Wednesday, May 28, 2014
ارمغانی ارزنده از میهن، برای همه ی خواستاران دانستن: خبرهای میراث فرهنگی و طبیعی از رسانه‌ها - 6 خردادماه 1393
دوست ارجمند آقای محسن قاسمی شاد، در پیامی به این دفتر، فهرست و پیوندنشانی های انبوهی از پژوهشها و گفتارهای تازه ی ایران شناختی را که در سامانه ی ایران بوم نشرداده اند، برای آگاهی ی خوانندگان ایران شناخت، فرستاده اند که با سپاس فراوان از ایشان در این جا، بازنشر می دهم و پویایی و کامیابی روزافزونشان را آرزو می کنم.
ج. د.
* * *
با درود و سلام
سالهاست که برخی از ادیبان و دانشمندان دردشناسِ درمان‌اندیش هشدار می‌دهند که زبان فارسی در خطر است و از دست‌اندرکاران زبان فارسی می‌طلبند که تا دیر نشده، تا زبان فارسی لطمه‌هایی جبران ناپذیر نخورده و از زندگی معنوی و علمی معاصر خیلی عقب نیفتاده است، به رفع خطرهایی بپردازند که این زبان عزیز را تهدید می‌کند. عمده‌ترین خطرهایی را که آن ادیبان و دانشمندان دردشناسِ درمکان اندیش تشخیص داده‌اند می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: خطرِ ناشی از ورود جامعه‌های فارسی‌زبان به دوران جدید؛ خطرِ ناشی از کم‌سوادی و کمبود نیروی خلاق در زبان‌سازی؛ و خطرِ ناشی از میدانِ عمل یافتن کم‌سوادی در رسانه‌های همگانی. دنبالهٔ نوشتار
اینها مشتی بود از خروار غلطهایی که در هر روز از طریق رسانه‌های همگانی وارد دریای زبان فارسی می‌شود. ولی عمق خطر را فقط در صورتی می‌توان به دقت اندازه گرفت که حجم واقعی خود خروار را معلوم نمود و آن را با حجم نوشته‌های پاکیزه و زیبا و معنی‌دار و استواری که وارد دریای زبان می‌شود مقایسه کرد. در این صورت آشکار خواهد شد که دریای عزیز و کهنسال زبان فارسی دوران بسیار بدی را می‌گذراند زیرا جریانهای آلوده کننده‌ای که به آن وارد می‌شود بسی حجیم‌تر از جریانهای پاکیزهٔ سالمی است که به آن می‌ریزد. این وضع تا چه هنگام می‌تواند ادامه پیدا کند بدون آنکه دریای زبان فارسی توانایی پاکسازی طبیعی‌اش را از دست بدهد و به دریایی همیشه بیمار تبدیل شود؟ ورق بزنید کتابهایی را که این روزها منتشر می‌شود؛ بررسی کنید مقاله‌هایی را که این روزها در مطبوعات به چاپ می‌رسد؛ گوش بدهید به سخن کودکان، نوآموزان، دانش آموختگان. آیا نشانه‌های فساد و بیماری زبان فراوان نیست؟دنبالهٔ نوشتار
در متون قدیم فارسی حتی به جای اینکه مثلاً بگویند: «یکی از بزرگان را ...» می‌گفتند «یکی را از بزرگان ...»، چنانکه در این عبارت: «یکی را از بزرگان به محفلی اندر همی ستودند» (سعدی، گلستان، ص 58)؛ یا به جای «گروهی از مشایخ را ...» می‌گفتند: «گروهی را از مشایخ ...»، چنانکه در این عبارت: «عبدالله بن‌علی گروهی را از مشایخ شام به نزدیک ابوالعباس سفّاح فرستاد (بلعمی، تاریخنامهٔ طبری، چاپ محمد روشن، تهران، 1366، ص 1051). البته صورت اول را نمی‌توان غلط دانست، اما استعمال «را» پس از فعلْ نه در متون قدیم و متأخر فارسی سابقه دارد و نه مربوط به گفتار روزمرهٔ مردم است. دنبالهٔ نوشتار
توجّه به این نکته ضروری است که ساخت جملۀ فارسی را تابع بافت جملات بیگانه کردن زیانش بمراتب بیش از ورود لغات بیگانه است و به اصالت و استقلال زبان بیشتر صدمه می‌زند. به‌علاوه مصدرها و فعلهای زبان فارسی را باید با حرف اضافه های متناسب با آنها آموخت و بکار برد نه آن که ماده و مصدر فعل را بصورت مجرّد بخاطر سپرد. دنبالهٔ نوشتار
می‌گویند در روزگار ما جهانِ گل و گشاد به دهکده‌ای تبدیل شده، اما دهکده‌ای ناامن‌تر از عصر حجر. حوادث همین سالهای اخیر گواهی می‌دهد که باید با چنگ و دندان میراث و هویت ملی خود را حفظ کنیم؛ زبان فارسی مهمترین سند مالکیت قومی ماست. دنبالهٔ نوشتار
ما باید چه کار بکنیم؟ نخستین کار این است که ارج و جایگاه زبان فارسی را بدانیم و سپس به ساخت درست واژگان بپردازیم و همان‌گونه که فرهنگستان‌های اروپا برای یافتن ریشه به سراغ زبان لاتین می‌روند، ما هم ریشه‌ی اوستایی واژه را پیدا کنیم که ببنیم تکامل پیدا کرده چه شده؟ مثالی دیگر عرض می‌کنم. میکروب یعنی چه؟ میکرو یعنی کوچک، بیو یعنی زنده، پس می‌شود زنده‌ی کوچک. فارسی آن یعنی زیواچه. فرق بین زیواچه و میکروب این است که میکروب را می‌گوییم ولی معنی آن‌را نمی‌فهیم اما وقتی گفتیم زیواچه، زی یعنی زندگی، وا نیز به معنی دارا بودن است، پس زیواچه یعنی زندگی‌دار کوچک. دنبالهٔ نوشتار
پس از پورسینا و بیرونی، شاگردان و پیروان ایشان و آیندگان همچون ابوعبید جوزجانی، ناصر خسرو، امام محمد غزالی، افضل الدین کاشانی و خواجه نصیرالدین توسی از دستهٔ دانشمندانی هستند که آثار پارسی پدید آوردند و واژگان سره از گنجینهٔ زبان برداشتند یا خود واژه پرداختند. دنبالهٔ نوشتار
تنوع خط در ایران چه در دوران باستان و چه پس از اسلام، گویای این حقیقت است که خط در ایران پا به عرصه‌ی وجود گذاشته است. زیرا در میان هیچ‌یک از ملل جهان به میزان و مقدار و تعداد انواع خطوطی که ایرانیان ابداع و اختراع کرده‌اند، وجود ندارد و یک صدم خوش‌نویسانی که در ایران ظهور کرده و نام و نشان و اثرشان برجاست، در دیگر کشورهای اسلامی به عرصه‌ی وجود و ظهور نیامده‌اند. خط، زندگی بشر را از دوران پیش از تاریخ به دوران تاریخی تغییر جهت داد و بنابراین سهمی که پیدایش خط در مدنیت و فرهنگ و هنر جهان دارد، قابل قیاس با هیچ یک از پدیده‌های دیگر بشر نیست، زیرا بنیان هر پدیده و فکر و ابداع و اختراع و پیشرفت، خط بوده است. دنبالهٔ نوشتار
شمارهٔ 81 ماهنامه خواندنی منتشر شد. ماهنامه خواندنی، مجله‌ای فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، پژوهشی، خبری است. شمار رویه‌های آن 38 صفحه است. گفتنی است صاحب‌امتیاز و مدیرمسؤول ماهنامه خواندنی بانو «ویدا صارمی نوری» است. سال دوازدهم، شماره 81، اردیبهشت و خرداد 1393. دنباله نوشتار
با تمام این احوال، سند ویلبر به شکلی معنادار در زمینه‌هایی خاص سکوت کرده است. تهیه آن به سفارش سیا صورت گرفته، اما مشخص نیست که سازمان سیا آن را منتشر کرده یا خیر. نسخهٔ اینترنتی آن، اشکالات حروف نگاری پرشماری دارد که نشان می‌دهد نسخه پیش از انتشار سند اصلی است. نویسنده مرحوم احتمالا این پیش نویس را با توصیه درزدادن آن در زمانی مناسب، به دوستان معتمد خود سپرده بود. ویلبر با ناراحتی از سیا بازنشسته شد. او احساس می‌کرد که از خدماتش در به ثمررسیدن کودتا به شکلی مناسب قدردانی نشده است. او همچنین احساس می‌کرد که کارش ناچیز شمرده شده است زیرا سازمان، در خاطرات منتشر شده او دست برد، اما به کرمیت روزولت اجازه داد تا روایت خود از این رویداد را در کتاب ضد کودتا منتشر سازد. دنباله نوشتار
*
در این نوشتار تلاش شده است دستگاه‌های موسیقی ایرانی در جدول‌هایی جداگانه همراه با گوشه‌هایشان نمایش داده شوند تا با درک بهتر و دید بازتری نسبت به چگونگی پیوند دستگاه‌ها و آوازها و گوشه‌ها فراهم آید. دنباله نوشتار
گفتارهای نغز کاشفی سبزواری (آیین نامه ی جوانمردی)
رابر واژه های " گوژ" و "کاس" به جای محدب و مقعر+ریشه شناسی
خشک شدن دریاچه ی ارومیه
عکس روز : ابراز همدردی آقای فرستاده با پراندن لگد
انتشار و توزیع نشریه تجزیه طلب و ضد ایرانی در نوار مرزی با ترکیه
لزوم حفظ و آموزش زبان فارسي در پيش دبستاني ها
وطن، زبان فارسی و تداوم مفهوم تاريخی و سياسی ايران در دوران اسلامی
392 سال پس از آزادی خلیج فارس و 44 سال پس از جدایی بحرین
ادعاهای ارضی جدید علیه ایران توسط امارات عربی
ادعاهای ارضی جدید علیه ایران توسط امارات عربی
هیچ بادی لانه‌ی پرندگان را دوباره سر جایش نمی‌گذارد!
وقتی که یوزپلنگ‌ها حامی فوتبال مسجدسلیمان می‌شوند!
ارایه پیشنهاد برگزاری همایش «سعدی در بورسا»
باغمزار ویرانی
پا به پای تهران گردان
گام نخست، بهبودی خانه صادق هدایت...
سفر شاعر (شعر مسافر سهراب سپهری)...
