Thursday, January 28, 2010
هفته نامهی ایران شناخت، سال پنجم- شماره ی ۳۳، فراگیر «شادباش ِ سَده»، ۹ بخش در متن و یک افزوده ی "بیرون از متن"
دهم بهمن ماه، جشن ِ شکوهمند ِ سَده، فرخنده باد!
"آتش ِ جشن ِ سَده، آتش ِ مهر ِ وطن است
کاندر این مُلک نخواهد که شب ِ تار بُوَد
در چُنین جشن ِ طرب، آری خورشید ِ دگر
گر بتابد ز دل ی خاک، سزاوار بُوَد
خُرّم است این سَده و شادروان باد که گفت:
شب ِ جشن ِ سَده را حُرمت ِ بسیار بُوَد!"
چکامهی ِ توران شهریاری برای گرامیداشت ِ جشن سده
را نیزدر این جا بخوانید. ↓
يادداشت ويراستار
جمعه نهم بهمن ماه ۱۳۸۸
(بیست و نهم ژانویه ۲۰۱۰)
گفتاوَرد از دادههاي اين تارنگاشت، بي هيچگونه ديگرگونگردانيي متن و با يادكرد از خاستگاه، آزادست.
You can use any part of this site's content without any change in the text, as long as it is referenced to the site. No need for permission to use the site as a link.
Copyright-Iranshenakht © 2005-2010
All Rights Reserved
«دیگان» جشنی ایرانی: پژوهشی روشنگر از "استاد دکتر پرویز رجبی" در روزنامهی اطّلاعات (سیام دی ماه ۱۳۸۸)
«دیگان» جشنی ایرانی: پژوهشی روشنگر از "استاد دکتر پرویز رجبی" در روزنامهی اطّلاعات (سیام دی ماه ۱۳۸۸)
در این جا ↓
۱. گاهشمار ِ تاریخ ایران، از آغاز تا امروز
Iranian History Chronicle
در این جا ↓
http://fouman.com/history/index.htm
خاستگاه: رایان پیامی از فرزانه طاهری (گلشیری)
۲. صد سال تاریخ ِ ایران در صد تصویر
در این جا ↓
http://www.youtube.com/watch?v=TCz1zQhvDNo
خاستگاه: رایان پیامی از سعید اوحدی
۱. گزینهای از سخنان ِِ استاد «شجریان» در نشست ِ بازیگران سینما (چکیدهی ِ عمری آزمون ِ هنری)
این روزهایی که میبینیم در زندگی و تاریخ ما میماند.
عدّهای فكر میكنند که این موسیقی غمگین است. باید ببینیم در طول ِ تاریخ، بر مردم ِ ما چه رفتهاست.
شانزدهمین نشست سالانهی انجمن بازیگران سینمای ایران با حضور محمّدرضا شجریان در خانهی ِ سینما برگزار شد.
دراین مراسم، شجریان با اشاره به وضعیّت ِ فعلیی ِ جامعه، گفت:
این روزها روزهای مهم و خوبی است كه در زندگی و تاریخ ما باقی خواهد ماند. اساتید من یكی دو نفر نبودند و من سعی كردم از هر كسی مطلبی بیاموزم؛ اما استاد احمد عبادی، مهرتاش، فرامرز پاپور، دوامی، برومند و جلیل شهناز ... بسیار نكتهها در موسیقی به من آموختند.
نوع خوانندگی من بازیگری به دنبال ندارد، اما ما در بیان شعر بازیگری میكنیم. من همیشه به شاگردانم میگویم كه شعر را روایت نكنند، بلكه بازیگری كنند. خواننده باید شعر را بهگونهای بخواند كه روی مخاطب تاثیر بگذارد. در بازیگری نیز صدا بسیار مهم است و یك بازیگر تئاتر هنر خود را با بیان و صدا آغاز میكند.
غلامحسین بنان به شاگردانش میگفت باید همانطور كه حرف میزنید شعر را بخوانید. نباید شعر را خارج از عرف حرف زدن خواند.
هنر وسیلهای برای شناخت هنرمند است؛ اما باید دید پشت هنری كه عرضه میشود چهكسی حضور دارد. هنرمند باید دقت كند همانطور كه شناخته شده است رفتار كند و رفتارش به صورتی نباشد كه مردم را از هنر او دلزده كند.
هنرمند حق ندارد هنر خود را در زمانها و مكانهایی كه مناسب نیست عرضه كند. در رفتار همه انسانها و به خصوص هنرمندان دو نكتهی اساسی وجود دارد. اول نگاه است و دوم صدا. هیچ فردی نمیتواند شخصیت و نیت خود را پشت دفتر نگاهش مخفی كند و صدا نیز به نوعی عطر آدمها است. مردم به خوبی متوجه میشوند كه چهكسی با صدای خود دروغ میگوید و اگر فردی فكر كند كه مردم نمیفهمند، خود را به نفهمی زده است.
در موسیقی ایرانی نزدیك به ۱۲۰ نوع ساز وجود دارد؛ اما متاسفانه اركسترهای ما شكوه و عظمت اركسترهای غربی را ندارد. پس از بررسیهای بسیار متوجه شدم سازهایی كه صدای بم داشته باشند در موسیقی ما كم است و بمترین سازها عود است؛ درحالی كه از صدای عود بمتر نیز وجود دارد. پس از بررسی سازهای دنیا، سازهایی جدید را طراحی كردم و هرچند بعضا مخالفتهایی نیز با این سازها میشد اما تاكنون ۹ ساز را طراحی كردهام و درحال طراحی چند ساز دیگر نیز هستم. طراحی ساز روندیست كه در همه جای دنیا دنیال میشود.
ریتم در همهی شئون زندگی ما وجود دارد. از غذا خوردن تا صحبت كردن و اساس زندگی و حركت كائنات نیز بر اساس ریتم است. برای یك بازیگر و خواننده هم ریتم حرف اول را میزند. حتی سكوت نیز باید در خدمت ریتم باشد.
شعر و موسیقی مكمل یكدیگرند و اما موسیقی فراتر از شعر و حتی فراتر از هر هنری است و اگر از سینما موسیقی را بگیریم، فیلم تاثیر خود را از دست میدهد.
در هر شعری یك موسیقی وجود دارد. خواننده باید موسیقی شعر را كشف كند و اگر موسیقی شعر عوض شود معنی شعر نیز عوض میشود. آهنگسازان موسیقی متن فیلم، در اصل ریتم و موسیقی فیلم را كشف میكنند.
ما نمیتوانیم برای افراد نسخه بدهیم كه به چه نوع موسیقی گوش كنند و خود من نیز تعصب ندارم كه حتما همه باید موسیقی ایرانی گوش بدهند؛ بلكه معتقدم باید موسیقی خوب را به اندازهای تولید كنیم كه مردم جذب شوند.
آموزش موسیقی باید از دوره جنینی آغاز شود؛ زیرا هر آهنگی كه مادر گوش میدهد جنین او نیز میشنود و در نوع سلیقهی كودك در آینده تاثیر دارد.
امروز موسیقی پاپ ایرانی موسیقی نژادی ایرانی را در خود ندارد؛ اما موسیقی سنتی بسیار سنگین است و اینكه تصور كنیم باید كودكان نیز موسیقی سنتی گوش كنند درست نیست بلكه مهم این است كه موسیقی درست گوش كنند.
موسیقی هر ملتی نشاندهندهی اتفاقات و فضاییست كه در طول تاریخ بر آن ملت رفته است و البته باید بدانیم كه بین موسیقی اصیل و سنتی تفاوت وجود دارد. موسیقی اصیل، لزومن سنتی نیست؛ اما موسیقی سنتی میتواند اصیل هم باشد، در طول تاریخ سنتها در حال نوشدن و تازهشدن است.
اگرعدهای فكر میكنند كه این موسیقی غمگین است باید ببینیم كه در طول تاریخ بر مردم ما چه رفته است.
ظرفیت و پتانسیل موسیقی ایرانی بسیار بالاست – اما زمانی كه شما معتقد هستید موسیقی حرام است در نتیجه موسیقیدان و هنرمند تربیت نمیشود و هنر موسیقی نیز بروز و ظهور پیدا نمیكند.
ارزش كار خواننده در ایران به بداههخوانی است و لطف آواز ایرانی در بداههخوانی است و باید دو شب كنسرت یك خواننده شبیه هم نباشد.
در زمانی كه ابتدا ازسوی علی حاتمی برای همكاری در فیلم «دلشدگان» دعوت شدم تمایلی نداشتم – زیرا خاطرهی خوبی از حضور خوانندگان در فیلمها نداشتم و درنهایت به شرطی این كار را قبول كردم كه اعلام كنند شجریان به صورت افتخاری در فیلم حضور یافته است و حتی زمانی كه قصد داشتم تا لوح فشردهی آن را از طریق مؤسّسه ی دلآواز عرضه كنم حق پخش آن را خریدم. به جز تصنیفها، سایر آوازهای فیلم را در كوه ضبط كردم و بعد با همكاری حسین علیزاده در استودیو، آن را اصلاح و تقویت كردم. البته نقش فریدون مشیری به عنوان سرایندهی اشعار و زحماتی كه كشیده است بسیار مهم و قابل تقدیر است.
متأسّفانه فیلم «دلشدگان» به اندازهای سانسور شد كه ارتباط شخصیتهای فیلم از بین رفت. اذان مؤذنزاده دو خصوصیت اصلی دارد. یكی آنكه این اذان در دستگاه بیات ترك اجرا شده است كه با گوش ما بسیار آشنا است و دوم آنكه موذنزاده آن را با یك خلوص نیت خوانده است. من بیش از ۶۰ سال است كه این اذان را گوش میدهم و تاثیر خوبی بر روی من گذاشته است.
در این مراسم كه مهتاب نصیرپور، افشین هاشمی، ترانه علیدوستی، مهتاب كرامتی، لاله اسكندری، سمیرا ریاضی و بسیاری دیگر از هنرمندان سینما حضور داشتند؛ داود رشیدی با تشكر از حضور شجریان، لوح تقدیری را ازسوی انجمن و به وسیلهی ِ محمّد سریر به وی اهدا كرد.
(گزارش از خبرگزاری ایلناست که توسّط پیک نت ویراستاری شد.)
خاستگاه: رایان پیامی از دکتر سیروس رزّاقیپور
برداشت ِ «عُبید زاکانی» از حال و روز و کردار ِ ما ایرانیان
خواب دیدم که قیامت شده است. هرقومی را داخل چالهای عظیم انداخته و بر سرهر چاله، نگهبانانی گرز به دست گمارده بودند؛ الا چالهی ِ ایرانیان. خود را به «عُبید زاکانی» رساندم و از او پرسیدم: «عُبید، این چه حکایت است که بر ما اعتماد کرده، نگهبان بر سر ِ چالهمان نگماردهاند؟»
گفت:
«میدانند که به خود چنان مشغول شویم که ندانیم در چاهیم یا چاله!»
خواستم بپرسم: «اگر باشد در میان ما کسی که بداند و عزم بالارفتن کند...» نپرسیده، گفت: اگر کسی از ما، فیلش یاد ِ هندوستان کند، خود بهتر از هر نگهبانی لنگش کشیم و به تهِ چاله بازگردانیم!
خاستگاه: رایان پیامی از احمد رناسی
۱. روزآمدشدن ِ تارنگاشت ِ دو زبانیی ِ «ایران دُخت» (به سردبیریی ِ "پری اسفندیاری")
در این جا ↓
http://www.irandokht.com/newsletter/weekly/newsletter_latest.php
خاستگاه: رایانپیامی از پری اسفندیاری
۲. «رسانه»، دوهفتهنامهی ِ ادبی - فرهنگی - هنریی ِ والا و تمامعیاری در شبکهی ِ جهانی
تازه ترین شمارهی ِ این نشریّهی ِ ارجمند را -- که به سردبیریی ِ حبیب شوکتی و با همکاریی ِ هنرمند ِ نامدار، بیژن اسدیپور انتشاریافتهاست -- در این جا ببینید و بخوانید. ↓
http://www.rasaaneh.blogspot.com/
خاستگاه : رایان پیامی از بیژن اسدیپور
۳. روزآمدشدن ِ تارنگاشت ِ «شهربَراز» با دو درآمد
الف) پژوهشی در بارهی ِ «نام ِ ایران» و پیشینهی ِ تاریخیی ِ آن ↓
http://shahrbaraz.blogspot.com/2010/01/blog-post.html
ب) «پرویز رجبی» و "سقوط ِ ساسانیان" ( نقدی دیگر بر دیدگاهها و برداشتهای ِ «دکتر پرویز رجبی» در گفت و شنودهای ِ دوگانهی ِ اخیرش با روزنامه ی ِ «اعتماد») ↓
http://shahrbaraz.blogspot.com/2010/01/blog-post_23.html
خاستگاه: رایانپیامی از شهربراز
در زمینهی ِ سخنان ِ دکتر پرویز رجبی، آقای دکتر داریوش جهانیان نیز، پیام ِ زیر را به این دفتر فرستادهاند. ↓
By publishing the link in your website, the readers will have access to information that is not available to them inside their own country.
http://www.berasad.com/fa/content/view/3088
Many thanks
Daryoush Jahanian
۴. نشر ِ شمارههایِ ِ ۸ و ۹ ، سال چهاردهم (۲۴۶- ۲۴۷ پی در پی) ماهنامهی ِ «جهان ِ کتاب» در یک دفتر
در این دفتر تازهی ِ ماهنامه ی ِ ویژه ی ِ کتاب شناسی، مانند ِ همه ی ِ شماره های ِ پیشین ِ آن، با طیف ِ گسترده ای از بررسی ها و نقدها، گزارش ها و رهنمودهای وابسته به کتاب و نشر در ایران و جهان، آشنا می شویم که برای خواننده ی اهل فرهنگ و کتاب، غنیمتی است والا و تدوین ِ آنها با کوشش و کنش ِ دست اندرکاران مجله، سزاوار آفرین است.
از نگارندهی ِ این سطرها نیز بررسی و نقدی بر کتاب ِ درآمدی بر ادبیّات ِ معاصر ِ ایران، پژوهش ِ دکتر
محمود عبادیان، در این دفتر، درجگردیدهاست که در این جا میخوانید. ↓
رویکرد دیگری به پدیداری و پویاییی ِ ادب ِ معاصر ایران
رویکرد دیگری به پدیداری و پویاییی ِ ادب ِ معاصر ایران
درآمدی بر ادبیّات ِ معاصر ِ ایران
دکتر محمود عبادیان
رقعی، نرمجلد- ۱۱۲ صفحه
انتشارات مروارید- چاپ دوم، تهران- ۱۳۸۷
زمینههای پدیداریی ِ ادب ی معاصر فارسی، از نزدیک به دو سدهی پیش از این، در متن ِ دیگردیسیی گام به گام فضای اجتماعی و سیاسیی جامعه، فراهمآمد و فرارَوَند ِ پویایی و کمالگراییی آن، تا کنون دنباله دارد.
در دهههای ِ پشت ِ سر (از آغاز ِ سدهی ِ خورشیدیی ِ کنونی)، در کنار نشر دفترهای شعر، داستان کوتاه، رُمان، نمایشنامه، فیلمنامه و نوشتارهای ِ پژوهشی، شمار چشمگیری بررسی و نقد در باره ی آنها نیز در نشریّههای ادبی و یا جداگانه انتشاریافته که سویههای گوناگون این پدیدار ی نو ِ روزگار ِ ما در آنها تجزیه و تحلیل شده و فضای آشناییی ِ بیشتر ِ دوستداران ِ این ادب با ان را شکلبخشیدهاست.
امّا نمیتوان گمانبرد که سیر ِ این پژوهش و شناخت، به نقطهی پایان خود رسیدهباشد؛ چرا که پویاییی ادب معاصر و پیوسته نوشوندگیی آن با تأثیرپذیری از رویدادهای سیاسی و اجتماعیی ِ میهنمان از یک سو و رویکرد به جریانهای ادبی در دیگر سرزمینها، با پایانیافتهبودن ِ این کوشش و کنش، ناسازگارست.
در کنار ِ بنیادگذاریی ِ پژوهشگاههایی در دانشگاههای ِ کشورهای باختری و ترجمهی ِ بخشی از متنهای ادبیی معاصر به زبانهای دیگر، شماری بررسیها و نقدها نیز در بیرون از ایران، نشریافته که هریک، دریچهایست به گسترهی نقد ادبی با سنجههای امروزین جهانی و ناقدان ما را پیوسته از تنگنای نقد سنّتی دورترمیکند. امروز دیگر، بحث در بارهی ِ دستآوردهای بزرگان ادب معاصر ما، همچون هدایت، چوبک، بزرگ علوی، نیما، شاملو، ساعدی، فرّخزاد و دیگران، تنها امری داخلی و محدود در حوزهی زبان فارسی نیست و نقل مجلس پژوهشگران ادب در بسیاری از کشورها و درونمایهی ِ گزارشهای ِ رسانههای جهانشمول است و میرود تا در همایش ِ ادب جهان، جایی سزاوار ِ ادب معاصر ما، بدان ببخشد. درواقع، باختریان نیک دریافتهاند که شناخت جامعهی معاصر ایران، بدون آشنایی با ادب روزگار ما میسّرنیست و از همین رو، پرداختن به این ادب را در برنامهی کار خود جایدادهاند.
***
در خود ایران، دفتر کنونی – که در شکل نخستین خود، یک متن ی درسیی ِ دانشگاهی بودهاست – یکی از تازهترین کوششها در زمینهی موضوع ِ بحت است. پژوهنده در دو بخش ِ گرایشهای ادبی در عصر قاجار (با پنج زیربخش) و درآمدی بر ادبیّات معاصر ایران ( با چهارده زیربخش)، زمینهها و سویههای گوناگون شکلگیری، پویایی و کمالگراییی نسبیی ِ ادب عصر نو را با نگرش و دقتی سامانمند و ستودنی بررسیدهاست و خواننده را به درستی، به این شناخت رهنمون میشود که دیگردیسیی ادب کهن به ادب نو، امری اتفاقی و تنها برآمد ِ گرایش و کوشش این شاعر یا آن نویسنده نبودهاست؛ بلکه پیشزمینهها و بایستگیهای اجتماعی و تاریخیی ِ ویژهای داشته و سپس در بستر کوشش و کنش ِ آگاهانهی کسانی که پیش از دیگران این بایستگی را دریافتهاند، شکلگرفته و در فرارَوَند ِ پویش ادبی و فرهنگیی این روزگار، جایی سزاوار یافتهاست.
پژوهنده در بخش یکم، به خواست این که دیگردیسی را به گونهای عینی به نمایش بگذارد، از ویژگیهای ادب سنّتی در دورههای ِ کمالیافتگیاش، بایستگیها و گرایشهای نوجویانه در سیر ِ آن ادب، جُستار ِ شکلهای همخوان با درنمایههای زندگیی اجتماعیی معاصر و سرانجام، بهرهگیریی ِ پدیدآورندگان ِ اثرهای ادبیی نو از کارهای ادبیی ِ جُزایرانی برای پاسخگویی به نیاز زمان سخنمیگوید و مرحلههای این انقلاب تاریخی و مهمّ ِ ادبی را گام به گام پیمیگیرد.
دکتر عبادیان در چهارده زیربخش فصل دوم کتاب، کلّیگویی نمیکند؛ بلکه به جزء به جزء درونمایههای ادب معاصر و ویژگیهای ساختاری و فنّیی ِ هریک میپردازد و افزون بر آنچه در ادب ِ کهن، می توان به نوعی در زمره ی ِ «گونه»ی ادبی (genre) به شمار آورد (مانند شعر و نثر روایتی و ...)، از «گونه»های نوپدیدار مانند ادب نمایشی، شعر روزنامهای، داستان کوتاه و رُمان – که برآمد ِ برخورد اهل ادب ما با ادب باختریان از یک سو و بایستگیی زندگیی معاصر از سوی دیگر است – نیز یادمیکند و کامیابیهای ایرانیان در آفرینش اثرهایی در این «گونه»ها را برمیرسد و ارزمییابد.
در مجموع، میتوان گفت که پژوهنده، همهی ِ سویههای شناختنامهی ادب معاصر فار سی را – که در عین ِ پیوند داشتن با ادب ِ کهن، ناهمگونیهای چشمگیری با آن دارد – بررسیده و شرحدادهاست تا خواننده را از سادهانگاری و محدود ماندن در حوزهی ِ آشنایی با پارهای از نمودهای کلّی و نمایان ِ آن، به دور نگاه دارد و درهای دریافت ِ جزء به جزء و دقیق را به روی او بگشاید.
راهنمای نامهای آمده در کتاب و گفتارها و کتابهای پشتوانه و خاستگاه این پژوهش – که پایانبخش ِ دفترست – خواننده را به گسترهی ِ بزرگ ِ پژوهش در ادب ِ نو ِ فارسی، رهنمونی میکند.
***
پارهای نکتههای ویرایشی نیز در مرور بر این دفتر به چشم میخورد که برای ویراستن آنها در چاپ آیندهی آن؛ برمیشمارم:
– ص ۱۴، س ۹: ترتیب نامهای محمّدشاه و فتحعلیشاه، وارونهاست.
– ص ۵۶، س س ۱۱- ۱۲: "نتوانستند به پیشرفت ..."، به به جای با (یا در) آمدهاست.
– ص ۵۷، س ۱ (و چند جای دیگر کتاب): هرآینه (که معنیی ِ همانا/ البته دارد) به جای هرگاه آمدهاست.
– ص ۵۸، س ۱: میباشیم در بنیاد خود، نادرست نیست؛ امّا هستیم به جای آن بهتر و رساترست.
– همان، س ۱۲: رفته و میرود به جای رفتهاست و میرود، آمدهاست.
– ص ۶۳، س ۱۳: تاب و تنش و او ...، "و" پیش از او زایدست.
– ص ۶۹، س ۲ از آخر: بُندَهِش از اثرهای بازمانده از روزگار ساسانیان شمردهشدهاست. امّا این کتاب – هرچند درونمایهاش ریشه در فرهنگ و ادب پیش از اسلام دارد – در سدهی سوم هجری تألیف و تدوین شدهاست. (← دکترمهرداد بهار: گزارش بُندَهِش، انتشارات توس).
– ص ۷۱، س ۶ و ۵ از آخر: زبان فارسیی میانه (/پهلوی) را با زبان فارسیی ِ دری – که از سدهی چهارم هجری در خاور و شمال خاوریی ایران زبان رسمی شد – اینهمان شمردهاند. امّا زبان فارسیی ِ دری، گویش یا زیرشاخهای از زبان ِ زبان فارسیی میانه (/پهلوی) بوده که پس از اسلام، بهتدریج نیرومندشد و سپس زبان همگانیی ِ ایرانیان و جایگزین ِ فارسیی میانه گردید. (← دکتر علی اشرف صادقی: تکوین ِ زبان فارسی، نشر دانشگاه آزاد، تهران - ۱۳۵۷).
– ص ۸۴، س ۱۱: پدیدمیآورد، به جای ِ میخواست پدیدآورد، آمدهاست.
– همان، س ۱۲- ۱۳: ربودهمیشد به جای ِ ربودهشد آمدهاست.
– ص ۸۵، س ۷: کارگذاران به جای کارگزاران آمدهاست.
– ص ۹۵، س ۱۵: مینماید به جای ِ مینمایند آمدهاست.
– همان، س ۱۶: "آن" به جای "آنها" آمدهاست.
– ص ۹۶، س ۱: آحاد به جای ِ یکی از آحاد آمدهاست.
– همان، س ۴ از آخر: خنزرپنزرگی به جای ِ خنزرپنزری بودگی (/ شدگی) آمدهاست.
– ص ۱۰۰، س ۱۵: قلمروی ِ به جای ِ قلمرو ِ آمدهاست.
۵. نشر ِ دو شمارهی ِ ماهنامهی ِ بُخارا در یک دفتر
در واپسین ساعت های ِ آماده گردانی ی ِ این شماره ی ِ ایرانشناخت برای نشر، گزارش زیر از سوی علی دهباشی به این دفتر رسید که آن را بر دادههای ِ این شماره، می افزایم. ↓
در واپسین ساعت های ِ آماده گردانی ی ِ این شماره ی ِ ایرانشناخت برای نشر، گزارش زیر از سوی علی دهباشی به این دفتر رسید که آن را بر دادههای ِ این شماره، می افزایم. ↓
بُخارا ۷۲-۷۳ منتشر شد.
شمارههای ِ ۷۲-۷۳ مجلۀ بخارا ( با تأخیر) اما در بیش از هفتصد صفحه منتشر شد که شامل مباحث: ادای دین به همایون صنعتی زاده، فلسفه، زبان شناسی، نقد ادبی، ایرانشناسی، قدم رنجه، تاریخ نشر کتاب در ایران، آویزه ها، شعر فارسی و شعر جهان، گفتگو، خاطره، گزارش، موسیقی،جغدنامه، بررسی و نقد کتاب، یاد و یادبود است، به انضمام یادنامه همایون صنعتی زاده که در این بخش مقالاتی از ابراهیم گلستان، سیروس علی نژاد، ایرج افشار، زهرا دولت آبادی، مهدخت صنعتی، شیرین صنعتی، و باستانی پاریزی را می خوانیم و تصویر روی جلد این شماره نیز به مبتکر دایره المعارف فارسی و ناشر بیش از سه هزار عنوان کتاب و مترجم ده ها کتاب از جمله کتاب سه جلدی « کیش زرتشت» نوشتۀ مری بویس، یعنی همایون صنعتی زاده اختصاص یافته است.
با هم فهرست شماره هفتصد صفحه ای مجلۀ بخارا را مرور می کنیم :
يادداشت سردبير
اداي دين به همايون صنعتيزاده / علي دهباشي 9
فلسفه
پدر ماركسيسم روسي / آيزيا برلين / دكتر عزتالله فولادوند 12
زبان شناسي
گفتگو با دكتر محمدرضا باطني / سيروس علينژاد و سمين روشن 23
زبان باز / گفتگو با داريوش آشوري / محمد جباري حق و پاشا جوادي 46
نقد ادبي
ساحت بينش حافظ / دكتر داريوش شايگان / محمد منصور هاشمي 55
به بداهت درخت / متن منتشر نشدهاي از مهدي سحابي 73
آملي نوتومب : خانه به دوش فرهنگي / مينو مشيري 78
ايرانشناسي
تازهها و پارههاي ايرانشناسي (64) / ايرج افشار 82
ديدار و گفتگو با دكتر ژاله آموزگار در عصر پنجشنبه بخارا / ساناز چيتساز 142
تاريخ تحليلي ـ تفسيري ايران / (معرفي كتاب دكتر همایون كاتوزيان) فرزانه قوجلو 154
نشرية انجمن بينالمللي مطالعات ايراني / ياسمين ثقفي 166
قلم رنجه
قلم رنجه (1) / بهاءالدين خرمشاهي 173
تاريخ نشر
تاريخ نشر كتاب در ايران (4) / عبدالحسين آذرنگ 182
آويزهها
آويزهها (7) / ميلاد عظيمي 199
شعر جهان
بايد وقت گذراند / ژاك پرهور / سحر كريمي مهر 224
دو شعر از ريتا داو / سيما سلطاني 225
شعر فارسي
برابري فرهنگي ايرانيان و تاجيكان / صدرالدين عيني 228 رفت آنكه رفت و... / رودكي 229 بزرگوارا ! فردوسيا ! (بخشي از قصيدة فردوسي) / محمد تقي بهار 231 تخت جمشيد / محمد حسين شهريار 232 به دوستان تاجيك / سعيد نفيسي 233 ناله كرديم / عاطف افغانستاني 235 چند ترانة افغاني / خليلالله خليلي 236 در طول راه / سيمين بهبهاني 238 آينه / اميري فيروزكوهي 240 سوگوار صبح نشابور (سوگسرودي براي پرويز مشكاتيان) / محمدرضا شفيعيكدكني 242 گو به چند / مظاهر مصفا 243 از تبار نياسودن / محمد استعلامي 245 ياد / محمد آصف فكرت 246 معراج همت / عبدالكريم تمنا 247 تاراج خزان / واصف باختري 248 شش شعر از پروين پژواك 249 جام بلور / سرور رجايي 252 سه شعر از محمد علي سپانلو 253 زمان رفته است / سيروس شميسا 256 پائيز / غلامحسين معتمدي 258 راز / احمد وثوق احمدي 259 شعر ديداري / افشين شاهرودي 260 چهار قطعه دربارة زندگي و مرگ / دكتر جمشيد لطفي 261 خود خروش / شيدا دياني 262 پيرانه، مست / پرويز خائفي 263 دوبيتيها / حسين اكبري (سِمن) 264 صاعقه / سيلوانا سلمانپور 265 خوارتر از خار بياباني / محسن تقوي 266 فرياد دل / حسن گل محمدي « فرياد» 267 قضا چو تيغ برآرد / جواد كنارهچي «آذر» 268 دريافت / خسرو شافعي 269 گوهر درياي عشق / حسن نيكبخت 270
گفتگو
ديدار با عتيق رحيمي / دكتر جلال ستاري 272
گفتگو با هرتا مولر / دكتر علي غضنفري 276
از سرچشمههاي داستان كوتاه فارسي تا تفسير سورة مائده / گفتگو با ميشل كوييپرس / جواد ماهزاده 286
خاطرات
ديداري با هانري كربن / سيد جلالالدين آشتياني 297
يادي از استاد عبدالحي حبيبي / محمد آصف فكرت 303
گزارش
قربانيان سرماي مسكو / ترجمة ويدا شاهرخي 311
موسيقي
لذت شنيدن موسيقي با گلن گولد / امير صراف 326
شبي با گلن گولد / جان مك گريوي / گلبرگ برزين 332
جغدنامه
جغدنامه.... (طراحيهاي منتشر نشده) / كامبيز درمبخش 361
بررسي و نقد كتاب
زن در داستانهاي قرآن / دكتر احمد مهدوي دامغاني 375
خالقي و نيم قرن با شاهنامه زيستن / محمد گلبن 381
معرفي «از شاهنامه تا خداينامه» / سيما سلطاني 385
حكايت ما و داستان نقد ادبي / سحر مازيار 394
حفاظت از محيط زيست زبان / افشين معاصر 398
گروه فشار اسرائيل و سياست خارجي امريكا 409
دربارة كتاب «آن گونه كه من زيستم» 414
ياد و يادبود
در نبود مهدي سحابي / مسعود بهنود 418
ضايعة رفتن دكتر محمد علي مير / ايرج افشار 422
يادي از محمدرضا اخوان / سيد محمد علوي مقدم 426
يادنامة همايون صنعتيزاده
همايون = تك / ابراهيم گلستان 431
در رثاي همايون صنعتيزاده / عبدالرحيم جعفري 453
تا جايي كه بيلخور دارد = پابيل كن / دكتر محمدابراهيم باستاني پاريزي 475
نامههاي همايون صنعتيزاده به ايرج افشار 503
اداي حق صحبت / محمد جواد حجتي كرماني 614
قضية چاپ كتابهاي درسي افغانستان / سيروس علينژاد 617
سرنوشت در را ميكوبد / پرويز كلانتري 624
يكي مهتري بود گردن فراز / مهدخت صنعتي 630
شمع معطر / زهرا دولتآبادي 635
سرانجام آشوب طوفان نشست / احمد اقتداري 639
همايون صنعتيزاده يگانه مرد مبارز... / دكتر منوچهر ستوده 642
نماد يك كارآفرين واقعي / دكتر هرمز همايونپور 645
بالاخره من هم فيلم «صنعتي» ساختم / مجتبي ميرتهماسب 652
نگاهي كوتاه به چند پينوشته و كتيبه از ميانرودان / شيرين صنعتي 655
زنگي (داستان) / همايون صنعتيزاده 662
دو شعر از همايون صنعتيزاده 672
درخت گوهرنگار / همايون صنعتيزاده 674
راه گل محمدي / مايكل گرفين / ليلا كافي 676
از اينجا و آنجا و... / يادداشتهايي درباره: يادي از مهدي سحابي ـ بزرگداشت مهدي سحابي در دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تهران ـ عباس جعفري، عكاس، روزنامه نگار و... ـ بزرگداشت شاهنامه و دكتر جلال خالقي مطلق ـ دكتر علي اصغر حلبي و پژوهشهاي ادبي ـ ژان ژاك روسو و مفهوم وطنپرستي ـ تقيزاده و گرفتاري هميشگي زبان فارسي ـ مصائب دنيا از نگاه علامه محمد قزويني ـ ناصر زراعتي و كتاب گويا ـ نامة سروا از افشين شاهرودي ـ اهداء چند مجموعة اختصاصي به كتابخانه مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامي ـ ترجمة كتاب روشنگري ديني به زبان روسي و كتابخانة اختصاصي همايون صنعتيزاده 684
تماس با بخارا :
تلفن همراه سردبير : 1300147-0912 فاكس : 88958697 ، پست الكترونيك : dehbashi.ali@gmail.com نشاني مجله بخارا در اينترنت :
شرايط اشتراك مجله بخارا :
۶. سومین نشر ِ ترجمهی ِ مینوی ِ خِرَد در سیزدهمین سالروز ِ خاموشیی ِ خُسرانبار ِ مترجم ِ دانشمند ِ آن
http://tafazzoli.ilssw.com/pages.php?id=67&cat=review
خاستگاه: رایانپیامی از ایمان خدافرد
بهاي اشتراك سالانه مجله بخارا در داخل كشور و شش شماره با احتساب هزينه پست پنجاه هزار تومان است. متقاضيان مي توانند وجه اشتراك را به حساب جاري 0100009347007 بانك صادرات شعبه 774 اوايل خيابان ميرزاي شيرازي به نام علي دهباشي واريز كنند و اصل برگه را با نشاني دقيق ( با قيد كد پستي ) به نشاني : تهران ـ صندوق پستي 166-15655 ارسال يا به شماره 88958697 فاكس كنند.
بخارا 73-72 از صبح روز یکشنبه 11 بهمن ماه در دسترس علاقمندان قرار می گیرد که می توانند آن را در تهران از :
• کتابفروشی های مقابل دانشگاه تهران
• کتابفروشی های خیابان کریمخان زند
• کتابفروشی آرین، خیابان میرداماد، نبش پاساژ آرین
• کتابفروشی کارنامه، خیابان نیاوران
• کتابفروشی پنجره، میدان پالیزی
• کتابفروشی افرا، خیابان ولی عصر، روبروی پارک ملت، برج ملت، تلفن 22015757
تهیه کنند.
http://tafazzoli.ilssw.com/pages.php?id=67&cat=review
خاستگاه: رایانپیامی از ایمان خدافرد
۱. درنگی کاوشگرانه در گفتمان ِ پیوندهای ِ بنیادین و تاریخی میان ِ مردم ِ بخشهای ایرانزمین، همچون شاخههای ِ همریشهی ِ درختی کهنسال
گفت و شنود ِ دوبخشیی ِ «کریم جعفری» با احسان هوشمند را با عنوانهای ِ پیشینهی ِ طرح ِ مباحث ِ قومی و مباحث ِ قومی در ایران ِ امروز، در این دو جا بخوانید. ↓
http://rouznamak.blogfa.com/post-642.aspx
http://rouznamak.blogfa.com/post-643.aspx
خاستگاه: رایان پیامی از مسعود لقمان
۱. مادربزرگ در سانتامونیکا: سرودهای از «مجید نفیسی» به فارسی و انگلیسی
در این دو جا ↓
http://www.iranian.com/main/2010/jan-29
http://www.iranian.com/main/2010/jan/grandma-santa-monica
خاستگاه: رایانپیامی از مجید نفیسی
۱. آسمان ِشب ِ ایران: عکسهایی دیدنی از « بابك امین تفرشی » (۲)
کوهستان البرز
تهران
اصفهان
خاستگاه: رایانپیامی از فرشید ابراهیمی
۲. یک تیر و دو نشان: نمایی از صورت ِ فلکیی ِ «شکارگر» («اُریون») بر فراز ِ مسجد ِ جامع ِ "بَرسیان" در خاور ِ اصفهان
http://archnet.org/library/sites/one-site.jsp?site_id=10797
خاستگاه: رایانپیامی از محمّد سلطان الکتابی
افزوده ی ویراستار:
در باره ی ِ صورت ِ فلکی ی ِ «شکارگر» ( در عربی "جبّار" و در لاتین و انگلیسی «اریون»)، در این سه جا بخوانید و تصویرهایی از این صورت فلکی را بنگرید. ↓
http://aramis2.obspm.fr/~heydari/dictionary/index.php?formSearchTextfield=Orion&formSubmit=Search&showAll=1
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%86%DB%8C_(%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA_%D9%81%D9%84%DA%A9%DB%8C)
http://en.wikipedia.org/wiki/Orion(constellation)
و در باره ی روستای بَرسیان و یادمانهای فرهنگی اش، در این جا، ببینید و بخوانید. ↓
مجموعهای از ترانههای تودهپسند ِ معاصر را در این جا بشنوید. ↓
http://www.farsijoke.com/radio/index.htm?show=Famil_Zan.mp3
برای شنیدن ِ هریک از ترانه ها، روی نام آن که در پیرامون ِ تصویر «رادیو» آمدهاست، دو بار کوبه بزنید.
Double click on the names around the radio too and listen to the other songs. Very nice.
خاستگاه: رایانپیامی از دکتر سیروس رزّاقیپور
طرحی از ویراستار: ارمغانی از دوست
دوست ِ هنرمند ِ طرح- طنزنگار، بیژن اسدیپور، سردبیر ِ نشریّهی ِ بیهمتای ِ دفتر ِ هنر، در رایانپیام ِ مهرآمیزی از کالیفرنیا، نوشته است:
"دکتر دوستخواه نازنین
این طرح را دوست هنرمند ِ دفتر ِ هنر آقای ژاک فراست از شما کشیده است که ضمیمه کردهام. ببینید.
با احترام - بیژن."
با احترام - بیژن."
هرچند که در فرهنگ ِ ما، به "خود" پرداختن، آیین نیست و به گفتهی ِ خواجهی ِ بزرگمان: "در راه ِ ما شکستهدلی میخرند و بس / بازار ِ خودفروشی از آن سوی ِ دیگر است"، برای ِ ابراز ِ سپاسگزاری از لطف ِ ژاک فراست و دوست ِ گرانمایهام، بیژن اسدیپور، این طرح را در این پایانهی ِ "بیرون از متن"، میآورم.
لازم به یادآوری است که طرحنگار، این طرح را از روی عکس زیر، کشیدهاست که بیژن در سال ۱۳۷۳ (/ ۱۹۹۴)
در خانه ی ِ خود در نیوجرزی از من گرفت.