Thursday, May 29, 2014
سوگ یادی رسیده از تهران، برای بنیانگذار بنیاد فردوسی
▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄
به بهانه ی درگذشت دکتر طوسی وند، بنیانگذار «بنیاد فردوسی»
بزرگ بود و از اهالی ی امروز بود...
*زهرا دلپذیر:
می گویند انسانهای پربارتر افتاده ترند؛ درست مانند درختی که شاخه هایش ازسنگینی بار و بر، سر به زمین می ساید.دکتر طوسی وند نمونه انسان های مومن و متعهدی بود که بودنشان غنیمت است و از دست دادنشان ضایعه ای درناک و غیر قابل جبران.
نخستین باری که دکتر طوسی وند را ملاقات کردم، زمانی بود که برای مصاحبه به همراه عکاس روزنامه به دفتر بنیاد فردوسی رفته بودم. آن روز افراد زیادی برای معالجه به دفتر بنیاد آمده بودند؛. زیرا دکتر هر موقع به ایران می آمدند، به طور رایگان به مداوای بیماران می پرداختند. دقایقی بعد دکتر وارد سالن شد، ابتدا ایشان را نشناختم، بسیار ساده لباس پوشیده بود و با صمیمیتی خاص با بیماران احوال پرسی کرد. با این که به خاطر بیماری قلبی و بالا آمدن از پله های زیاد، رنگش پریده و نفسش دچار تنگی شده بود، بلافاصله به سراغ بیماران رفت و به مداوای آنها مشغول شد. وقتی نوبت به مصاحبه رسید، با استقبالی گرم ما را به حضور پذیرفت. بی اندازه ساده، بی پیرایه، آرام، متواضع، مؤدّب و صمیمی بود. برخلاف بیشتر افرادی که به جاه و مقامی رسیده اند، اثری از تفاخر و تظاهر در او دیده نمی شد. رفتار و گفتار دکتر نه تنها برای من بلکه برای عکاس روزنامه هم بسیار تاثیر گذار بود و تازگی داشت. یادم هست آن شب در راه برگشت هر دو از این که به محضر چنین انسان بزرگواری رسیده ایم و این که هنوز هم چنین انسانهای نیکوکار و خیرخواهی وجود دارند، خوشحال بودیم.
خاطرات نیشابور
سفر زیباست اما اگر با بزرگان باشد خاطره انگیزتر است؛ 25 اردیبهشت ماه 91، به دعوت دکتر طوسی وند همراه با میهمانان بنیاد فردوسی؛ دکتر جلال خالقی مطلق، دکتر شهین سراج و... سفری به شهر زیبای نیشابور داشتم. یادم می آید دکتر در حالیکه کنار مقبره حکیم خیام ایستاده بود و به سقف فیروزه فام آن می نگریست این رباعی خیام را زمزمه کرد:
از من رمقی به سعی ساقی مانده است / وز صحبت خلق بی وفایی مانده است
از باده دوشین قدحی بیش نماند / از عمر ندانم که چه باقی مانده است
سپس از عشق خود به خدا و ارزش های انسانی برایم سخن گفت. دکتر سوره حمد و توحید را به فارسی زیبایی ترجمه کرده بود و در حالی که اشک در چمانش حلقه زده بود آیات این دو سوره را برایم خواند:
به نام خداوند بخشاینده و مهربان.سپاس و ستایش خدای را که آفریینده جهان، روزی رساننده عالمیان و مالک روز پاداش است. تنها او را پرستش می کنم و از او طلب آمرزش دارم.مرا به راه راست هدایت کن.راه کسانی که به آنها نعمت خود را بخشیده ای.و به راهی که بندگان گمراه تو رفته اند نگمار.به نام آنکه هستی را آفرید. می گویم خدا یکی است.شریک و نظیر و مانند ندارد.زاییده نشده است.تولید مثل نمی کند.و نور آسمانها و زمین است.هیچ کس همتا و مانند او نیست.
صحبت های دکتر که به اینجا رسید، در حالی که اشک از چشمانش جاری بود گفت: من و در هر فرصتی با این آیه ها که برای خودم ترجمه کرده ام با خدا راز و نیاز می کنم و با تکرار آنها به آرامشی بی نظیر می رسم و فکر نمی کنم هیچ چیز در دنیا این حس خوب را به انسان بدهد. دکتر طوسی وند سپس ادامه داد: بشر خلیفه خداست و نمونه ای از ساخت خدا در پروسه تکامل است و چیزی است که خود خدا می گوید افتخار می کنم به انسانهایی که آمرزیده هستند، اگر سخنها را می شنوند و بهترینش را با خرد خودشان برمی گزینند. ارزش انسان به پاکی، مهربانی و کمک به همنوعانش است انسانی که به خدا با تمام وجودش ایمان داشته باشد، بی شک دارای حجب و حیای باطنی، راستی و درستی است و از بدی ها پرهیز می کند.
هنگام خداحافظی گفت: فکر می کنم این آخرین سفر من به نیشابور بود و این آخرین باری بود که از آرامگاه عطار و خیام دیدن کردم اما شما که جوانید زیاد به دیدن مفاخر فرهنگی بیایید و سعی کنید آن ها را بخوبی بشناسید و در راه احیای مفاخر فرهنگی و شناساندن آنها به مردم تلاش کنید.
دریغا! گویی می دانست که دقیقا دو سال بعد، در روز 25 اردیبهشت سال 93 از میان ما خواهد رفت. شگفتا که در سراسر زندگی پربار خویش در راه زنده کردن آرمانهای فردوسی تلاش کرد و در روز بزرگداشت شاعر ِ هم تبارش به او پیوست.
و این شعر سهراب، چه خوب مصداق حال اوست که:
"بزرگ بود/ و از اهالی امروز بود/ و با تمام افق های باز نسبت داشت / و لحن آب و زمین را چه خوب می فهمید / صداش/ به شکل حُزن پریشان واقعیت بود/ و پلک هاش / مسیر نبض عناصر را / به ما نشان داد /
و رفت تا لب هیچ / و پشت حوصله ی نورها دراز کشید / و هیچ فکر نکرد / که ما میان پریشانی ی تلفظ درها / برای خوردن یک سیب/چقدر تنها ماندبم!*
_________
* با سپاس از بانو دلپذیر برای آگاهی رسانی شان.
Wednesday, May 28, 2014
ارمغانی ارزنده از میهن، برای همه ی خواستاران دانستن: خبرهای میراث فرهنگی و طبیعی از رسانه‌ها - 6 خردادماه 1393
دوست ارجمند آقای محسن قاسمی شاد، در پیامی به این دفتر، فهرست و پیوندنشانی های انبوهی از پژوهشها و گفتارهای تازه ی ایران شناختی را که در سامانه ی ایران بوم نشرداده اند، برای آگاهی ی خوانندگان ایران شناخت، فرستاده اند که با سپاس فراوان از ایشان در این جا، بازنشر می دهم و پویایی و کامیابی روزافزونشان را آرزو می کنم.
ج. د.
* * *
با درود و سلام
سالهاست که برخی از ادیبان و دانشمندان دردشناسِ درمان‌اندیش هشدار می‌دهند که زبان فارسی در خطر است و از دست‌اندرکاران زبان فارسی می‌طلبند که تا دیر نشده، تا زبان فارسی لطمه‌هایی جبران ناپذیر نخورده و از زندگی معنوی و علمی معاصر خیلی عقب نیفتاده است، به رفع خطرهایی بپردازند که این زبان عزیز را تهدید می‌کند. عمده‌ترین خطرهایی را که آن ادیبان و دانشمندان دردشناسِ درمکان اندیش تشخیص داده‌اند می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: خطرِ ناشی از ورود جامعه‌های فارسی‌زبان به دوران جدید؛ خطرِ ناشی از کم‌سوادی و کمبود نیروی خلاق در زبان‌سازی؛ و خطرِ ناشی از میدانِ عمل یافتن کم‌سوادی در رسانه‌های همگانی. دنبالهٔ نوشتار
اینها مشتی بود از خروار غلطهایی که در هر روز از طریق رسانه‌های همگانی وارد دریای زبان فارسی می‌شود. ولی عمق خطر را فقط در صورتی می‌توان به دقت اندازه گرفت که حجم واقعی خود خروار را معلوم نمود و آن را با حجم نوشته‌های پاکیزه و زیبا و معنی‌دار و استواری که وارد دریای زبان می‌شود مقایسه کرد. در این صورت آشکار خواهد شد که دریای عزیز و کهنسال زبان فارسی دوران بسیار بدی را می‌گذراند زیرا جریانهای آلوده کننده‌ای که به آن وارد می‌شود بسی حجیم‌تر از جریانهای پاکیزهٔ سالمی است که به آن می‌ریزد. این وضع تا چه هنگام می‌تواند ادامه پیدا کند بدون آنکه دریای زبان فارسی توانایی پاکسازی طبیعی‌اش را از دست بدهد و به دریایی همیشه بیمار تبدیل شود؟ ورق بزنید کتابهایی را که این روزها منتشر می‌شود؛ بررسی کنید مقاله‌هایی را که این روزها در مطبوعات به چاپ می‌رسد؛ گوش بدهید به سخن کودکان، نوآموزان، دانش آموختگان. آیا نشانه‌های فساد و بیماری زبان فراوان نیست؟دنبالهٔ نوشتار
در متون قدیم فارسی حتی به جای اینکه مثلاً بگویند: «یکی از بزرگان را ...» می‌گفتند «یکی را از بزرگان ...»، چنانکه در این عبارت: «یکی را از بزرگان به محفلی اندر همی ستودند» (سعدی، گلستان، ص 58)؛ یا به جای «گروهی از مشایخ را ...» می‌گفتند: «گروهی را از مشایخ ...»، چنانکه در این عبارت: «عبدالله بن‌علی گروهی را از مشایخ شام به نزدیک ابوالعباس سفّاح فرستاد (بلعمی، تاریخنامهٔ طبری، چاپ محمد روشن، تهران، 1366، ص 1051). البته صورت اول را نمی‌توان غلط دانست، اما استعمال «را» پس از فعلْ نه در متون قدیم و متأخر فارسی سابقه دارد و نه مربوط به گفتار روزمرهٔ مردم است. دنبالهٔ نوشتار
توجّه به این نکته ضروری است که ساخت جملۀ فارسی را تابع بافت جملات بیگانه کردن زیانش بمراتب بیش از ورود لغات بیگانه است و به اصالت و استقلال زبان بیشتر صدمه می‌زند. به‌علاوه مصدرها و فعلهای زبان فارسی را باید با حرف اضافه های متناسب با آنها آموخت و بکار برد نه آن که ماده و مصدر فعل را بصورت مجرّد بخاطر سپرد. دنبالهٔ نوشتار
می‌گویند در روزگار ما جهانِ گل و گشاد به دهکده‌ای تبدیل شده، اما دهکده‌ای ناامن‌تر از عصر حجر. حوادث همین سالهای اخیر گواهی می‌دهد که باید با چنگ و دندان میراث و هویت ملی خود را حفظ کنیم؛ زبان فارسی مهمترین سند مالکیت قومی ماست. دنبالهٔ نوشتار
ما باید چه کار بکنیم؟ نخستین کار این است که ارج و جایگاه زبان فارسی را بدانیم و سپس به ساخت درست واژگان بپردازیم و همان‌گونه که فرهنگستان‌های اروپا برای یافتن ریشه به سراغ زبان لاتین می‌روند، ما هم ریشه‌ی اوستایی واژه را پیدا کنیم که ببنیم تکامل پیدا کرده چه شده؟ مثالی دیگر عرض می‌کنم. میکروب یعنی چه؟ میکرو یعنی کوچک، بیو یعنی زنده، پس می‌شود زنده‌ی کوچک. فارسی آن یعنی زیواچه. فرق بین زیواچه و میکروب این است که میکروب را می‌گوییم ولی معنی آن‌را نمی‌فهیم اما وقتی گفتیم زیواچه، زی یعنی زندگی، وا نیز به معنی دارا بودن است، پس زیواچه یعنی زندگی‌دار کوچک. دنبالهٔ نوشتار
پس از پورسینا و بیرونی، شاگردان و پیروان ایشان و آیندگان همچون ابوعبید جوزجانی، ناصر خسرو، امام محمد غزالی، افضل الدین کاشانی و خواجه نصیرالدین توسی از دستهٔ دانشمندانی هستند که آثار پارسی پدید آوردند و واژگان سره از گنجینهٔ زبان برداشتند یا خود واژه پرداختند. دنبالهٔ نوشتار
تنوع خط در ایران چه در دوران باستان و چه پس از اسلام، گویای این حقیقت است که خط در ایران پا به عرصه‌ی وجود گذاشته است. زیرا در میان هیچ‌یک از ملل جهان به میزان و مقدار و تعداد انواع خطوطی که ایرانیان ابداع و اختراع کرده‌اند، وجود ندارد و یک صدم خوش‌نویسانی که در ایران ظهور کرده و نام و نشان و اثرشان برجاست، در دیگر کشورهای اسلامی به عرصه‌ی وجود و ظهور نیامده‌اند. خط، زندگی بشر را از دوران پیش از تاریخ به دوران تاریخی تغییر جهت داد و بنابراین سهمی که پیدایش خط در مدنیت و فرهنگ و هنر جهان دارد، قابل قیاس با هیچ یک از پدیده‌های دیگر بشر نیست، زیرا بنیان هر پدیده و فکر و ابداع و اختراع و پیشرفت، خط بوده است. دنبالهٔ نوشتار
شمارهٔ 81 ماهنامه خواندنی منتشر شد. ماهنامه خواندنی، مجله‌ای فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، پژوهشی، خبری است. شمار رویه‌های آن 38 صفحه است. گفتنی است صاحب‌امتیاز و مدیرمسؤول ماهنامه خواندنی بانو «ویدا صارمی نوری» است. سال دوازدهم، شماره 81، اردیبهشت و خرداد 1393. دنباله نوشتار
با تمام این احوال، سند ویلبر به شکلی معنادار در زمینه‌هایی خاص سکوت کرده است. تهیه آن به سفارش سیا صورت گرفته، اما مشخص نیست که سازمان سیا آن را منتشر کرده یا خیر. نسخهٔ اینترنتی آن، اشکالات حروف نگاری پرشماری دارد که نشان می‌دهد نسخه پیش از انتشار سند اصلی است. نویسنده مرحوم احتمالا این پیش نویس را با توصیه درزدادن آن در زمانی مناسب، به دوستان معتمد خود سپرده بود. ویلبر با ناراحتی از سیا بازنشسته شد. او احساس می‌کرد که از خدماتش در به ثمررسیدن کودتا به شکلی مناسب قدردانی نشده است. او همچنین احساس می‌کرد که کارش ناچیز شمرده شده است زیرا سازمان، در خاطرات منتشر شده او دست برد، اما به کرمیت روزولت اجازه داد تا روایت خود از این رویداد را در کتاب ضد کودتا منتشر سازد. دنباله نوشتار
*
در این نوشتار تلاش شده است دستگاه‌های موسیقی ایرانی در جدول‌هایی جداگانه همراه با گوشه‌هایشان نمایش داده شوند تا با درک بهتر و دید بازتری نسبت به چگونگی پیوند دستگاه‌ها و آوازها و گوشه‌ها فراهم آید. دنباله نوشتار
گفتارهای نغز کاشفی سبزواری (آیین نامه ی جوانمردی)
رابر واژه های " گوژ" و "کاس" به جای محدب و مقعر+ریشه شناسی
خشک شدن دریاچه ی ارومیه
عکس روز : ابراز همدردی آقای فرستاده با پراندن لگد
انتشار و توزیع نشریه تجزیه طلب و ضد ایرانی در نوار مرزی با ترکیه
لزوم حفظ و آموزش زبان فارسي در پيش دبستاني ها
وطن، زبان فارسی و تداوم مفهوم تاريخی و سياسی ايران در دوران اسلامی
392 سال پس از آزادی خلیج فارس و 44 سال پس از جدایی بحرین
ادعاهای ارضی جدید علیه ایران توسط امارات عربی
ادعاهای ارضی جدید علیه ایران توسط امارات عربی
هیچ بادی لانه‌ی پرندگان را دوباره سر جایش نمی‌گذارد!
وقتی که یوزپلنگ‌ها حامی فوتبال مسجدسلیمان می‌شوند!
ارایه پیشنهاد برگزاری همایش «سعدی در بورسا»
باغمزار ویرانی
پا به پای تهران گردان
گام نخست، بهبودی خانه صادق هدایت...
سفر شاعر (شعر مسافر سهراب سپهری)...
