشت ِ (haurvatat) «خُرداد»(= خورداد) است که در اوستایی «هَئوروَتات»

و در پهلوی «خُردات» خوانده می­شود و به معني ي ِ رسایی و تندرستی و نام یکی از هفت امشاسپند است. واژه­ی اوستایی «هئوروتات» در سنسکریت و در ودا نیز به صورت «سَئوروَتات» آمده است.
«کوشیار اصفهانی» آن را «عید البقر» نوشته است.
خورداد (= خرداد) امشاسپند ِ نگاهبان ِ آب­ها، نهرها و دریاها و نمادی است از مفهوم رهايي بشر و از آن جا که پاره­ای از مراحل آفرینش، مانند آب و گیاه به گونه­ی طبیعی جفت­اند، همواره در متن هاي کهن همراه با امرداد، امشاسپند نگاهبان گیاه آورده می­شود. پیش­کش این دو امشاسپند ثروت و رمه (چهار پایان) است؛ به گونه­ای که این دو، نماینده­ی آرمان­های نیرومندی، سر چشمه­ی زندگی و رویش هستند. هماوردان خاص آن­ها، دیوان‌ «گرسنگی» و «تشنگی»اند و همکاران خرداد نیز، ایزدان «تیشتر» و «باد» و «فروهر پرهیزکاران» هستند. به باور ایرانیان، خرداد در هنگام حمله­ی اهریمن، آب را به یاری فروهرها می­ستاند، به باد می­سپارد و باد آن را با شتاب به سوی کشورها می­برد و به وسیله­ی ابر می­باراند. در نامگذاری ماه­ها، خرداد و امرداد در دو طرف ماهی هستند که نماد آن «تیر» یا «تیشتر» است و تیشتر ایزد باران است.در بُـندهشن، یکی از کتاب­های پهلوی که بر اساس ترجمه­ها و گزارشهای اوستا تدوین یافته و در بردارنده­ی اسطوره­های مربوط به آفرینش، تاریخ اساطیری و واقعی ي ایرانیان، جغرافیای اساطیری و حتی نجوم و ستاره شناسی است، درباره­ی این امشاسپند آمده است :

«...خورداد سرور سال­ها و ماه­ها و روزهاست ؛ [ و این ] از این روی است که او سرور همه است. او را آب مایملک دنیوی است. هستی، زایش و پرورش همه­ی موجودات جهان از آب است و زمین را نیز آبادانی از اوست. چون اندرسال، [ اگر ] نیک شاید زیستن، به سبب خرداد است ... او که آب را رامش بخشد یا بیازارد، آن گاه، خورداد [از او] آسوده یا آزرده بود. او را همکار، تیر و باد و فروردین است.»

در یشت­های اوستا، برای دو امشاسپند، «اردی بهشت» و «خرداد»، هر یک یشتی جداگانه موجود است. «خرداد یشت»، چهارمین یشت اوستا است که متأسفانه آسیب زیادی دیده و بسیاری از واژگان آن از بین رفته یا ناخواناست. ولی در آنچه اکنون دردست است (در یازده بند)، به یاد کردن از امشاسپندان به ویژه خورداد سفارش بسیار شده، چون یاد آنان دیوان را دور می­سازد و یاد خورداد، به ویژه دیو «نَسو» (= دیو فساد و گندیدگی) را می­راند. دراین یشت، به صراحت آمده که خداوند امداد و رستگاری و رامش و سعادت را از طرف امشاسپند خرداد به مرد پاک دین می­بخشد. در بند ده این یشت می­خوانیم: «او را -- امشاسپند خرداد را -- برای فـَرّ و فروغش با نماز [ی به بانگِ ] بلند و با زَور(١) می ستاییم. ما امشاسپند خرداد را با هَوم (٢) آمیخته با شیر، با بَرسَم (٣) با زبان خِرَد، و «مَنْثرَه» با اندیشه و گفتار و کردار [ نیک ]، با زَور و با سخن ِ رسا می­ستاییم.»

نیاکان فرهیخته­ی ما در این روز به کنار چشمه­سارها، رودها و دریاچه­ها رفته و همراه با نیایش اهوره مزدا و جشن و شادمانی تن خود را نیز با آب می­شسته­اند. ابوریحان بیرونی نیز در آثارالباقیه به مراسم شستشوی ویژه­ای که در این روز برگزارمی­شده است اشاره می­کند.اهوره مزدا از سرچشمۀ بخشایندگی خویش این فروزه را به واسطه­ی امشاسپند هئوروتات به آفریدگان خود بخشیده تا هر پدیده­ای رسا گردد و رسایی و تندرستی نه تنها ویژه­ی این جهان است، بلکه رسایی مینوی و تندرستی روح و روان، هدف والای جهانیان است. اهوره مزدا می­خواهد که همگان به یاری امشاسپند هئوروتات از این بخشش مینوی و مهربانی راستين برخوردار گردند و هرکس بتواند با اين نیرو و پرورش و افزایش آن در هستي ي ِ خویش، به پايگاه والاي ِ رسایی ي ِ جاودانه و بی­زوال برسد .
___________

دوشنبه ٦ خردادماه ١٣٨٧ خورشيدي
( ٢٦ مي ٢٠٠٨)

ديروز پنجم خرداد، سالْ روز ِ كشف ِ نفت در ايران بود. در باره ي اين رويداد مهمّ، بابک جاودان‌خرد، گفتاري تحليلي و خواندني دارد با عنوان ِ به مناسبت ۵ خرداد، روز کشف نخستین چاه نفت در مسجد سلیمان - نفت و مشروطه: دو مولود ناهمساز تاریخ مدرنیزاسیون ایران
در اين جا بخوانيد ↓
http://www.iran-emrooz.net/index.php?/politic/more/16030/

دومين يادداشت ويراستار

جمعه ٣ خردادماه ١٣٨٧ خورشيدي

(٢٣مي ٢٠٠٨)

كوتاه زماني پس از نشر ِ درآمد ِ ٣: ٧٩، زيرْبخش ِ ٢٩ با عنوان:

" انگاشت و پنداشت يا پژوهش و برداشت؟!: اشاره‌اي ديگر به افزودگي‌ي‌ ِ بيتي بر شاهنامه"

آگاهي يافتم كه نشريّه ي ِ اخبار ِ روز آن را در صفحه ي امروز ِ خود، بازْنشرداده است.

آقاي خسرو باقرپور در راياپيامي از دفتر اخبار ِ روز با مهر و لطف فراوان به اين پژوهنده، نوشته اند:

يادداشت ِ خوب و روشنگرتان را در اخبار ِ روز آوردم. با يك سبد گل و سپاس. خسرو باقرپور.*

_____________

يادداشت ويراستار


جمعه ٣ خردادماه ١٣٨٧ خورشيدي
(٢٣مي ٢٠٠٨)


گفتاوَرد از داده‌هاي اين تارنما بي هيچ‌گونه ديگرگون‌گرداني‌ي متن و با يادكرد از خاستگاه، آزادست.

You can use any part of site's content as long as it is referenced to this site.No need for permission to use the site as a link.
Copyright © 2008-2005
All rights reserved.

١. فراخوان ِ يك برنامه‌ي ِ هنري‌ي ِ جهاني براي گرامي‌داشت ِ هزاره‌ي ِ شاهنامه‌ي ِ فردوسي

پيام و فراخوان زير را آقاي دكتر محمّد توكّلي طَرقي از دفتر انجمن جهاني‌ي ِ پژوهش‌هاي ِ ايرانْ‌شناختي

[ISIS]

به اين دفتر فرستاده‌اند كه با سپاس از ايشان، براي آگاهي‌ي ِ خوانندگان ِ گرامي در اين جا مي‌آورم.

[ISIS]

The Shahnamah Millennium Symphonic Concert Roy Thompson Hall, 12 King Street West, Toronto, ON M5H 1K5 Toronto, Canada Saturday, 2 August 2008
Wednesday, 14 May, 2008 10:58 AM
From:
"Mohamad Tavakoli-Targhi"

Dear Colleague,

You and your circle of friends are invited to the Shahnamah MillenniumConcert at Roy Thompson Hall in Toronto on 2 August 2008<http://www.roythomson.com/eventInfo.cfm?E=2165><http://iranian-studies.com/events/orchestral.html>To commemorate the millennium of the Shahnamah, a masterpiece of classicalPersian poetry and cosmopolitanism completed in 1010 A.D., the TorontoInitiative for Iranian Studies and the International Society for IranianStudies are staging a unique multimedia and musical performance. Thisinnovative event brings onto the same stage Morshed Valiollah Torabi,Maestro JoAnn Falletta, and members of the Toronto Symphony Orchestra (TSO)for the performance of Behzad Ranjbaran¹s Shahnamah-inspired PersianTrilogy. Morshid Torabi¹s recitation of the Shahnamah, which is often performed intraditional settings in coffeehouses, will be placed in the intervals of thethree organically-related symphonic segments of the Persian Trilogy. Byfusing Morshid Torabi¹s recitation of the Shahnamah with a TSO orchestralperformance conducted by Maestro JoAnn Falletta, this event will bring intofull harmony aspects of the Persian performing arts that have never beforeshared the same stage. With affinities to traditional pardah-khani (scenenarrating), the visual impact of this symphonic performance of thismasterpiece of Persian classical literature will be further enhanced by theprojection of miniatures depicting the dramatic scenes involving the SevenPassages of Rostam, Simorgh and the Education of Zal, and the Blood ofSiyavash. This combination of naqali, pardeh-khani, and orchestral performance isunprecedented and unique. The innovative fusion of textual, musical andartistic elements is expected to set a new paradigm for the performance ofand reception of the Shahnamah.The Shahnamah Millennium Symphonic Concert is scheduled for Saturday, 2August 2008, in Roy Thompson Hall, the home of the Toronto SymphonyOrchestra and the Toronto Mendelssohn Choir. Concurring with the SeventhBiennial Conference of the International Society for Iranian Studies (ISIS),Ariana Barkeshli is Artistic Director of the 2008 Biennial and this uniquemusical event. To book a concert ticket, please visit <http://www.roythomson.com/eventInfo.cfm?E=2165&YearMonth=2008,8>Held at the Park Hyatt Toronto from July 31st to August 3rd 2008, theBiennial Conference on Iranian Studies will bring to Toronto approximately250 scholars from various parts of the world for the presentation of theircurrent research on Iran. This is the largest international gathering ofscholars who study, teach and write on Iran. To register for the SeventhBiennial Conference on Iranian Studies please visit the conference websiteat <http://iranian-studies.com/>.Best Regards,Mohamad Tavakoli-TarghiProgram Chair, Seventh Biennial Conference on Iranian Studies<http://iranian-studies.com/>International Society for Iranian Studies<http://www.humanities.uci.edu/iranian-studies/conf/>Park Hyatt Toronto, July 31-August 3, 2008

٢. يادواره‌ي ِ ساختمان ِ آرامگاه ِ فردوسي و آفريني بر دستْ‌اندركاران ِ آن: برگ ِ مهمّي از تاريخ ِ معاصر ِ ايران


تورج پارسى


من اين نامه فرّخ گرفتم به فال
بسى رنج بردم به بسيار سال

اين صداى پير ِتوس است كه در تاريخ ماندگارگشته و به‌روزست؛ چرا كه بُنْ‌مايه‌ي ِ آن خرد و خردورزى است. در راستاى تاريخ، انسان‌هايي زاده‌مى‌شوند كه با كار ِ كارستان ِ خود خير ِعمومى را مى‌گسترانند، بارورمى‌سازند و مى‌افزايند. اينان با رنج‌هاى بسيار خود – حتا رنج پس ازمرگ – به فرّخ‌ْفال خود باورمندند. همين باورست كه مسئوليّتى تاريخى مى‌آفريند؛ مسئوليِّتى كه زرتشت هم در يسنه، هات ۲۸، كرده‌ي ۴، مطرح ساخته است: "تا بدان هنگام كه توش و توان دارم، مردمان را مى‌آموزم كه خواستار ِ اَشَه باشند" چرا كه آشكارست " آموزگار بد خرد زندگى را تباه مى كند" يسنه، هات ۳۳، كرده‌ي ِ ۹. اگرچه رنج در كليّت خود سراسر جهان را تيره‌مى‌سازد و عرصه را بر خردمندان تنگ وناشاد مى‌گرداند، امّا مسئوليّتى كه برآيند ِ گزينش ِ آزاد بر مبناى خردورزى است، از باد و باران گزند نمى‌بيند و دُروَندان و رزمْ‌افزارشان را كه راه برآبادانى‌ي ِ جهان مى‌بندند، به يك سو مى‌نهد. از اين منظر سوشيانس، مسئوليّت فردى ست در راه ِ گسترش ِ خير ِ عمومى كه تعيين‌كننده‌است. اين چنين‌ست كه به گفته‌ى پير ِ توس، " بندها كليد" مى يابند و جهان به روشنايي مى‌رسد و انسان در جان هستى انبازمى‌گردد.
اين انبازى، مهرْآيين است چون ترس و لابه در آن راهى‌ندارد و درنتيجه، نه كردگار طلبْ‌كارست و نه انسان، بدهكار؛ چرا كه انسان ِ مسئول و راستينْ گام ، در نگاه‌داشت ِ پيمان خود كوشاست؛ چه بر خوان ِ بزم و چه در گاه ِ رزم.
پس، بياييم وهم‌صدا – حتّا اگرچه صداى رسايي نداشته باشيم – تأكيد ِ‌ پير ِتوس را بر مسئوليّت فردى كه سرنوشت را رقم مى زند باهم بلند بخوانيم.
در كشته شدن سلم به دست منوچهر:
"درختى كه پروردى، آمدبه‌بار
ببينى برش را كنون در كنار
گرش بار، خارست خود كشته‌اى
وُ گر پرنيان‌ست، خود رشته‌اي"


زادْروز ِ پيرِ خرد بر همه ى خرد باوران به ويژه استاد دوستخواه شاد و هميشگى باد ، باشد كه در اين فرخنده‌روز، ايران زمين را چراغانى كنيم و به هم شادباش بگوييم
*
اجازه مى‌خواهم كه از پرتو پير خرد، يادى هم از ارباب كيخسرو شاهرخ (۱۲۵۳-۱۳۱۹خورشيدى) بكنم.
زرتشتيان مردمى صبورند، گويي همگى از بُن ِ كويربرخاسته اند. به راستى كه كوير، صبورى مى آموزد. آبادى نزدشان سخني پر معناست. روز و روشنى را مى‌ستايند چراكه ميدان‌گاه حركت است و ثمره‌ى حركت هم تغيير و آبادى است. آبادانى نياز به خويشكارى دارد؛ يعني همان مسئوليّت فردى كه پيشتر گفته‌آمد. به همين دليل، تن‌آسانى و كاهلى را خوش‌نمى‌دارند. در روزگاران بلا ها ديده‌اند و هم‌چنان مى‌بينند. امّا در بُنْ‌بست نمى‌مانند. سختْ‌كوش وسختْ‌جانند. قصّه‌ى مادربزرگ‌هايشان بر اين مدار، دَورمى زند كه : "گران‌بهاترين خلعت ِ ايزدى، خِرَد است وبر همين معنا انديشه و گفتار و كردار خود را كوك مى زنند.
يك نفراز اين مردمان، كيخسرو فرزند شاهرخ است كه در سال۱۲۵۳خورشيدي در شهر كرمان زاده‌شد. او در دبستانى كه مانكجى هاتريا در كرمان بنيادنهاد، درس‌خواند و سه سالى هم در تهران. سپس به دستور مانكجى هاتريا به بمبئى رفت و زير سرپرستى‌ي ِ سِردينشاه مانكجى پتيت سرنشين انجمن اكابر پارسى، ادامه‌ي تحصیل داد. پس از پايان درس، به آموزگارى‌ي ِ دبستان كرمان برنهاده شد. در آن دوران، ستم و بيدادگرى و تحقير به اقليّت‌هاىدينى بسيار زياد بود. حتا رخت اقليت دينى مى‌بايد رنگ و جنس رخت عمومى را نداشته باشد؛ چنان كه زرتشتيان مجبوربودند لباس هاي كبود بپوشند تا از ديگران بازشناخته شوند. تاريخ پر از ناروايي‌هايي‌ست كه بر غير ِ خودى‌ها رواداشته مى‌شد و مي‌شود. حتا آنان را مسئول خشك‌سالى، سيل و قحطى دانسته و به اين بهانه غارتشان مي‌كردند و يا مى‌كشتند. درهنگام بارندگي هم براي جلوگيري از آلوده‌شدن كوچه و خيابان و مسلمانان، نبايد از خانه هاي‌شان بيرون‌بيايند. يك فرد زرتشتي نه تنها حق نداشت بالاخانه‌اي بسازد، بلكه لازم بود ديوار خانه‌اش " كوتاه تر" از ديوار ديگران باشد. بى گمان زبانْ‌زد ِ " ديوارى كوتاه تر از ديوار من نديدى؟!" برآيند فشارهايى‌ست كه بر اقليت‌هاى دينى وارد مى شده است. با توجه به دشواري‌هايي كه زرتشتيان ايران به ويژه در دوران صفوي و قاجار درگير و دار آن بودند، روز به روز از شمار آنها كاسته‌مي‌شد. در چنان شرايطى بود كه كيخسرو با كلاه ملا فيروزى – كه پارسيان بر سر مى‌نهادند – در جامعه رفت و آمد كرد و نمي‌هراسيد. فلك را سقف شكافت و طرحى نو درانداخت. مكتب‌خانه‌ي ِ زرتشتى را تغييرداد و به سبك تازه‌اى آن‌ را راه انداخت و شاگردان را با رختى كه همگان مى‌پوشيدند، پوشاند و مرتب‌كرد و سبب‌شد كه همه‌ى زرتشتيان از رخت نشانه دار ِ تحقيرآميز – كه در دوره‌ى نازى‌ها هم بر يهوديان تحميل شد – بپرهيزند. البته هيچ‌يك از اين كارها به‌سادگى و بى‌دردسر سامان نيافت. او پس از كرمان به ادسا رفت و يك سالى در آن‌ جا ماند و دوباره به ايران برگشت و در تجارتخانه‌ى ارباب جمشيد جمشيدى در تهران مشغول به‌كار شد.
در زمان انقلاب مشروطه همين جمعيت اندك زرتشتى چه از طريق كمك مالى وچه شركت مستقيم در مبارزات، خويشكارى‌ي ِ خود را نشان داد. كمك‌هاى بى دريغ مالى و عملى‌ي ِ ارباب جمشيد جمشيديان، ارباب خسرو جهانيان و پارسيان هند تأييد چنين خويشكارى است.
ارباب كيخسرو شاهرخ مبارز ديگر زرتشتى است كه در مبارزات ضد استبداد نقشى تعيين كننده داشت. وى در دوره دوم مجلس به جاى ارباب جمشيد به نمايندگى زرتشتيان ايران در مجلس شوراى ملى انتخاب شد وتا دوره ى يازدهم اين مهم را سامان بخشيد. در دوره اول مجلس، هنگامی که ارباب جمشید نماینده مجلس بود، دولت لایحه ای به مجلس برد که در آن نوشته شده بود: "همه ى مسلمانان طبق قوانينى كه به تصويب مجلس مى رسد با هم برابرند." هنگامى كه اين لایحه در روزنامه‌ها چاپ‌شد، کیخسرو – که کارمند ارباب جمشید بود – اعتراض کرد ومتنى اصلاحي نوشت و در آن به جاى واژه ى "همه مسلمانان"، واژه‌ي ِ همه ایرانیان را به‌كاربرد و متن اصلاح‌كرده را به نظراحتشام السلطنه رییس و نُوّاب رییس و سایر نمایندگان مجلس رساند و به اتفاق عده‌ای از زرتشتیان پیش رییس و نمایندگان مجلس رفتند و بالاخره موفق شدند که اصلاحات را به تصویب مجلس برسانند و در قانون منظور نمایند.
از اقدامات او در شكل گيرى مجلس شوراى ملى يكى هم ارائه‌ي ِ طرح كتابخانه مجلس بود. اين طرح باهمكاري جمعي از نمايندگان پيش‌گام مجلس مانند دكتر رضا افشار و شيخ ابراهيم زنجاني و سيد نصرالله تقوي وهم چنين احتشام السلطنه، محمود علامير و محمدعلي ذكاالملك فروغي سامان پيدا كرد .طرح راه اندازى موزه ى مجلس نيز از ابتكارات و پيشنهادات ارباب كيخسرو بود ، در جهت اقدام عملى اين مهم خود به نيشابور رفت و به خدمت كمال الملك رسيد و از او و شاگردانش تابلوهايي را خريدارى كرد. كمال الملك تابلو معروف رمّال را به شاهرخ هديه كرد؛ امّا وى آن را به موزه‌ى مجلس واگذارنمود.
ارباب كيخسرو در سال ۱۳۰۱ همره با محمّدعلى فروغى، مشيرالدوله، تيمورتاش، فيروزفيروز و تقي زاده، انجمن آثار ملى را تأسيس نمود. انجمن، فروغى را به سمت رئيس و كيخسرو شاهرخ را خزانه دار اعلام كرد. نخستين گام اين انجمن، پيشنهاد ِ ساختن آرامگاه فردوسى بود. البته ملک الشعراي بهار در ياداشت‌هايش مدّعى‌شده‌است که رضا خان سردار سپه را دو سال پيش ازآن كه شاه ايران بشود، به مرمّت قبر فردوسي تشويق کرده است. به هر روى، انجمن، كيخسرو شاهرخ رادر سال ۱۳۰۵ به توس فرستاد تا محل دفن فردوسى را شناسايىكند. شاهرخ به مشهد رفت واز آن‌ جا به اتفاق مسئولين دولتى رهسپار توس شد. درتوس باغى بوده به نام حاج ميرزا علي قائم كه مى گفتند ملك فردوسى بوده‌است دراين باغ پرازدرختان زردآلو، قطعه زمينى به ارتفاع پنج در شش متر جلب نظرمى كرده و آثارى از دو گور با تكه‌هايي از آجر خردشده و مانده‌هايى از ويرانه‌ي ِ دو اتاق خشتي بدون طاق، به چشم مي‌خورده‌است. اين بنا هم در واقع برآيند خويشكارى والى وقت خراسان، آصف الدوله‌ى شيرازى بود كه با كتاب سروكار داشت.
براساس همين نشانه‌ها وگفت و شنود با نمايندگان دو دهكده‌ي ِ اسلاميّه و رَزان وكهن‌سالان محلى كه در باغ همراه بودند، شكى نماند كه خاك فردوسى همان جاست؛ چرا كه به علت غيرخودى بودن، در گورستان همگانى به خاك سپرده نشده بود. آنچه كه مى تواند سند اصلى باشد، همان كتاب روشن سينه‌ى مردمان‌ست كه هميشه به روز است.
سرانجام از هرتسفلد و گدار خواسته‌مى‌شود كه نقشه‌ي ِ آرامگاه را بكشند. به پيشنها د ارباب كيخسرو براى هزينه‌ي آرامگاه هم با صرفه‌جويي از حقوق نمايندگان، مبلغ ده‌هزار تومان گردآورىشد و بقيه را با فروش لاتارى تامين‌نمودند. ساختن آرامگاه در مساحتي حدود سي هزار متر آغاز شد. نقشه بنا را که به خواست انجمن شبيه آرامگاه کوروش بزرگ بود اندره گدار و پروفسور هرتسفلد دادند و مهندس ناظرکريم طاهر زاده و معمار ساختمان نيز حسين لرزاده بود. مساحت ساختمان ۹۴۵ متر بود و بهترين حجّاران تصاويري از شاهنامه را بر ديوارهايش حک کردند.
كارادامه‌يافت و كيخسرو شاهرخ مسئوليت كامل ساختن آرامگاه را به عهده گرفت و با همه‌ى مشكلات، آن را به خوبى در سال ۱۳۱۳به پايان رساند. البته آنچه امروز به نام آرامگاه پيرخرد مى شناسيم، برآيند هنر و شناخت مهندس سيحون است كه در سال ۱۳۴۳آن‌ را سامان‌بخشيد.

در اين‌ جا .به فروهر فردوسى درودمى‌فرستم و آفرين‌مى‌گويم كه به يك خويشكارى‌ي ِ تاريخى دست‌يازيد تا سرنوشت يك ملت طورى ديگر رقم بخورد.
به قمر هنرمند ماندگار و استادان دوستخواه و خالقى مطلق وهمه كسانى كه در اين ره گام برداشته‌اند و برمى‌دارند، درود مى فرستم.
هرآن‌ كس كه دارد هُش و راى و دين
پس از مرگ بر من كند آفرين


سرچشمه ها
http://zartoshtiiran.blogfa.com/post-8.aspx
http://www.yataahoo.com/Farzanegan/Jamshidian.htm
http://www.nimrooz.com/html/817/memory.htm
ttp://www.chn.ir/News/?section=2&id=24046
http://100years.ir/shownews.php?id=432
http://www.yataahoo.org/FA/Famous/?q=&p=3&a=1
http://mellat.majlis.ir/archive/1384/02/19/report.htm
اوستا، كهن ترين سروده ها و متن هاى ايرانى، گزارش و پژوهش جليل دوستخواه، چاپ يازدهم ۱۳۸۶، انتشارات مرواريد - تهران
فرزانگان زرتشتى ، رشيد شهمردان، ۱۳۳۰يزدگردى، چاپ راستى - تهران


۳. گزارش سي ونهمين و فراخوان ِ چهلمين نشست ِ شاهنامه‌پژوهي در شبكه‌ي ِ جهاني


در اين جا بخوانيد و بشنويد ↓
http://www.ketabkhaneyegooya.blogspot.com/
*
همچنين براي آشنايي با كوشش‌هاي ارزنده و بارآور ِ انجمن ِ دوستداران ِ شاهنامه در كاليفرنياي شمالي
بدين نشاني‌ها روي‌آوريد ↓
http://www.shahnameh.com/
http://www.shahnameh.org/


٤. رؤياي ِ صلح : يك باله‌ي ِ زيبا و شورانگيز ِ ايراني - دستْ‌آوردي از سينماي ِ آزاد ِ ايران - سانفرانسيسكو، نوروز ١٣٨٦(/ ٢٠٠٧) )


برگزارنده: پُل ِ فيروزه و كانون ِ جهاني‌ي ِ موزيك ِ نژاد و باله افسانه نژاد


در اين نشاني‌ ببينيد و بشنويد ↓
http://www.cinemaye-azad.com/Film&VideoClip/Film&VideoClip11.html


٥. گزارش ِ يك همايش بزرگ ِ فرهنگي- ادبي در تهران: شب ِ «فردريش دورنمات»


پيشتر، فراخوان ِ برگزاري‌ي ِ شصت و يكمين شب از شب هاي مجله بخارا با عنوان «شب فردريش دورنمات» ، نمايشنامه‌نويس و رمان‌نويس ِ برجسته‌ي ِ سويسي در شامگاه ِ سه شنبه ٢٤ ارديبهشت ماه ١٣٨٧ در مركز هنرپژوهي‌ي ِ نقش جهان در تهران را در همين صفحه آوردم. اكنون گزارش ِ تصويري‌ي ِ اين رويداد ِ مهمّ را – كه علي دهباشي، مدير مجلّه‌ي ِ بخارا به اين دفتر فرستاده‌است – در اين جا مي‌آورم تا بي‌بهره‌ماندگان از حضور در آن "مجلس ِ اُنس" نيز فيضي‌ببرند. متن اين گزارش و تصويرهاي ِ همراه ِ آن را در دو نشاني‌ي ِ زير (خبرگزاري‌ي ِ مهر و تارنماي ِ ادبي‌ي ِ تادانه) بخوانيد و ببينيد ↓
http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=682915
http://tadaneh1.blogspot.com/2008/05/dorenmart-night.html


٦. آرمانْ‌شهر ِحافظ در ژرفاكاوي‌هاي ِ پرويز رجبي (٩٢- ٩٧) : كوششي ديگرْگونه برايِ راه‌يابي به هزارتوهاي ِ شعر ِِ شگفت ِ حافظ ↓

http://parvizrajabi.blogspot.com/


٧. نگاهي به ديدني‌هاي ِ تاريخي، فرهنگي و زيستْ‌محيطي‌ي ِ ايران در فيلم‌هاي ِ كوتاهِ ويديويي


در اين نشاني‌ها ↓
http://www.youtube.com/watch?v=y9oIZpFFyIY&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=Qkkt7_dGW-s&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=g2weA6ckJoI&feature=related


٨. اعتراض دو نهاد ِ ايراني در استراليا به فرمانْده ِ ستاد ِ ارتش ِ اين كشور در مورد ِ كاربُرد ِ نامي ساختگي به جاي ِ نام ِ تاريخي و درست ِ خليج ِ فارس در رسانه‌هاي ِ وابسته به ارتش


ترجمه‌ي فارسي‌ي ِ متن ِ اين اعتراضْ‌نامه، بدين شرح است:


فرماندهي‌ي ِ محترم ستاد ارتش استرالیا


٢٨آوریل ٢٠٠٨


فرمانده ِ محترم، آقای " آلن گرانت هیستن "


ما امضاكنندگان ِ اين نامه ( جامعه ی استرالیائی - ایرانی)، با ابراز تأسّف به خاطر کشته‌شدن سرجوخه "جیسن مارکس" در افغانستان و بيان ِ اين كه هرگونه زیان جانی به ویژه جان سربازان استرالیايی مایه‌ی تأثر ماست، ناخرسندی‌ي ِ خود را از کاربُرد ِ نادرست ِ نام خلیج عربی به جای نام اصلی و تاریخی‌ي ِ خلیج فارس در رسانه ها و انتشارات وابسته به ارتش، به آگاهی‌ي ِ شما می‌رسانیم و از شما مي‌خواهيم كه هرچه زودتر، دستْ‌اندركاران را از اين كار ِ خلاف ِ عُرف ِ شناخته و پذيرفته‌ي ِ جهاني، بازداريد.


به کارگیری‌ي ِ نام ِ نادرست و ساختگي‌‌ی ِ خلیج عربی به جای نام اصلی آن خلیج فارس در تضادّ با معيارهای تاریخی و بین المللی بوده و توافق‌های جهانی را زیر پا می گذارد.


برای اطلاع شما، يادآورمي‌شويم كه نام پارس

[Persia]

همیشه در مجامع بین‌المللی برای تشخیص مردم ایران و امپراتوری‌ي ِ کهن و آبْ‌راهه‌ي ِ جنوبي‌ي ِ آن از ششصد سال پیش از میلاد مسیح به كار برده شده‌است و می‌شود.


ایرانیان، بدون هیچ‌ گونه بی‌احترامی به عربها، به فرهنگ ِ غیر ِعربی‌ي ِ خود افتخارمی‌كنند و از هرگونه کوششی برای بدنام‌کردن و تغییر ِ تاریخ و میراث‌های آن، به شدّت رنجیده و خشمگین می‌شوند.


نام تاریخی و جغرافیايي‌ی ِ خلیج فارس از طرف سازمان ملل متحد به رسمیّت شناخته شده و در جاهاي ِ بسیار زیادی مورد استفاده قرارگرفته‌است و آخرین دستور ِ كار ِ سازمان ملل به تاریخ ٢٨ آگوست ١٩٩٤ آن را تأييدمی‌کند.


جامعه‌ی استرالیايی- ایرانی به شدّت از كارْبُرد ِ نامي ساختگي و نادرست، به جاي ِ نام ِ درست، مستند و تاريخي‌ي ِ خلیج فارس ابراز ناخرسندی مي‌كند و خواستار رسیدگی‌ي ِهرچه زودتر به اين اشتباه ِ فاحش و كارْبُرد ِ كليدْواژه‌ي ِ درست براي ِ ناميدن ِ آن آبْ‌راهه است.


در انتظار ِ پاسخ ِ مثبت شما هستیم.


سازمان همْ‌یاری‌ي ِ ایرانیان
کتابخانه‌ی ایرانیان


٩. چالشي با ديگرْديسي‌ي ِ ديدگاه‌ها و برداشت‌هاي يك پژوهنده در گفتمان ِ روشنفكري

در اين جا بخوانيد ↓
http://rouznamak.blogfa.com/post-284.aspx


١٠. شاهنامه در روز ِ فردوسی : گزارشي از كوشش‌هاي تازه


http://www.persian-language.org/Group/Report.asp?ID=1531&P


١١. ‌‌شاهنامه: اسطوره يا تاريخ: بايستگي‌ي ِ پژوهشي گسترده‌تر


دكتر ابوالقاسم اسماعيل‌پور:
بخش اساطيري شاهنامه كم‌تر مورد توجه بوده است.
http://www.persian-language.org/News/News_show.asp?ID=7475&P


١٢. سفر به جشنْ‌واره‌ي ِ فردوسی در ١٣١٣: برگي از خاطره‌هاي يك جُزْايراني


http://www.newsecularism.com/2008/0508-B/051708-Kamal-Latifpur-Ferdowsi.htm


١٣. يادواره‌ي ِ «ثمين باغچه‌بان» در تالار ِ رودكي (وحدت) همراه با پخش آخرین اثر او


http://www.mehrnews.ir/NewsPrint.aspx?NewsID=682043


١٤. بازگفت ِ اندوهْ‌يادي از يك مهرْوَرزي‌ي ِ ناكام: بخشي از فرهنگ ِ توده‌ي ِ دَره‌گز و كَلات در خراسان

براي آشنايي با زندگي‌نامه و كارنامه‌ي ِ اين شاعر ِ نامدار و جهانْ‌شناخته و خواندن ِ متن ِ عربي يا ترجمه‌ي ِ كارهاي ِ ديگري از او، به اين نشاني روي بياوريد ↓
http://www.google.com/search?q=Mahmoud+Darwish+Biography&rls=com.microsoft:en-us:IE-SearchBox&ie=UTF-8&oe=UTF-8&sourceid=ie7&rlz=1I7IRFA


١٧. خيّام در آكسفورد: همايش ِ دانشوران و فرهيختگان ِ باختر براي ِ شناخت ِ بهتر ِ خيّام ِ دانشمند و فيلسوف و خيّام ِ سخنور و ترانه‌سرا


در مراسم گرامي‌داشت يک هزار و چهلمين سالگرد تولد عمر خيام در دانشگاه آکسفورد اظهار شد؛ آراي خيام در عرض کمتر از يک قرن جهان غرب را درنورديد و نه تنها نزد شرق شناسان و فارسي دانان بلکه نزد اکثر فرهنگ دوستان مغرب زمين پرآوازه شد. به گزارش مهر به نقل از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، در مراسم گراميداشت يک هزار و چهلمين سالگرد تولد عمر خيام در دانشگاه آکسفورد انگلستان که جمع زيادي از دانشجويان دانشگاه آکسفورد و استاداني از بخش زبان و ادبيات فارسي و دپارتمان رياضي شرکت داشتند، ابتدا خانم «عبد اللوا» استاد زبان فارسي ضمن اشاره به زندگي حکيم عمر خيام دانشمند، رياضيدان و شاعر بزرگ ايراني گفت؛ نغمات شورانگيز و اشعار دلپذير خيام در عرض کمتر از يک قرن جهان غرب را در نورديد و نه تنها نزد شرق شناسان و فارسي دانان بلکه نزد اکثر فرهنگ دوستان مغرب زمين پرآوازه شد. سپس يکي از دانشجويان اشعاري را از عمر خيام به زبان فارسي قرائت کرد. در ادامه اين مراسم يکي از اساتيد دپارتمان رياضي پيرامون برخي از فرضيه هاي عمر خيام سخناني ايراد کرد. در قسمت ديگر اين برنامه سه تن از دانشجويان با انتخاب ابياتي از اشعار خيام و ترجمه آنها به زبان هاي فرانسه، آلماني و عربي و قرائت آنها براي شرکت کنندگان ياد اين دانشمند را گرامي داشتند. در اين همايش دکتر «محمدعلي حلمي» رايزن فرهنگي کشورمان در لندن با تعدادي از استادان و دانشجويان حاضر به گفت وگو پرداخت و به برخي از درخواست هاي آنان جهت آشنايي بيشتر با فرهنگ و مشاهير ايران و نيز برگزاري برنامه هاي فرهنگي آموزشي مشترک قول بررسي و همکاري بيشتر داد


در همين زمينه ↓
زادروز خيّام
تاريخ عمومي (جهان) با تطبيق تقويم ها، هجدهم ماه مه سال 1048 ميلادي (28 ارديبهشت) را روز تولد حکيم عمر خيام (غياث الدين ابوالفتح عمر ابن ابراهيم نيشابوري) رياضيدان، فيلسوف و اديب بزرگ ايراني نوشته اند که از ديرزمان در وطن ما روز بزرگداشت اين انديشمند ناميده شده و آيين هايي برگزار مي شود. تقويم هجري خورشيدي که مورد استفاده ما ايرانيان است، ششم مارس 1079 ميلادي (928 سال پيش) توسط حکيم عمر خيام تکميل شد که به تقويم جلالي معروف شده است، زيرا در زمان حکومت جلال الدين ملکشاه تنظيم شده بود. اين تقويم دقيق تر از تقويم ميلادي است، زيرا عدم دقت آن هر 3770 سال يک روز است و تقويم ميلادي هر 3330 سال. عمر خيام که به نوشته کتب تاريخ عمومي چهارم دسامبر سال 1131 وفات يافت، نه تنها يک رياضيدان و فضاشناس بزرگ بوده است بلکه در فلسفه، پزشکي و شعر نيز شهرت جهاني دارد و رباعيات او در سال 1839 توسط «ادوارد فيتزجرالد» به انگليسي ترجمه شده و انگليسي زبانان از همين طريق با مضامين رباعيات خيام آشنا شده اند. اين رباعيات هنوز هر سال به زبان انگليسي با حاشيه نويسي فيتزجرالد تجديد چاپ مي شود. آثار ديگر خيام از جمله «نوروزنامه» و «رساله در وجود» معروفند. وي در طول حيات خود چند سفر تحقيقاتي به اصفهان، سمرقند، بخارا و ري کرده بود. خيام برخلاف هم دوره اش خواجه نظام الملک به کار ديواني (دولتي) علاقه زيادي نداشت، با وجود اين دعوت شاه وقت را براي ساختن رصدخانه ري پذيرفته بود. برخي از روزشمارنگاران فرنگي ولادت وي را 18 مه سال 1044 ميلادي و وفات او را در سال 1124 ذکر کرده اند که ظاهراً ماخذ آنان تقويم هاي ميلادي قديم بوده است. پاره يي از مورخان خيام را در عين حال يک ناسيوناليست ايراني خوانده اند که برخي ويژگي هاي ايرانيان از جمله مهربان بودن و مهرباني کردن را به بهترين صورت توصيف کرده است. از جمله درباره جشن مهرگان گفته است؛ «اين ماه را از آن (جهت) «مهرماه» گويند که مهرباني بود مردمان را بر يکديگر، از هر چه رسيده باشد (داشته باشند)، از غله و ميوه نصيب باشد بدهند و بخورند با هم.» نام خيام همه جا با نيشابور همراه است. آرامگاه خيام در اين شهر قرار دارد و به همين سبب نيشابور در جهان به شهر «عمر خيام» معروف است. عمر خيام علاقه يي عجيب به زادگاهش، نيشابور، داشت که يادگار دوران ساسانيان (شاپور يکم) است و يک بار هم براي مدتي کوتاه پايتخت ايران شده بود. اين شهر در رديف بلخ، بخارا، هرات و مرو يکي از پنج شهر بزرگ خراسان به شمار مي رفت و طاهر ذواليمينين در همين شهر حکومت ايران را مستقل از جهان عرب اعلام داشت. 22 نوامبر سال 1267 ميلادي (666 هجري قمري) يک زمين لرزه شديد اين شهر تاريخي خراسان را ويران کرد و هزاران تن را مقتول و مجروح ساخت. نيشابور سه سال بعد به هزينه دولت وقت تجديد بنا شد.
خاستگاه:

http://www.iranianshistoryonthisday.com/


١٨. پيوند به هفت گفتار، گفت و شنود و تحليل ِ ادبي، هنري، فرهنگي و جامعه‌شناختي


درسْ‌گفتارهاي دکتر سيدجواد طباطبايي:
در جست وجوي دانايي ↓
http://www.etemaad.com/Released/87-02-30/204.htm#73093


گفت وگو با توران ميرهادي، بنيادگذار ِ شوراي ِ كتاب ِ كودك ↓

"داريوش و ايرانيان" – يا چنان که در عنوان اصلی اش بوده است " ،داريوش و پارسيان" – اثری ست از والترهينتس (١٩٠۶-١٩٩٢)، ايران شناس آلمانی که در دو جلد در فاصله سال های ١٩٧۶ تا ١٩٧٩ در آلمان منتشر شده است.
دكتر پرويز رجبی – که خود در دانشگاه گوتينگن آلمان نزد هينتس تحصيل کرده – اين اثر را به فارسی برگردانده که در يک جلد توسّط نشر ماهی به چاپ رسيده است. پرويز رجبی در مطالعات ايران شناختی، چهره ای شناخته شده است که به دلايل سياسی هم در رژيم پيشين و هم در رژيم کنونی از تدريس او در دانشگاه جلوگيری شده است.

والتر هينتس که دکتری خود را در سال ١٩٣٣ در رشته تاريخ از دانشگاه لايپزيگ درباره تاريخ فرهنگی روسيه در عصر پطر کبير گرفته بود، پس از آن به مطالعات ايرانْ شناختی علاقمند شده و پژوهش‌های متعددی درباره‌ي ِايران و خصوصا ايران باستان، انجام داده است.

خاستگاه: تارنماي بخش فارسي ي بي بي سي ↓
http://www.bbc.co.uk/persian/arts/story/2008/05/080510_bd-book-dariush.shtml

٣١. سوم خرداد، روزي شكوهمند و يادماني در تاريخ ِ معاصر ِ ايران

در واپسين دمي كه داشتم دومين ويرايش ِ اين درآمد را آماده ي نشر مي كردم، دوست پژوهنده ي پويا آقاي پيام جهانگيري، پاسْ داشتْ نامه ي پرشور زير را به اين دفتر فرستاد كه با سپاس از او و به فرخندگي ي اين روز ِ بزرگ، در پايان ِ اين درآمد، مي آورم:

پاسْ‌داشت ِ سوم خرداد


پاس می داریم سال روز آزاد سازی و بازگشت دوبارۀ خرمشهرعزیز را به مام وطن. خرمشهری که با فداکاری ها و رشادت ها و از جان گذشتگی های سربازان دلاور سرزمین مان پس از ٥٧٨ روز اشغال سرانجام در صبح گاه سوم خردادماه٢٥٤١ (١٣٦١) آزاد گشت.


باری، از یاد و خاطر ِ تاریخ ِ این سرزمین نخواهد رفت که سردار قادسیّه دوم چه زبونانه آرزوهای پوشالی خود را در آن سپیده دم تاریخی، نقش ِ بر آب دید و با خود به گور برد.


آری، در تاریخ این سرزمین جاودانه خواهند ماند فرزندان پاک ایرانمان که چه دلاورانه و بی باکانه نام خود را با تاریخ این سرزمین، پیوندی ناگسستنی زدند و یاد خود را تا به ابد در حافظۀ تاریخی ملت ایران پایدار ساختند.


ماندگار خواهید بود، چونان رستم فرخزاد، ای سپهبدان ِ نامی ِ سپاه ایران: جهان‌آرا، موسوی، ربیعی، محمدی، مرادی، مصباحی، شریف قنوتی، ارجحی، شوش، دشتی و تمامی آنانی که گمنام می خوانیمِ شان، اما، نام و یاد بلندشان تا درازای تاریخ ایران جاویدان خواهد ماند.


فرزند کوچک ایران
پیام جهانگیری
سوم خردادماه ٢٥٦٧ (١٣٨٧)