Thursday, February 04, 2010
هفته نامهی ایران شناخت، سال پنجم- شماره ی ۳۴، در یازده بخش ِ خواندنی، دیدنی و شنیدنی
يادداشت ويراستار
جمعه پانزدهم بهمن ماه ۱۳۸۸
(پنجم فوریه ۲۰۱۰)
گفتاوَرد از دادههاي اين تارنگاشت، بي هيچگونه ديگرگونگردانيي متن و با يادكرد از خاستگاه، آزادست.
You can use any part of this site's content without any change in the text, as long as it is referenced to the site. No need for permission to use the site as a link.
Copyright-Iranshenakht © 2005 - 2010
All Rights Reserved
Bakhsh-haa6
به پیشواز ِ «نوروز»، جشنآیین ِ آغار سال نو ِ ایرانیان و همهی ِ یاران و دوستداران ِ فرهنگ ِ ایرانی در دیگر سرزمینها: در آستانهی ِ تصویب ِ قطعنامهی ِ سازمان ِ ملل ِ متّحد
پیشنهاد ِ شناخت ِ «نوروز»، جشن ِ بزرگ ِ آغاز ِ سال ی نو ِ ایرانی، به منزلهی ِ میراث ِ فرهنگیی ِ ایرانیان و چندین ملت و قوم دیگر ِ جهان با بیش از سیصد میلیون جمعیّت (ایران، افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان، قرقیزستان، قومهای ِ کرانهی ِ دریای سیاه، قومهای ساکن ِ قفقاز، قومهای ِ ساکن ِ بالکان،بخشی از مردم ِ ترکیّه، کردان در ترکیه،عراق و سوریه، بخشهایی از مردم ِ پاکستان و هندوستان و هندوان ِ مهاجر در آفریقای ِ جنوبی) که چندی پیش، با پذیرهی ِ یونسکو (بخش ِ فرهنگیی ِ سازمان ِ ملل ِ متحد، رو به رو گردید، اکنون در آستانهی طرح در نشست ِ شمارهی ِ ۶۴ مجمع ِ عمومیی ِ آن سازمان است و امیدمیرود که پذیرش ِ نهاییی ِ آن، مژدهی ِ بزرگی برای همهی ِ دوستداران این جشنآیین ِ شکوهمند ِ کهن، در نوروز ِ پیش ِ رو باشد.
متن ِ قطعنامهی ِ پیشنهادی با عنوان ِ روز ِ جهانیی ِ نوروز، چُنین است:
United Nations recognizes Nowruz as an international event
International Day of Nowruz*
Afghanistan, Azerbaijan, Iran ,Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkey and Turkmenistan:
have prepared and introduced a draft resolution entitled "International Day of Nowruz" to the ongoing 64th session of the General Assembly of the United Nations for its consideration and adoption. The main features of this draft resolution are as follows:
* Nowruz, which means new day, is celebrated on 21 March as the beginning of the new year by over 300 million people all around the world and for over 3000 years in Balkans, Black Sea Basin, Caucasus, Central Asia, Middle East and other regions. As a vivid representation of intangible cultural heritage, Nowruz brings hope, peace and prosperity to the peoples, regardless of their ethnicity, political or religious views.
* It plays a significant role in strengthening the ties among peoples based on mutual respect and the ideals of peace and good-neighborhood. Nowruz traditions and rituals reflect the cultural and ancient customs of the civilizations of East and West which influenced those civilizations through interchange of human values. To commemorate Nowruz means to respect the origins, history, values and characteristics of our civilizations. To celebrate Nowruz also means to promote life in harmony with nature and inseparable link with natural cycles of renewal, solicitous and respectful attitude towards natural sources of life.
"Nowruz" will be recognized, for the first time ever, as an international event by the United Nations through this resolution.
This daft resolution is accessible through the following link:
خاستگاه: رایان پیامی از شیرین طبیب زاده
بیمناسبت نیست که به شلوغکاری و شایعهپراکنیی ِ بیهوده و ناروای ِ برخی از هممیهنانمان در همین زمینه نیز، نگاهی داشتهباشیم. ↓
خاستگاه: تارنگاشت ِ فرهنگیی ِ شهربَراز
۱
انکار ِ گذشته ...
سیسرو
خطیب ِ رُمیی ِ روزگار ِ باستان
با انکار ِ آنچه پیش از شما رویدادهاست، شما همیشه یک کودک باقیخواهیدماند.».»
۲
اگر کوسهها آدم بودند ...
برتولت برشت
شاعر و نمایشنامهنویس ِ آلمانیی ِ دورهی ِ جنگ ِ دوم ِ جهانی
«دختر كوچولوی صاحبخانه از آقاي ” كي " پرسيد:
اگر كوسهها آدم بودند با ماهيهاي كوچولو مهربانتر ميشدند؟
آقای كي گفت : البته ! اگر كوسهها آدم بودند
توی دريا براي ماهيها جعبه های محكمي ميساختند
همه جور خوراكي توی آن ميگذاشتند
مواظب بودند كه هميشه پرآب باشد
هوای بهداشت ماهیهای كوچولو را هم داشتند
برای آن كه هيچ وقت دل ماهیكوچولوها نگيرد
گاهگاه مهمانيهای بزرگ بر پا ميكردند
چون كه گوشت ماهيی ِ شاد از ماهيی ِ دلگير لذيذتر است !
برای ماهیها مدرسه ميساختند
وبه آنها ياد ميدادند
كه چه جوری به طرف دهان ِ كوسه شناكنند
درس اصلي ماهيها اخلاق بود
به آنها مي قبولاندند
كه زيبا ترين و باشكوه ترين كار برای يك ماهي اين است
كه خودش را در نهايت خوشوقتي تقديم يك كوسه كند
به ماهی كوچولوها ياد ميدادند كه چه طور به كوسهها معتقد باشند
و چه جوری خود را برای يك آيندهی ِ زيبا مهيا كنند
آينده ای كه فقط از راه اطاعت به دست ميآييد
اگر كوسهها ادم بودند
در قلمروشان البته هنر هم وجود داشت
از دندان كوسه تصاوير زيبا و رنگارنگي مي كشيدند
ته ِ دريا نمايشنامهای به روی صحنه ميآوردند كه در آن ماهي كوچولوهای قهرمان
شاد و شنگول به دهان كوسهها شيرجه ميرفتند
همراه نمايش، آهنگهاي مسحوركنندهای هم مينواختند كه بي اختيار
ماهيهای كوچولو را به طرف دهان كوسهها ميكشاند
در آنجا بي ترديد مذهبی هم وجودداشت
كه به ماهيها میآموخت
“زندگيی ِ واقعي در شكم ِ كوسهها آغاز ميشود”.»
(خاستگاه: رایان پیامی از احمد رناسی)
۳
کاملترین تنهایی ...
گابریل گارسیا مارکز
داستاننویس ِ کلمبیاییی ِ معاصر
(از: مقدّمهی ِ بهترین داستانهای ِ کوتاه، ترجمهی ِ احمد گلشیری)
«آدم هرچه بیشتر قدرت به دست بیاورد، تشخیص ِ این که چه کسی
با اوست و چه کسی بر او، برایش دشوارتر میشود.
هنگامی که به قدرت ِ کامل دستیافت، دیگر تماس او با واقعیّت،
بهکلّی قطعمیشود...
گرداگردش را علایق و آدمهایی میگیرند که هدفشان جداکردن ِ او از واقعیّت است.
همه چیز دست به دست ِ هم میدهند تا تنهاییی ِ او را کاملکنند!»
۴
خیالبافی ...
پرویزرجبی
ایرانشناس و تاریخنگار ِ معاصر
«اگر دستم هنوز زندهمیبود،
از خوشبوترین یاسهای جهان، تندیسی میساختم
از مادری به بزرگیی ِ یک شیشهی ِ عطر با چادری چهارفصل
*
اگر دستم هنوز زندهمیبود،
از سبکترین ابر ِ آسمان، خدایی میتراشیدم به کوچکیی ِ نوک ِ قلم
و از او میخواستم تا به حُرمت ِ مادرم
خدایی مهربانتر باشد
و جهنّم را از بهشت، تبعیدکند.»
(از تارنگاشت ِ استاد رجبی)
۵
وعدهگاهی برای ِ همهی ِ آدمیان ...
امه فرنان داوید سزر
Aimé Fernand David Césaire
۲۶ ژوئن ۱۹۱۳ - ۱۷ آوریل ۲۰۰۸
شاعر سیاه پوست فرانسویزبان و فعال سیاسی فرانسوی
↓
«هیچ نژادی حقّ ِ انحصار ِ زیبایی، شعور و قدرت را ندارد.
وعدهگاهی هست برای ِ همگان تا در آن، پیروزی را در آغوش کشند.»
۱. بختک - هیولای ِ سوداگری و سرمایهداری بر فراز ِ کانون ِ فرهنگ و هنر ِ «نصف ِ جهان»
گزارش ِ نشریّهی ِ خبریی ِ الکترونیک ِ "گویا نیوز" را با عنوان جهاننمای اصفهان در زورآزمایی نهایی با یونسکو، در این جا بخوانید. ↓
در همین زمینه، نامه روزنامهنگاران به یونسکو درباره میراث در خطر اصفهان را بخوانید.
خاستگاه: رایان پیامی از مسعود لقمان
۲. پایگاه جهانی ابن سینا، گیرودار فرهنگ اسلامی
پژوهشی والا از زندهیاد دکتر امیرحسین آریانپور↓
۱. بازچاپخش ِ کتاب ِ «در ستایش ِ شعر ِ سکوت»، چهارده سال پس از نخستین نشر ِ آن و یازده سال پس از خاموشیی ِ زودهنگام و خُسرانبار ِ نویسندهاش
فرج سرکوهی (منتقد و روزنامه نگار) :
با تجديد چاپ کتاب ناياب «در ستايش شعر سکوت»،۱۴ سال پس از نخستين چاپ آن، يکی از ارزنده ترين نوشته های هوشنگ گلشيری در باب شعر و شاعری و نقد شعر به بازار کتاب عرضه می شود...
هوشنگ گلشیری
۱۳۱۶- ۱۳۷۸
متن کامل ِ این بررسی را در این جا بخوانید. ↓
خاستگاه: تارنگاشت ِ رادیو فردا
۲. پایان ِ یک کارنامه: کتاب خاطرات ِ «محمود اعتمادزاده (م. ا. بهآذین)» نویسنده، مترجم و از رهبران ِ حزب ِ تودهی ِ ایران - بخشی از تاریخ ِ معاصر ِ ایران
در این جا بخوانید. ↓
خاستگاه: رایان پیامی از سرژ آراکلی
افزودهی ِ ویراستار:
در بارهی ِ زندگینامه و کارنامهی ِ بهآذین، در این دو جا نیر بخوانید. ↓
۳. فرهنگ، مردمسالاری و توسعه: اثری گرانمایه و پژوهشی گروهی از شماری نامداران ِ گسترهی ِ فرهنگ، زبان، ادب و جامعهشناسیی ِ روزگار ما
آگاهینامهی ِ زیر، در این هفته، از دفتر ِ ماهنامهی ِ نگاه ِ نو در تهران، به این دفتر رسید:
كتاب ِ فرهنگ، مردمسالاري و توسعه منتشر شد. اين كتاب مجموعة يازده گفتو گو و سه ميزگرد است كه در فاصلة سالهاي ۱۳۷۱ تا ۱۳۸۸ در نگاهنو چاپ و منتشركردم. اين مجموعه براي آفرينشگران حوزة فرهنگ و كارگزاران و دلبستگان به مباحث فرهنگي، توسعه، مردمسالاري، ترجمه، فرهنگنويسي، واژهيابي، واژهسازي، و كارشناسان و مديراني كه كارشان تصميمسازي، تصميمگيري و سياستگذاري در عرصههاي يادشده است حرفهاي تازه، معتبر، قابلاعتنا و راهگشا دارد. ع.م.
فرهنگ، مردمسالاري و توسعه
علي ميرزایي در ديدار و گفتوگو با: عبدالحسين آذرنگ، داريوش آشوري، احمدرضا احمدي، مسعود احمدي، كريم امامي، گلي امامي، منوچهر انور، حسين پايا، پرويز جاهد، رامين جهانبگلو، اميرحسن چهلتن، حسيسن حسينخاني، بهاءالدين خرمشاهي، شهيندخت خوارزمي، نجف دريابندري، مهدي سحابي، حسين عظيمي، فخرالدين عظيمي، احمد غلامي، كامران فاني، عزتالله فولادوند، جواد مجابي، بايزيد مردوخي، رضا منصوري، حافظ موسوي، روشن وزيري و حورا ياوري
قطع رقعي، ۵۱۸ صفحه، دههزار تومان
ناشر: نگارة آفتاب. تلفن: ۰۵۳۹- ۸۸۷۱
در صورتي كه مايل هستيد اين كتاب را در محل كار يا خانة خود دريافت كنيد، با ما تماس بگيريد.
Ali MIRZAEI (Negahenou)
Tel/Fax: + ۹۸۲۱- ۸۸۷۱۶۸۱۲ ۸۸۷۱۰۵۳۹و
۱. نمایشی شکوهمند و پُرشور از رقص ِ هنرمندان ِ سرزمین ِ همسایهی ِ شمال ِ باختریی ِ ما «گرجستان» با نغمههای ِ آشنا و گوشنواز برای ما ایرانیان
در این جا ببینید و بشنوید. ↓
خاستگاه: رایان پیامی از آلما قوانلو
۲. اجرایی گروهی و شورانگیز از موزیک ِ لُری
در این جا ↓
خاستگاه: رایان پیامی از احمد رناسی
۳. «بیژن اسدیپور» و دفتر ِهنرش
در این دو جا ببنید و بشنوید. ↓
خاستگاه: رایان پیامی از بیژن اسدیپور
رویکرد دیگری به گفتمان ِ برخورد با وامواژههای بیگانه در زبان ِ فارسی
«آوازهی عیب و نقص فارسی از آن روز برخاست که گروهی، از جهل و تعصب، وجود لغات «عربی اصل» را در این زبان ناپسند شمردند و خواستند فارسی را پاک و خالص کنند. تا آنجا که از ایراندوستی بود بخشودنی و ستودنی است. اما قصهی دوستی خاله خرسه را هم البته شنیدهاید … چه شد که علم و فن را رها کرده و در همین یک راه غیرت نشان میدهید؟ این غیرت دروغین از تنبلی برخاسته است … تحصیل علم و کسب هنر دشوار است و دیر میتوان از این راه شهرت یافت. اما سنگ لغت و زبان را به سینه زدن و به جای کلمهای معمول و متداول، که محتمل است اصل عربی داشته باشد، لفظی ساختگی و غالباً نادرست از خود درآوردن، کار آسانی است و از هر شاگرد مکتبی ساخته است. وقتی شوق خودنمائی با تنبلی و بیمایگی درآمیخت، چنین نتیجهای از آن حاصل میشود … امروز کار به جائی رسیده است که هر کس خواندن و نوشتن میداند اگر چه سر و کارش با ادبیات نیست، از روی تفنن لغت هم میسازد و در قواعد زبان فارسی تصرفی میکند …»
زبانشناسی و زبان فارسی، زندهیاد استاد پرویز ناتل خانلری
«هر کس بگوید زبان فارسی باید خالص باشد، اول در قیافهی او تفرس و نظر باید کرد. اگر آثار حُمق و گولی پیداست جای ترحم است و اگر پیدا نیست، بیهیچ شک و شبهه مزدور دشمنان ملیت و قومیت است.»
مقدمهی لغتنامهی زنده یاد علی اکبر دهخدا
با درود بر دوستان
من به این دو بزرگوار احترام بسیار زیادی می گذارم. اما من آموخته ام که برای بیان هر باور و سخنی می بایست دلیلی منطقی و یا مرجعی همه پسند آورده شود.
این که ایرانیان چون کمتر به دنبال دانش ورزی می روند، نمی تواند دلیل این باشد که نسبت به اصلاح زبان خود نکوشند!
می خواستم به عنوان یک شاگرد دلیل این دو استاد بزرگوار را برای ایراد این سخنان و داشتن چنین باورهایی بدانم.
آیا هستند کسانی که بتوانند پاسخ گفت؟
آیا کسانی که چنین باور هایی را گسترش می دهند می توانند دلیل بیاورند که چرا تلاش برای اصلاح زبان و پاک سازی آن می تواند مشمول این جمله :
"هر کس بگویدزبان فارسی باید خالص باشد، اول در قیافهی او تفرس و نظر باید کرد. اگر آثار حُمق و گولی پیداست جای ترحم است و اگر پیدا نیست، بیهیچ شک و شبهه مزدور دشمنان ملیت و قومیت است"
و یا مشمول این جمله شود:
"گروهی، از جهل و تعصب، وجود لغات «عربی اصل» را در این زبان ناپسند شمردند و خواستند فارسی را پاک و خالص کنند."
*
من نسبت به باور پاک سازی زبان فارسی از واژگان عربی متعصب نیستم، همان گونه که می بنید در جملات من واژگان عربی بسیارند! اما هرجا واژه ای فارسی در مقابل واژه ای عربی به ذهنم برسد آنرا بهکار می برم و می اندیشم جمله زیباتر می شود؛ حال می توانید بگویید کجای این کار ناپسند و نشانهی ِ حماقت است؟
خاستگاه: رایان پیامی از "ارشام پرشین" (؟)
۱. روزآمدشدن ِ تارنگاشت ِ «شهربَراز» با سه نوشتار ِ تازه
پیوندنشانیی ِ یکمین از این سهگانه را در آغاز ِ این شماره و در زیر ِ گفتار در بارهی ِ نوروز، آوردم. آن دو دیگر را در این دو جا بیابید و بخوانید. ↓
رضا فرّخ فال
دکترمصدّق وهیأت ِ انگلیسی در دیوان ِ داوریی ِ لاهه
خاستگاه: رایانپیامی از شهربَراز
۱. درنگی در معنا و کاربردهای ِ کلیدواژهی ِ «آریایی» از روزگار باستان تا دوران ِ ما
پژوهش ِ دکتر شروین وکیلی را در دو بخش، در این دو جا، بخوانید. ↓
خاستگاه: رایان پیامی از مسعود لقمان
۱. درخت ِ گردوی ِ تاق ِ بُستان: شعری از «علیرضا زرّین» با ترجمهی ِ کُردیی ِ آن از "احمد امانی"
دکتر علی رضا زرّین
در این جا ↓
خاستگاه: رایانپیامی از دکتر علیرضا زرّین
دریای ِ مازندران و چشم ِ طمع ِ همسایگان ِ آزمند به حق ِ ملت ِ ایران
گفتار ِ علیرضا افشاری با عنوان ِ «نگاهی به مسألهی ِ رژیم ِ حقوقیی ِ دریای ِ مازندران» را در این جا بخوانید. ↓
خاستگاه: رایانپیامی از مسعود لقمان
کتاب کوچه»، پژوهش ِ والای ِ «احمد شاملو» در برزخ حرف «چ» و رو در رو با "خرده فرمایش"های ناشر!
گفتار آزاده اسدی در این زمینه را در این جا بخوانید. ↓
خاستگاه: تارنگاشت رادیو فردا