CENTER FOR IRANIAN STUDIES - کانون پژوهشهای ايران شناختی

در اين زمينه، در اين جا بيشتر بخوانيد ↓
http://www.asha.blogsky.com/


خاستگاه: رايانْ‌پيامي از ياغش كاظمي، گروه "هنر و معماری" در دانشگاه آزاد اسلامی رامسر


٢. "فرامرز" در شاهنامه و فرامرزنامه: فراخوان ِ همايش ِ فرامرزْشناختي در مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ی فردوسی


فرامرز در روایات و تاریخ و شاهنامه نام یکی از پسران رستم است. در شاهنامه، او پهلوان سپاه ایران است و در سپاهی که رستم به کین‌خواهی سیاوش آراسته، پیشرو سپاه رستم بود. فرامرزنامه یکی از منظومه‌های حماسی‌ي ِ بعد از شاهنامه است که از چند حیث ممتاز و زمان سروده شدن آن به حماسه‌ی ِ بزرگ ِ فردوسی نزدیک است.
چهاردهمین مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ی فردوسی به «فرامرز در شاهنامه و فرامرزنامه» اختصاص دارد که دکتر مجید سرمدی، استاد دانشگاه و مصحّح ِ فرامرزنامه، در روز چهارشنبه ۲۹ آبان و ۶ آذر‌ساعت ۱۶:۳۰ در سالن اجتماعات شهر ِ کتاب ِ مرکزی در حافظ شمالی، نبش زرتشت شرقی در این باب سخن می‌گوید.


روابط عمومی‌ي ِ شهر ِ کتاب
http://www.fakouhi.com/node/2953


خاستگاه: رايانْ‌پيامي از پيام جهانگير‌ي - شيراز


٣. كوششي ديگر در زمينه‌ي ِ شاهنامه‌شناسي


فرهاد و ِداد آگاهي‌نامه‌ي ِ كوتاه ِ زير را درباره‌ي ِ كتابي شاهنامه‌شناختي از خود، به اين دفتر فرستاده‌است:


دیدگاه ِ انگارشی بر شاهنامه ی ِ فردوسی
نویسنده: فرهاد وداد
این کتاب در ٥٩٥ صفحه سامان یافته و خواندن ِ سرآغاز ِ آن برای ِ همگان، رایگان است. برای دانستنی‌های ِ بیشتر درباره‌ی ِ این کتاب و دریافت ِ سرآغاز ِ آن، به تارنمای زیر بروید ↓
http://farhadvedad.googlepages.com/myresearches
*
نويسنده واژه‌ي ِ انگارشي را درعنوان ِ كتاب، به جاي ِ انگارش به‌كارْبُرده‌است – كه خود، اسم ِ مصدر (/ حاصل ِ مصدر) و به معني‌ي ِ "دانش ِ رياضي" است و نيازي به افزودن ِ "-ي" مصدري بر آن نيست (بسنجيد با ‌پور ِسينا، دانشنامه‌ي ِ علايي، چاپ خراساني، ص ٧٠ و لغت‌نامه‌ي ِ دهخدا، زير ِ درآمد ِ انگارش) – و درواقع، عنوان ِ كتاب – بدان گونه كه خواست ِ او بوده‌است – بايست بوده‌باشد: شاهنامه‌ي ِ فردوسي از دیدگاه ِ انگارش. (گفتني‌ست كه نويسنده خود در فهرست ِ واژگان ِ كتاب، انگارش را به‌درستي به معني‌ي ِ رياضي آورده؛ امّا هم در عنوان ِ كتاب و هم در عنوان ِ برخي از بخش‌ها، انگارشي را به‌كاربُرده‌است!)
امّا از نام ِ كتاب كه بگذريم، مي‌رسيم به سرآغاز ِ آن، كه درهنگام ِ دستْ‌رسْ‌نداشتن به متن، گزينه‌اي از متن را فراديد ِ خواننده مي‌گذارد.
*
در هر پژوهش ِ شاهنامه‌شناختي، شرط ِ گام ِ نخست، برخورداري‌ي ِ پژوهنده از امكان ِ بهره‌گيري از كهن‌ترين دستْ‌نوشت‌هاي برجامانده از متن ِ شاهنامه و ويراسته‌ترين چا پ ِ آن است. امّا نويسنده ي ِ اين كتاب، تنها به دست‌ْْنوشت‌هاي ِ با تاريخ ِ نگاشت ِ ٦٧٥ ه. ق. (/ ١٢٧٦ م.)، نگاه‌دشته در موزه‌ي ِ بريتانيايي‌ي ِ لندن و ٧٣٣ ه. ق. (/ ١٣٣٣م.)، نگاه‌دشته در كتابخانه‌ي ِ همگاني‌ي ِ سنت پيترزبورگ اشاره‌مي‌كند كه از ديدگاه ِ كهنْ‌بودگي‌ و درستْ‌بودگي‌ي ِ ]نسبي‌ي ِ[ دست‌ْْنوشت‌ها، به ترتيب در رديف‌هاي ِ دوم و چهارم جاي‌دارند. او هيچ نامي از كهن‌ترين دست‌ْْنوشت ِ تا كنون شناخته (با تاريخ ِ نگاشت ِ ٦١٤ ه. ق. / ١٢١٧ م.، نگاه‌دشته در كتابخانه‌ي ِ ملّي‌ي ِ فلورانس)، نبرده‌است (ص ٣٦ سرآغاز). همچنين تنها به در دست‌ْرس داشتن و بهره‌گير‌ي از چا پ‌هاي مُل و مسكو – كه دوران ِ اعتبار نسبي شان ديرْزماني پيش از اين، سپري‌شده‌است – اشاره‌مي‌كند (ص ٣٣ سرآغاز). امّا از ويراسته‌ترين متن ِ تا كنون نشريافته‌ي ِ شاهنامه و نزديك‌ترين به سروده و نگاشته‌ي ِ شاعر، يعني ويرايش ِ دكتر جلال خالقي مطلق، هيچ يادي نمي‌كند!
برآيند ِ منطقي‌ي ِ اين ناروشْ‌مَندي، چُنين مي‌شود كه مؤلّف در سرآغاز ِ كتاب ِ خود، بيت‌ ِ:
"سخن گفته‌شد، گفتني هم نماند / من از گفته خواهم يكي با تو راند"
را – كه در چاپ‌ ِ مُل و يكي دو چا پ‌ ِ ديگر، در ديباچه‌ي ِ شاهنامه، پيش از سه بيت ِ سروده‌ي ِ شاعر افزوده و به نادرستي به وي نسبت داده شده‌ – چشم بسته و بي هيچ دقتي نقل‌كرده‌است! اين در حالي‌ست كه بيت ِ ساختگي و افزوده‌ي ِ (/الحاقي‌ي ِ) يادكرده، در چاپ‌ ِ مسكو هم در متن نيامده‌است و آن را در پانوشت، به نقل از چاپ‌ ِ امروزه بي‌اعتبار ٍِ بِروخيم، آورده‌اند.
ديگرْ بيت‌هاي آورده‌ي ِ مؤلّف در سرآغاز نيز، اگر هم با ويراسته‌ترين متن ِ تا كنون نشريافته‌ي ِ شاهنامه همْ‌خواني داشته‌باشد، با هنجار ٍ درست ِ نگارش ِ فارسي، سازگارنيست و موجب ِ آشوب ِ ذهني‌ي خواننده و بدْخواني و بدْفهمي‌ي ِ متن خواهدشد. مانند ِ بيت‌هاي ِ:
"به پرسيدم از هركسي بيشمار/ به ترسيدم از گردش ِ روزگار
مگر خود درنگم نباشد بسي / ببايد سپردن بديگرْ كسي"
كه نگاشت ِ هنجارْمَند ِ آن‌ها در ويراسته‌ترين متن ِ شاهنامه، چُنين است:
"بپرسيدم از هركسي بي‌شمار/ بترسيدم از گردش ِ روزگار
مگر خود درنگم نباشد بسي / ببايد سپردن به ديگرْ كسي"
يا اين دو بيت:
"تو اينرا دروغ و فسانه مخوان / به يك سان روش در زمانه مدان
ازو هرچه اندرخورَد با خِرَد / وگر بر رَه ِ رَمزْ معني بَرَد"
كه نگاشت ِ بُنيادين و اصيل ِ آن‌ها در ويراسته‌ترين متن ِ شاهنامه، چُنين است:
"تو اين را دروغ و فسانه مدان / به يك سان، رَوِشن ِ زمانه مدان
ازو هرچه اندرخورَد با خِرَد / دگر بر رَه ِ رَمزْ معني بَرَد"
*
اين‌ها تنها دو سه نمونه بود كه نويسنده در سرآغاز ِ كتاب، آورده‌است. با قياس بر اين‌ها، هرگاه ديگرْ گفتْ‌آوردهاي ِ او از شاهنامه در متن ِ كتاب نيز در ضبط و نگاشت، دچار ِ چُنين آشوبي باشند، نياز به بحث و بررسي‌ي ِ انتقادي خواهندداشت كه اكنون و در اين جا، با دستْ‌رسْ‌نداشتن به متن، براي ِ من شدني نيست. پس "اين سخن بگذار تا وقت ِ دگر".
فراتر از نكته‌هايي كه بدان‌ها اشاره‌رفت، مي‌توانم اميدوارباشم كه فرهاد وداد در اين كوشش ِ پژوهشي‌ي ِ خود، توانسته‌باشد از پس ِ گشودن ِ گِره ِ پُرسْمان‌هايي كه در فهرست ِ پيوست ِ سرآغاز عنوان‌ْكرده‌است، برآيد و كار ِ دشوار ِ شاهنامه‌شناسي را گامي ديگر، به پيش بَرَد. چُنين باد!


٤. سوگْ‌نامه‌ي ِ رستم و سهراب: نخستين تحليل ِ ديگرگونه و نوآيين از اين اندوهْ‌نامه


اين تحليل ِ استاد مرتضي ثاقب‌فر را ٣٩ سال ِ پيش ازين با عنوان ِ نگرشي بر تراژدي ِ رستم و سهراب، در ماهنامه‌ي ِ جهان ِ نو (٢٤: ٣- تابستان ١٣٤٨) خواندم.
چند سالي پس از آن (گويا در سال ِ ١٣٥٢)، خود نيز تحليلي بر همان اندوهْ‌نامه نوشتم كه با عنوان ِ داستان ِ رستم و سهراب: فاجعه‌ي ِ برخورد ِ آرمان و عاطفه در فصلْ‌نامه‌ي ِ فرهنگ و زندگي به‌چاپ‌ْرسيد و پاره‌اي همانندي‌ها با تحليل ِ استاد ثاقب‌فر داشت (و همانا امروز آن تحليل را نارسامي‌شمارم و برداشت ِ كنوني‌ي ِ خود، نمي‌دانم).
تحليل ِ استاد ثاقب‌فر كه اكنون، روزنامك با عنوان ِ تازه‌ي ِ سوگْ‌نامه‌ي ِ رستم و سهراب به بازْنشر ِ آن پرداخته‌است ↓

http://rouznamak.blogfa.com/post-393.aspx

در فضاي ِ ادبي- فرهنگي‌ي هنگام ِ نشرش، كاري ديگرگونه و نوآيين در زمينه‌ي ِ شاهنامه‌پژوهي به شمار مي‌آمد و در پي ِ انتشار ِ مقدّمه‌اي بر رستم و اسفنديار، اثر ِ والاي ِ زنده‌ياد شاهرخ مسكوب (اميركبير، تهران- ١٣٤٢)، آغاز ِ عصر ِ نويني را در اين راستا نويدمي‌داد.
ثاقب‌فر در رويْ‌كرد به اين بخش ِ مهمّ ِ حماسه‌ي ِ ملّي‌ي ِ ايرانيان، كوشيده‌است تا لايه‌ي ِ بيروني و آشكار ِ داستان را بشكافد و به لايه‌هاي زيرين ِ آن برسد و پيچ و تاب‌هاي ِ رواني، عاطفي انديشگي و كرداري‌‌ي ِ نقشْ‌وَرزان ِ اين تراژدي ِ توفاني را آفتابي‌كند و خواننده را به هزارتوهاي ِ رازآميز ِ جهان ِ حماسه، رهْ‌نمون‌گردد. او در اين كوشش و كُنِش ِ دشوار، توانسته‌است بسياري از بايسته‌هاي ِ چُنين پژوهشي را به‌جاي‌آورد و بخشي از سرِ نخ‌هاي اين كلاف ِ درهمْ‌پيچيده را بيابد و به دست ِ جويند‌گان بدهد. كوتاهْ‌سخن، مي‌توان و بايدگفت كه اين تحليل – در نوع و حدّ ِ خود – نقطه‌ي ِ چرخشي در شناخت ِ رستم و سهراب است.
امّا كمْ‌بود ِ چشمْ‌گير ِ اين تحليل، برداشت ِ نادرست ِ پژوهنده از نقش ِ "آز"، مهمّ‌ترين و روشنْ گرترين سازه در فرارَوَند ِ تكوين ِ اين فاجعه است. او – به‌رَغْم ِ تأكيد ِ آشكار ِ شاعر – اين امر را مردود مي‌شمارد و مي‌نويسد:
"در حقّ ِ رستم نیز داوری‌ي ِ شتابان کرده‌ایم و بیدادگری‌ي ِ بسیار، اگر او را به خویشتنْ‌‌خواهی و آز متهم سازیم."
هر خواننده‌ي ِ رستم و سهراب مي داند و نياز به بازْگفتن ِ من نيست كه فردوسي دو بار در آغاز و پايان ِ داستان، با تأكيد ِ هرچه تمامْ‌تر و با اندوه ِ فراوان، از نقشْ‌وَرزي‌ي ِ تباهْ‌كارانه‌ي ِ "آز" (اين – به تعبير ِ خود ِ او – "ديو ِ گردنْ‌فراز") در پديدآوردن ِ اين رويْ‌داد ِ هولناك، سخن‌مي‌گويد و هر دو سوي ِ اين نبرد ِ شوم و خونين را – به رَغْم ِ مَنِش و پايگاه ِ والاي ِ هردوان – به يكْ‌سان، گرفتار در چنبره‌ي ِ اين ديو ِ سياهْ‌كار، مي‌شناسد و مي‌شناساند. به گفته‌ي ِ پژوهنده‌اي از روزگار ِ ما (دست ِ برقضا، همْ‌نام ِ شاعر)، "آز، آفت ِ هميشه مترصّد ِ قدرت و تلخي‌ي ِ تراژدي"است. (دكتر علي فردوسي، ايرانْ‌نامه ٢٤:١، ص ٧٤). پس اگر بخواهيم با برداشت ِ انكارآميز ِ ثاقب‌فر در مورد ِ نقش ِ "آز" در مَنِش و كُنِش ِ رستم همْ‌داستانْ‌باشيم، ناگزير بايد بپذ يريم كه فردوسي، خود "در حقّ ِ رستم داوری‌ي ِ شتابان و بیدادگری‌ي ِ بسیار كرده و او را به خویشتنْ‌‌خواهی و آزمندي متهم ساخته‌است."(؟!)
ناديده‌گرفتن ِ نقش ِ ويرانْ‌گر ِ "آز" در شكلْ‌گيري‌ي ِ اندوهْ‌نامه‌ي ِ رستم و سهراب، تقابل ِ آشكار با ديدگاه ِ شاعر و برداشت ِ صريح و مؤكّد ِ او از اين نقشْ‌وَرزي، در سرتاسر ِ متن ِ داستان است و – به تعبير ِ "حوزگيان" (/ اهل ِ "حوزه") – معنايي جُز "اجتهاد ِ در مقابل ِ نَصّ" ندارد!
(براي ِ خواندن ِ تحليل‌هايي در مورد ِ نقش ِ "آز" در مَنِش و كُنِش ِ رستم و سهراب، ← جليل دوستخواه: گفتار ِ آز و نياز، دو ديو ِ گردنْ‌فراز در كتاب ِ حماسه‌ي ِ ايران، يادماني از فراسوي ِ هزاره‌ها- چاپ ِ يكم، نشر ِ باران، سوئد- ١٣٧٧ و چاپ ِ دوم، نشر ِ ‌آگه، تهران- ١٣٨٠، صص ١٧- ٤٢ و محمّد كلباسي: رنج ِ آز: نگاهي ديگر به داستان ِ رستم و سهراب ِ شاهنامه در ايرانْ‌شناسي ١٠: ١، مريلند، بهار ١٣٧٧ و كارنامه ١: ٨ ، تهران- آبان و آذر ١٣٧٨ و سرانجام، يافتني‌تر از آن دو جا، در همين تارنماي ِ ايرانْ‌شناخت).


سخنْ كوتاه، بازْنشر ِ تحليل ِ استاد مرتضي ثاقبْ‌فر، چهار دهه پس از نخستين نشر ِ آن، نه از ديدگاه ِ پذيرفتني‌ بودن ِ همه‌ي ِ داده‌هاي ِ آن؛ بلكه به سبب ِ فراهمْ‌آوردن ِ امكان ِ دستْ‌يابي‌ به يكي از كوشش‌هاي ِ شاهنامه‌شناختي‌ي ِ معاصر براي ِ امروزيان، ارزشْ‌مَند و ستودني‌ست.


٥. هشت گفتار و گفت و شنود ِ فلسفي و جامعه‌شناختي


ترجمه‌ها و گفت و شنودهاي ِ فلسفي و جامعه‌شناختي‌ي ِ نمونه‌واري از كارهاي ِ يدالله موقن، پژوهنده و مترجم ِ پويا و سختْ‌كوش را در پيوندْنشاني‌هاي ِ زير، بخوانيد ↓

I

An Answer to the Question, What Is Enlightenment, (1784), by Imanuel Kant, Translated into Persian by Yadollah Moughen ↓

http://www.nilgoon.org/archive/yadollahmoughen/articles/Moughen_Enlightenment.html


I I

Charismatic Domination from Viewpoint of Max Weber, in a Conversation with Yadollah Moughen ↓
http://www.nilgoon.org/archive/yadollahmoughen/articles/Moughen_Interview_Weber_02.html


I I I

Sociology of Law, by Max Weber, Translated into Persian by Yadollah Moughen ↓ http://www.nilgoon.org/archive/yadollahmoughen/articles/Moughen_Sociology_of_Law.html

IV

Differences between the Civilization of East and West from Viewpoint of Max Weber, in a Conversation with Yadollah Moughen ↓ http://www.nilgoon.org/archive/yadollahmoughen/articles/Moughen_Weber_East_West.html

V

Language, Thought and Culture, by Paul Henle, Translated into Persian by Yadollah Moughen ↓

http://www.nilgoon.org/archive/yadollahmoughen/articles/Moughen_Henle.html

VI

The History of the Concept Oriental Despotism, by Yadollah Moughen

http://www.nilgoon.org/archive/yadollahmoughen/pages/yadollahmoughen_999.html


VII

Myth, Ideology, and Iranian Intellectuals, A Conversation with Yadollah Moughen ↓

http://www.nilgoon.org/archive/yadollahmoughen/pages/yadollahmoughen_998.html

VIII

Lectures on the Religion of the Semites, by Robertson Smith, Translated into Persian by Yadollah Moughen ↓

http://www.nilgoon.org/archive/yadollahmoughen/articles/Moughen_Semitic_Religions_1.html

خاستگاه: رايانْ‌پيامي از پيام جهانگيري - شيراز


٦. ‌جَهنّم دَرّه کجاست ؟: گزارش ِ سفري به چند بخش از آذربايجان و آشنايي با شماري از اثرهاي ِ تاريخي‌ي ِ آن بخش‌ها


گزارش ِ خبرگزاري‌ي ِ فارس در اين زمينه را در اين جا بخوانيد ↓
http://www1.farsnews.com/newstext.php?nn=8708260020


خاستگاه: رايانْ‌پيامي از فرشيد ابراهيمي - تهران


٧. "تهران ديگر انار ندارد!": بخش ِ آغازين ِ فيلمي مُستند درباره‌ي ِ تهران ِ قديم


اين فيلم را – كه متأسّفانه ناتمام و نيمه‌كاره رهاشده و در همين اندازه‌اش نيز، بسيار ديدني است – در اين جا ببينيد ↓
http://de.youtube.com/watch?v=8jJXLUDQdu4


خاستگاه: رايان‌ْْپيامي از مهدي خان بابا تهراني- آلمان


٨. رهْ‌نمودي روزْآمد به كتابْ‌شناسي: ارمغاني از ميهن


ماهنامه‌ي ِ جهان ِ كتاب، ١٣: ٧ و ٨ (‌پي در ‌پي ٢٣٣- ٢٣٤)، مهر- آبان ١٣٨٧ در ٨٢ صفحه با انبوهي از گفتارها و گزارش‌هاي كتاب شناختي، در اين هفته به اين دفتر رسيد.

از نگارنده ي ِ اين سطرها نيز، گفتاري با عنوان ِ درباره ي نادرستي ي ِ انتساب ِ بيتي ايران ستيزانه و اهانت آميز به فردوسي – كه پيشتر هم در فصلْ‌نامه ي ِ بررسي ِ كتاب، چاپ ِ لوس آنجلس و همين تارنما نشريافته بود – در اين شماره درج گرديده است.

گزارشي دلهره آور از نزديك بودن ِ خطر ِ تخريب ِ سي وسه پُل (/ پُل ِ چهارباغ / پُل ِ الله وردي‌خان / پُل سي و سه چشمه) را در اين جا بخوانيد ↓
http://kohandiar.blogtak.com/post-30661.html


خاستگاه: رايان‌ْْپيامي از محسن قاسمي شاد- تهران


١٠. پايگاه ِ كتاب، كتابْ‌خانه و كتابْ‌خواني در ايران ِ باستان


سخنان ِ دكتر كيانوش كياني هفت‌لنگ رئيس ِ پژوهشْ‌كده‌ي ِ ابوريحان بيروني در اين زمينه را در تارنماي ِ خبرگزاري‌ي ِ كتاب ِ ايران، بخوانيد ↓
http://www.ibna.ir/vdcezw8w.jh8ozi9bbj.html


خاستگاه: رايان‌ْْپيامي از فرشيد ابراهيمي- تهران


١١. يك سند ِ خيانتْ‌آميز و شرمْ‌آور ِ تاريخي از دوران ِ فرمانْ‌روايي‌ي ِ قاجارها


متن ِ دو زباني‌ي ِ (روسي و فارسي) معاهده‌ي ِ ننگين ِ گلستان را در اين جا ببينيد↓
http://ru.wikisource.org/wiki/Гюлистанский_мирный_договор_1813_года


خاستگاه: رايان‌ْْپيامي از اسد هفشجاني - سيدني


١٢. "آتي بان" جُنگي فراگير ِ گفتارها، گزارش‌ها، بررسي‌ها، تحليل‌ها، نقدها و داده‌هاي گوناگون ِ فرهنگي، ادبي و هنري


در اين جا بخوانيد ↓
http://www.atiban.com/


از جمله گفتارهاي ِ آمده در اين مجموعه، يكي هم روي كرد ِ ايرانيان ِ امروز به يادمان هاي فرهنگي ي كهن، از اين نگارنده است ↓

http://www.atiban.com/archives.aspx?id=9

خاستگاه: رايان‌ْْپيامي از دكتر ابوالفضل خطيبي، فرهنگستان ِ ايران- تهران


١٣. جشنواره‌ي ِ هنرهاي ِ ادبي‌ي ِ ايراني و گزارش ِ كارنامه‌ي ِ شاعران ِ ايراني در جهان

The Translation Projectpresents its second Iranian Literary Arts Festival in partnership with Friends of the SF Public Library: SF International Poetry Festival and the Asia Society




Featured poet: Granaz Moussavi


Award-winning poet, Granaz Moussavi was born in Tehran, Iran, in 1973 and has been living between Iran and Australia since 1997. She is trained in acting, screen studies and film editing, and works as scriptwriter, editor, and director. Her films have won international awards. She is the author of four books of poetry in Persian, Scribbling the Night (1997), Barefoot Till Morning (2000), Songs of a Forbidden Woman (2002), and The Red Memory (2008). A selection of her poetry has been translated into French: Les Rescapes de La Patience. Her poetry appears in the original and in translation in BELONGING.

posted by Jalil Doostkhah @ 6:53 AM