CENTER FOR IRANIAN STUDIES - کانون پژوهشهای ايران شناختی

You can use any part of site's content as long as it is referenced to this site.No need for permission to use the site as a link.

Copyright © 2008-2005


All rights reserved.

١. پژوهشي شيوا و ريشه‌جويانه درباره‌ي ِ گونه‌هاي «عِشق» و زمينه‌ها و انگيزه‌هاي ِ آن‌ها در فرهنگ ِ ايران و ادب ِ فارسي از روزگار ِ باستان تا امروز


گفتار ِ بلند و تحليلي‌ي ِ مجيد نفيسي با عنوان ِ چهار نگاه به عشق در ادبیّات ِ فارسی را در اين جا بخوانيد ↓
http://www.shahrvand.com/?c=117&a=3546


٢. كتابْ‌شناخت: بررسي‌هاي كوتاه درباره‌ي ِ ١٤كتاب ِ تازه


در اين جا بخوانيد ↓
http://www.roozonline.com/archives/2008/02/post_6279.php


۳. «راز ِ مار ِ سُرخ»: گزارشي از يك كشف ِ بزرگ ِ باستانْ‌شناختي در ايران


دو گروه از باستان‌شناسان ِ انگليسي و ايراني در همكاري با يكديگر، توانستند ديوار ِ بزرگ ِ بازمانده از روزگار ِ ساسانيان (كهنْ‌تر و عظيم‌تر از ديوار ِ چين) را در استان گلستان (ناحيه‌ي ِ گرگان) – كه به درازاي ِ ٢٠ كيلومتر از گوميشان در كرانه‌ي درياي خزر تا بلندي‌هاي شمال ِ خاوري، كشيده‌شده‌است و به سبب ِ سرخي‌ي ِ آجرهايش، بدان لقب ِ مار ِ سرخ داده‌اند – به شيوه‌ي ِ علمي شناسايي‌كنند و به بخشي از رازهاي ِ آن پي ببرند. گزارشي گسترده و فنّي از اين كوشش ِ فرهنگي همراه با تصويرهايي بسيار ديدني، در شماره‌ي ِ ٢٧ نشريّه‌ي ِ الكترونيك ِ انگليسي‌زبان ِ «باستانْ‌شناسي‌ي ِ كنوني‌ي ِ جهان»، نشريافته‌است. بخش ِ فارسي‌ي ِ BBC نيز گزارشي در همين زمينه دارد. متن ِ كامل ِ اين دو گزارش ِ مهمّ را در نشاني‌هاي ِ زيربخوانيد و تصويرهاي همراه آن‌ها را ببينيد ↓
http://www.shc.ed.ac.uk/staff/academic/esauer/pubs/iranian_walls.pdf
http://www.bbc.co.uk/persian/science/story/2008/02/080221_si-gorgan-wall.shtml


(با سپاسْ‌گزاري از سعيد هنرمند كه اين نشاني‌ها را از آمريكا به اين دفتر فرستاد.)
*
گزارش ِ زير نيز فراگير ِ آگاهي‌هايي درباره‌ي ِ اين كشف ِ بزرگ و پيوندهايي به دانستني‌هاي بيشتري در اين زمينه است:

The Great Wall of Gorgan

New discoveries unearthed at an ancient frontier wall in Iran provide compelling evidence that the Persians matched the Romans for military might and engineering prowess. Eberhard Sauer, of the University of Edinburgh's School of History, Classics and Archaeology, said: "Our project challenges the traditional Euro-centric world view. At the time, when the Western Roman Empire was collapsing and even the Eastern Roman Empire was under great external pressure, the Sasanian Persian Empire mustered the manpower to build and garrison a monument of greater scale than anything comparable in the west. The Persians seem to match, or more than match, their late Roman rivals in army strength, organisational skills, engineering and water management". http://www.sciencedaily.com/releases/2008/02/080218155534.htm
Related: The Enigma of the Red Snake - It is longer than Hadrian's Wall and the Antonine Wall taken together. It is over a thousand years older than the Great Wall of China as we know it today. It is of more solid construction than its ancient Chinese counterparts. It is the greatest monument of its kind between central Europe and China and it may be the longest brick, or stone, wall ever built in the ancient world. This wall is known as "The Great Wall of Gorgan" or "The Red Snake". http://www.archaeology.co.uk/index.php?option=com_content&task=view&id=1555&Itemid=27 "Secrets of the Red Snake: The great wall of Iran revealed", Current World Archaeology, February 2008. http://www.shc.ed.ac.uk/staff/academic/esauer/pubs/iranian_walls.pdf [PDF - 5MB] Great Wall of Gorgan Reached below Caspian Sea Waters http://www.chnpress.com/news/?section=2&id=6689 Parts of Tamisheh Wall Discovered in Gorgan Gulf http://www.chnpress.com/news/?section=2&id=7290 Two Fortresses Revealed on Path of Gorgan's Wall http://www.chnpress.com/news/?section=2&id=7297 64-Hectare Fortress Discovered near Gorgan's Wall http://www.chnpress.com/news/?section=2&id=7261 30 Parthian-Sassanian Sites Discovered near Gorgan Wall http://www.chnpress.com/news/?section=2&id=7295 Number 16 Fortress of Gorgan's Wall Discovered http://www.chnpress.com/news/?section=2&id=7263 Iran and Britain to Start Excavations on Gorgan's Wall http://www.chnpress.com/news/?section=2&id=6671 3000-Year-Old Skeleton Discovered in Gorgan http://www.chnpress.com/news/?section=2&id=6695 Sassanid Canals Discovered in Gorgan http://www.chnpress.com/news/?section=2&id=5334 Parthian Architectural Remains Discovered in Gilan http://www.chnpress.com/news/?section=2&id=5931 To Be or Not to Be: Great Wall of Gorgan and UNESCO Temporary Registration http://www.chnpress.com/news/?section=2&id=7311 Great Wall of Gorgan to be Nominated for UNESCO Status http://www.chnpress.com/news/?section=2&id=6792 Gorgan Wall to Undergo Underwater Studies http://www.iran-daily.com/1385/2586/html/art.htm#s151863 Excavations In Iran Unravel Mystery Of 'Red Snake' http://www.cais-soas.com/News/2008/February2008/20-02.htm Gorgan homepage http://medlem.spray.se/davidgorgan/History.html

(با سپاسْ‌گزاري از ا. ايرانْ‌دوست كه اين گزارش را بدين دفتر فرستاده‌است.)

٤. نگرشي واقع‌بينانه در بازجُست ِ ريشه‌ي ِ تَنش در پيوندهاي ِ آمريكا و ايران

Robert Naiman is National Coordinator of Just Foreign Policy, a membership organization devoted to reforming U.S. foreign policy toreflect the values and serve the interests of the majority ofAmericans. Naiman edits the daily Just Foreign Policy news summary.JFP's web site is http://www.justforeignpolicy.org/.

هرگاه همه‌ي آمريكايي‌ها مي دانستند كه ما با ايران چه‌كرده‌ايم، آيا هنوز مي‌توانستيم از كاربُرد زور در برخورد با ايران سخن‌بگوييم؟

If Americans Knew What We Did to Iran, Would We Still Talk About Using Force?
If more Americans knew about this history, could our leaders blather on about supporting freedom and democracy in the Middle East they way they do? Would news media take them seriously if they did so? Would American pundits be so cavalier about the idea of bombing Iran, in flagrant violation of international law? Could people make fun of Senator Barack Obama for supporting real diplomacy with Iran and get away with it?
I don't claim that it would be impossible for U.S. politicians to talk about bombing Iran if "every schoolboy knew" what the United States did in Iran in 1953. But surely it would be more difficult.
http://www.huffingtonpost.com/robert-naiman/if-americans-knew-what-we_b_86035.html

(با سپاسگزاري از احمد رُنّاسي كه نشاني را از پاريس به اين دفتر فرستاد.)


٥. «ايران، ايران»: چند فيلم ِ ويديويي درباره‌ي ِ گذشته و اكنون ِ ايران و ايرانيان


در اين جا ببينيد و بشنويد ↓
IRAN, IRAN


(با سپاس ِ فراوان به دكتر تورج پارسي ي ِ گرامي كه نشاني‌ي ِ پيوند به اين مجموعه‌ي ِ بسيار ارزنده را از سوئد به اين دفتر فرستاد.)


٦. پيوندي به يك پايگاه ِ كتابْ‌شناسي


از بانك ِ اطّلاعات و كتابخانه‌ي ِ ديجيتال ِ كتابهاي ِ چاپ ِ سنگي ديدن‌كنيد. در اين جا ↓

http://www.lithografi.ir/


٧. گفتمان ِ «درياي ِ مازندران / خزر»: همايشي پژوهشي در دانشگاه ِ تهران


آگاهي‌نامه و فراخوان ِ زير را يكي از خوانندگان ِ گرامي‌ي ِ ايرانْ‌شناخت به نام ِ خِرَد دبيري به اين دفتر فرستاده‌است كه با سپاس از او در اين جا مي‌آورم.


همایش ِ علمی ـ فرهنگی‌ي ِ دریای ِ مازندران


زمان برگزاری همايش:
يك‌شنبه، ٥ اسفندماه ١٣٨٦ خورشيدي، ازساعت ١٣تا ١٨
مكان همايش:
تالار فردوسي دانشكده ادبيّات دانشگاه تهران
سخنرانان و موضوع سخنراني اساتید ارجمند به ترتيب عبارتست از:
دكتر محمدعلي اسلامي‌ندوشن ـ منش جغرافيايي ايران
دكتر داود هرميداس‌باوند ـ ايران و امروز و فرداي درياي مازندران
دكتر علي رشيدي ـ ملاحظات اقتصادي و درياي مازندران
آقاي مسعود صفاريان ـ نگاه از مركز به ساحل درياي مازندران
دكتر هوشنگ طالع ـ حقوق تاريخي ايران در درياي مازندران
دكتر اسماعيل كهرم ـ ملاحظات محيط زيستي و درياي مازندران
دكتر يوسف مولايي ـ نظام تصميم‌گيري در رژيم حقوقي درياي مازندران
دكتر مهرداد ملك‌زاده ـ ماجراي نام درياي مازندران
مجری همايش:
انجمن اسلامي دانشجويان دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تهران.
دبير و هماهنگ كننده همايش: آقاي مسعود صفاريان.
*
لازم به یادآوری است كه همایش با ميزگرد پرسش و پاسخ به پايان مي‌رسد.
*
در همين زمينه، روزنامه‌ي ِ اعتماد را بخوانيد ↓
ديپلماسي ايران در خزر فعال تر شود


٨. پي‌گيري‌ي ِ گفتمان ِ «زبان ِ فارسي» در افغانستان

Dorud bar shoma,


Thanks for your messages.


No doubt in the truth of Bashir's words.
I am sure everyone in the mail list shares his opinion. But it needs to be emphasized that the current language standoff in Afghanistan is by no means their internal issue. It should concern all Persian-speakers throughout the world. Otherwise, as Bashir warns us, tomorrow we will have to learn, say, Pashto in order to speak to Mowlavi's siblings.
*
A well-thought-through plan is being applied in Afghanistan nowadays that goes back to 1964 and Zahir Shah's Constitution. Some declassified documents of the American Embassy in Kabul prove the fact:
http://tajikistanweb.com/220208_secretafghan.html


Please spread the word and try whatever in our power to stop this cultural genocide in the heart of the ancient Eranvij.


All the best,

Dariush Rajabian
* * *
On Sat, Feb 23, 2008 at 9:45 AM, bashir sakhawarz <http://au.f511.mail.yahoo.com/ym/Compose?To=bashir_sakhawarz@yahoo.ie> wrote:
Thanks Khanum Pegah,What is the use right now. For all my life I tried tosay to Iranians that we speak Farsi and they told usthat Farsi is only their language. They were evensurprised that I could speak Farsi and they have askedme where did I learn Farsi? Farsi was really strong inInida but with such attitude that Farsi only belongsto Iran and without support to Indian Farsi writers,Farsi has gone from india and believe me it will gofrom Afghanistan as well when this generation dies.There is no support for Farsi in Afghanistan and thereis no support for Farsi of Afghanistan to be saved byIran. So now you have it. Farsi language is shrinking.Soon Tehranis will be the main Farsi speakers. It isnot a joke. Farsi was spoken by the people from Dajlaand Forat of Iraq, up to Indus river of India. Thanksfor the stupidity of the governments through thecourse of history, that Farsi langauge has shrunk somuch.Please inform your country people that in Afghanistanmajority of people speak Farsi. Please tell them thatin Tajikistan also the language Tajiki is meaningless.It is the language of Farsi spoken in Tajikistan.I wrote this email with so much emotion and pleaseforgive me if I have not been cosidered.

Regards

Bashir Sakhawarz

فيلم اعتراض مردم افغانستان در مورد زبان فارسی ستيزی دولتشان 15 فوريه 2008

٩. همايش براي شناخت و بزرگْ‌داشت ِ يك جامعه‌شناس ِ فرانسوي در تهران


شب پير بورديو


گروه انسان شناسي هنر فرهنگستان هنر با همكاري انجمن جامعه شناسي ايران ، مجله بخارا و انجمن دوستي ايران و فرانسه « شب پير بورديو » را در ساعت پنج بعد از ظهر يكشنبه پنجم اسفند ماه در مركز هنر پژوهي نقش جهان ( خيابان ولي عصر ـ ضلع جنوبي پارك ساعي ـ جنب شهر كتاب ) برگزاركرد.
در « شب بورديو» دربارة زمينه هاي انديشه هاي بورديو بحث خواهد شد . سخنرانان اين مراسم : دكتر بهمن نامور مطلق ، علي دهباشي ، كريستيان برومبرژه ، دكتر شهرام پرستش ، دكتر سارا شريعتي ، دكتر سهراب فتوحي و دكتر ناصر فكوهي خواهند بود. همچنين در بخشي از اين مراسم فيلم مستندي از زندگي اين متفكر معاصر فرانسوي به نمايش درخواهد آمد.
پير بورديو كه در 1930 در شهر كوچك دانكن فرانسه به دنيا آمد در 1955 دكتراي خود را در رشته فسلفه گرفت و نخستين آثارش را به بررسي تغييرات اجتماعي در الجزاير اختصاص داد. تأثير بورديو بر جامعه شناسي مدرن بسيار قابل بحث است . نظريه هاي او در روش شناسي مورد توجه عموم جامعه شناسان قرار گرفته است.
بورديو در ژانويه 2002 چشم از جهان فروبست.


١٠. پايگاه ِ بسيار كهن ِ تمدّن و فرهنگ در جنوب ِ خاوري‌ي ِ ايران: گزارشي از يك كاوش ِ گسترده و بزرگ ِ باستانْ‌شناختي در دره‌ي ِ هَليلْ‌رود

‌
از كاوشها و كشفهاي باستان شناختي در جيرفت، پيش ازين در همين تارنما سخن‌گفته‌ام (← درآمد ِ ٣: ٦٨، زيربخش ِ ٤). گزارش ِ خواندني و سودمند ِ زير نيز – كه متن ِ اصلي‌ي ِ فرانسه‌ي ِ آن در لوموند ِ چهارم ژانويه‌ي ِ امسال نشريافته‌ – در همان راستاست. آقاي احمد رُنّاسي، ترجمه‌ي فارسي‌ي ِ آن را از پاريس به اين دفتر فرستاده‌است كه با سپاسْ‌گزاري از او و تشكّر از مترجم ِ گرامي‌ي ِ آن، در اين جا مي‌آورم:


زادگاهی دیگر از تمدّن در ایران


استفان فوکارت- لوموند- ٤/١/ ٢٠٠٨


ترجمه‌ي: بانو دكتر ف. ب.- ص.


خطّ، شهر و دولت، سه عنصر و پایه‌ي ِ تمدّن هستند که در کنار رودهای نیل، دجله و فرات پدید آمدند. شکل گیری این سه عنصر در کنار این سه رود برای تمامی دانشمندان امری بدیهی بود ،تا آنجا که در لوح کتب درسی حکّاکی شدند ، امّا امروزدیگر اطمینانی به شکل گیری این سه عنصر اصلی تمدن در کنار این سه رود نیست.
در اوائل قرن بیستم، با کشف فرهنگ در دره‌ي ِ ايندوس ( بین مرز هند و پاکستان ) که تمامی اسرار آن نیز تا به حال کشف نگشته ، این اطمینان مشوش شده بود ، با کشف ثروتهای باستان شناسی هلیل رود،این اطمینان بیشتر متزلزل شده است . زیرا به نظرمی‌رسد که تاریخ و سرگذشت انسان ها از دره دورافتاده جنوب شرقی ایران، در٢٠٠ کیلومتری تنگه‌ي ِ هرمز نیز گذرمی‌کند . هلیل رود رقیب و هم تراز بین النُهرین (سرزمین پاره پاره‌ي ِ عراق فعلی) شده است، از دید باستان شناسان بعید نیست که مکان های باستانی یافته شده گرفتار حوادث (طبیعی و تاریخی) متعدد نشده باشند .
تمام یافته‌ها در این مکان دورافتاده از این سخن می‌گویند که: بقایای شهری بنام آتارا هستند، شهری افسانه ای که اولین متون یافت شده در بین النهرین نیزشکوه و جلال آنرا توصیف کرده اند و تا به حال باستان شناسان موفق نشده بودند آنرا با اطمینان شناسائی کنند. کشفیاتی به مانند هلیل رود و با این وسعت شاید قرنی یک بار صورت بگیرد. تازه اگر قرنی با اقبال باشد. اکثر متخصصان تمدّن باستان شرق متفق‌القولند که: یک قبل و یک بعد از جیرفت وجود دارد (جیرفت نام شهر مدرن است) که در حوالی آن ، شهر اموات ونیز بقایای شهری دیگر با قدمت ٥٠٠٠ ساله کشف گردیده است. صحبت از یک قریه یا ده نیست. هلیل رود در عصر طلايی‌ي ِ خود، شهری به‌ وسعت چند کیلومتر مربع بوده که قدمت آن به ٢٥٠٠ سال قبل از میلاد می‌رسد.
از نظرمقامات ایرانی، کشف این مرکز ِ تمدّني و هنری‌ي ِ ناشناخته که ٥٠٠٠ سال قدمت دارد، از اهمیّت بالائی برخوردار است. برای تمامی کسانی که به میراث فرهنگی و باستان‌شناسی توجّه دارند ، جیرفت اَولویّت اوّل را پیدا کرده است. با وجود بحران سخت سیاسی بین واشنگتن و تهران، به هلی پیتمن ( محقق دانشگاه پنسیلوانیا) نیز اجازه دادند که با باستان شناس‌های ایرانی در محل همکاری کند.


هزاران غارتگر دست به کار


کشفی به این مهمّی ناشی از چند واقعه‌ي ِ کوچک بود. هشیاری گمرک ایران و نیز این که: در اوائل سالهای ٢٠٠٠، عتیقه های فراوانی از دوره برنز، بازارهای هنری اروپا، آسیا و امریکا پر کرد. گلدانهای کلوریت ( سنگی تیره و نرم که آسان صیقلی و صاف میشوند )، مجسّمه‌های کوچک که بعضی از آنها با سنگ‌های لاجورد زینت شده اند، برنزها و سرامیک‌هايي که به اشکال نادر و با ظرافتی بالا تزیین شده اند و به مبلغ ٣٠٠٠٠٠ یورو به‌فروش می‌رسیدند. پیکره نگاری(ایکونو گرافی) آن‌ها اصیل است امّا نه کاملا ً ناشناخته
*
اریک فواش، جغرافی دان و باستان شناس دانشگاه پاریس دوازده که چند نوبت در تحقیقات باستان شناسی هلیل رود شرکت کرده، می گوید:
"عتیقه‌های مُشابه، در تمام منطقه: افغانستان، پاکستان، عراق و شبه جزیره‌ي ِ عربستان، از خاک بیرون‌آورده‌شده‌بود ؛امّا به تعداد خیلی محدود. ما نمی‌دانستیم از کجا می‌آیند و هیچ تصوّری از مرکز تولید آن‌ها نداشتیم. برای رفع ِ شکّ در این باره، می‌بایستی سرچشمه‌ي ِ این عتیقه‌ها را پیدا می کردیم . به احتمال زیاد این عتیقه ها درجریان تجارت در زمانهای خیلی دور، در منطقه پخش شده اند .
امروزه این عتیقه‌ها به‌صورت گسترده ای توسط دزدان پخش می‌شود؛ غارتگرانی که برمحققان نیز پیش‌دستی‌کرده‌اند. در این مورد، مقامات گمرکی ایران نیز فعّال شدند . گمرک ایران سرنخی را پیدا کرد و با پی گیری‌های متعدد به استان کرمان در ١٠٠٠ کیلومتری جنوب شرقی تهران رسید.
در دره‌ي ِ هلیل رود، در سال ٢٠٠١، پنج گورستان متعلّق به ٣٠٠٠ سال قبل از میلاد، پیدا شد که یا از بین رفته و یا سرقت شده بودند. سارقین برای آن‌ که گنج پیدا شده را به مساوات در بین خود تقسیم کنند، این مکان‌ها را به مربّع‌های شش متري تقسیم کرده بودند. هر شش متری برای یک گروه و بدین‌ گونه، به هزاران قبر دست بردند.
از آسمان که بنگری، این منطقه به مانند کره‌ي ِ ماه به‌نظرمی‌آید. هر دهانه گودالی است با چند متر عمق که از آن‌ها کالاهایي تخمین ناپذیر، کنده شده است. در حراجی‌های لندن ونیو یورک، قیمت‌ها پروازمی‌کنند در حالی که در جیرفت، سارقان، عتیقه‌ها را برای چند یورو به قاچاق‌ْچیان می فروشند
با کشف محل، مقامات ایرانی معمّای سرچشمه‌ي ِ این عتیقه‌ها را پیداکردند. سرکوبی وحشتناک در آن‌جا آغازشد. ارتش منطقه را بست تا از دره محافظت کند. حتّی برای اولین بار در ایران قاچاقْ‌چیان را به اعدام محکوم‌کردند.
پس از سرکوب، نوبت به تعلیم و تربیت رسید. از آغاز کنکاش، مقامات برای متوقف کردن سرقت‌ها در درازمدّت، برنامه های آموزشی( تاریخ و باستان‌شناسی ) را برای آگاهی دادن به مردم بومی برپا کردند که به بازپس دادن چند صد عتیقه انجامید.
یوسف مجیدزاده می گوید:
"هفته ای یک بار ، کنفرانس کوچکی در مناطق مختلف برگزارمی‌کنیم تا به مردم توضیح دهیم که این ثروت میراث اجداد آنهاست واز ثمره‌ي ِ این میراث گرانبها می‌توان از جمله جهانگردی را در منطقه رونق داد و این جهانگردی برای خود و فرزندان اهالی بیشتر نفع خواهد داشت تا این که این ثروت سرقت گردد و در خارج از منطقه به‌فروش‌برسد. مقامات مسئول میراث فرهنگی نیز خیلی زود از اهمیّت و ارزش غیر قابل وصف این گنج در دره‌ي ِ هلیل رود آگاه شدند."
این باستان‌شناس ایرانی(متخصص دوره‌ي ِ برنز) مسئول بررسی عتیقه‌های سرقت شده ( یا پس داده شده) شد. او می‌افزاید:
"در پاییز ٢٠٠١، هزاران عتیقه را که توقیف شده بودند در زندان منطقه جمع آوری کردند، وقتی عتیقه‌ها را دیدم بُهتْ‌زده شدم. بلافاصله متوجّه ِ اهمیّت ِ به‌سزای این عتیقه‌ها گشتم."
برای این محقق که از سال ١٩٨٤ در پاریس زندگی می کند، هلیل رود یک کارگاه مادم العمرست. چیزی که هر باستان شناسی رؤیا و آرزوی حتی یک روز تحقیق در آن را دارد. در این منطقه که تا به‌ حال هیچ محققی کاری انجام نداده، می شود فصل‌های بی پایان، كاركرد و نیز کتاب ها درباره تاریخ آن نگاشت. وقتی که این باستان‌شناس شروع به کاوش می کند، تازه در ابتدای حیرت و تعجّب است؛ چرا که بررسی های اوّلیّه نشان می دهند که در دره‌ي ِ هلیل رود ، مناطق باستان‌شناسی متعلق به نیمه‌ي ِ هزاره‌ي ِ سوم قبل از میلاد وجود دارد که معاصر با قبرستان های سرقت شده هستند و شامل ده ها يا شايد صدها منطقه می شوند. دو منطقه از این مناطق، بیشتر توجّه وی را به خود جلب می کند: دو بلندی‌ي ِ خاکی‌ي ِ (تپه‌ي ِ) بزرگ، به فاصله‌ي ِ ٥/١ کیلومتر از یکدیگر در صد متری‌ي ِ سایر گورهای غارت شده.
کاوش آغازمی‌گردد. این دو تپه که در هلیل رود قرار دارند، نشان می دهند که آثار باقی مانده از دو ساختمان خشتی هستند. ازاین دو بنای بسیار بزرگ (سیکلوپن)، چیزی زیادی باقی نمانده؛ امّا همان مقدار ِ کم، علیرغم فرسایش ِ ٥٠ قرنی وهوای نامطلوب، برای پی بردن به عظمت ووسعت این دو بنا کافی‌است. اولین بنا ، قلعه ای است بیضی شکل به اندازه‌ي ِ ٢٠٠ در ٢٥٠ متر. دومین بنا، به احتمال قوی باقی‌مانده‌ی معبدی، خشتی است که بر روی پایه و سکوی بلندی ( پلات فورم دست ساز) ساخته شده و ارتفاع آن ١٥ متر و مُشرف بر دره ي ِ مزبوراست. خاکْ‌برداری آن، بسیار حیرت‌آورست. اندازه‌ي ِ ساخت ِ دامنه‌ی پایه‌ی آن در مربعی به ضلع ِ ٢٢٠ متر است. برای مقایسه، می‌توان به هرم بزرگ ( که- او- پس) در دشت مصر اشاره کرد که همْ دوره‌ي ِ بناهای هلیل رود است و در مربعی بآ ضلع ِ ٢٣٠ مترساخته شده است.
مجید زاده تحقیقات زمین شناختی را برای شناسايي‌ی ِ قشرِ سطحی‌ي ِ زمین در اطراف این دو بنای عظیم، آغازمی‌کند. اریک فواش که در دو نوبت مسئول اندازه گیری بوده‌است، می گوید:
"شکّی نیست و تحقیقات نشان می دهند که در لایه های طبیعی زمین، دیوارهای مسکونی وجود دارند. این دو بنا که از زیر خاک بیرون آورده شدند، به احتمال زیاد، قسمتی از یک مجموعه‌ي ِ شهرهستند که مساحت آن را میتوان به ٦ کیلومتر مربع برآورد کرد."
در دوره‌ي ِ برنز، پیشه ورهای با هنری در هلیل رود وجود داشته‌اند که تولیدات آنها از آسیای میانه تا سوریه ردّ و بدل می شده‌است و تمام این هنر، در کنار معماری‌ي ِ هنرمندانه‌ي ِ آنان قرارمی‌گیرد. این معمارها تا بین النّهرین تاثیرگذار بوده اند؛ زیرا پلاتفرمی که یوسف مجید زاده از دل خاک بیرون‌آورده‌است، شباهت زیادی دارد با اولین پلاتفورم (سطح)، برج‌های طبقاتی (یا زیگورات‌های بابل) که در بین دجله و فرات دیده می شود.
اسطورهي ِ برج بابل در تورات که همان زیگورات بابل است، به شکل‌گیری این بناهای عظیم مذهبی در اذهان غربی کمک فراوان کرده است. بر روی تعدادی از گلدانهای کلوریت که در منطقه پیدا شده، این بناهای عظیم ِ چند درجه ای (دارای سه تا چهار طبقه) که حاوی نقاشی‌های فراوان نیزهستند، حکاکی شده اند.
به‌علاوه، آقای مجیدزاده یادآوری می کند که :
"قدیم‌ترین زیگورات در ٢٠٠٠ سال قبل از میلاد ساخته شده‌است. فرهنگ هلیل رود ،عصر طلايي‌ی ِ خود را پنج قرن پیش از آن داشته است. حدّ ِ اقل پنج قرن؛ زیرا لایه های اولیه که مورد جستجو قرار گرفته اند ، به نیمه سه هزاره قبل از میلاد تعلق دارند."
اریک فواش می‌گوید:
"در زیر ِِ این لایه ها، یک لایه‌ي ِ غنی -- که تا به‌حال دست نخورده مانده‌است -- در عمق ١٠ متری و یا بیشتر وجود دارد. هر متری که حفاری می شود، باستان‌شناسان می دانند که به همان اندازه قرن‌ها به تاریخ، بازمی‌گردند. تا کجا جست وجوها به کشف آثار باستانی جدیدتر می‌انجامد؟! تا این زمان، کسی جواب قطعی ندارد؛ امّا ممکن است که بتوان تا به ٤٠٠٠ سال قبل از میلاد نیز رسید."


اراتا، همان اهمیّتی را دارد که تروا برای تمدّن یونان


وسعت مکان ، ظرافت کیفیّت آثارهنری که در آن محل پیدا شده، این نظر را تائید می‌کند که فرهنگ هلیل رود بر مناطق اطراف خود تا فاصله‌ي ِ بیش از ١٠٠٠ کیلومتر اثر فراوانی گذاشته... تمام اینها از جیرفت یک مرکز فرهنگی و شهری متمدّن در دوره برنزمی‌سازد که از شکوه بالایی برخورداربوده‌است.
مرجان مشکور، باستان‌شناس ِ موزه‌ي ِ ایرانی‌ي ِ تاریخ طبیعی می‌گوید:
"... و این، تمام داستان نیست! محلّ ِ صید ِ فرآورده‌های دریایي (ماهی) که ساکنان جیرفت به مصرف غذایي می‌رساندند، در چند صد کیلومتری آن‌جا بوده است! این نکته ای است که از میزان سازمان‌یافتگی و درک ِ جامعه‌ي ِ آن زمان صحبت‌می‌کند؛ چون‌که فرآورده‌های دریايی را باید سریع به مصرف رساند و چگونگی‌ي ِ حمل ِ آن‌ها بسیارسؤال بر انگیزست".
یوسف مجیدزاده معتقد است كه همه چیز درهماهنگی‌ي ِ کامل است. جیرفت همان آراتا است. هم برای این واژه شناس (زبان شناس - باستانْ‌شناس ِ فرانسوی) و هم برای این باستانْ‌شناس(مجید زاده) ، آراتا برای شرق قدیم، همان ارزش را داراست که تروا برای دنیای یونان. شهری که جلال و شکوه آن به اندازه ای بوده که حتی دشمنان لجوج، وصف آن را سروده اند. اولین یونانیان شهر تروا را از بین می برند؛ اما پس از آن، قرن‌ها شکوه دیوارها و شجاعت مردمش را وصف می‌کنند. این در حالی است که پیش از ١٥ قرن قبل از هومر، سومری ها به رقابت خود با آراتای پر شکوه، اشاره می کردند. آن‌ها هستند که بین ٢٠٠٠ تا ٢٥٠٠ سال قبل از میلاد، اولین نوشته‌های ادبی‌ي ِ بشریّت را کتابت کردند. هزار سال طول کشید تا بعد از کشف نوشتن، اوّلین حماسه‌های افسانه ای را به تحریردرآوردند. در این داستان‌ها و افسانه‌ها، شیدايی و حسادت نسبت به شهر بزرگ آراتا یک موضوع تکراری است. حسادت های فراوان ، برای کیفیّت زندگی، وفورمعادن ، برای کوه‌های بلند برفی اش، برای هنر ِ هنرمندانش.
رقابت بین ساکنان سومر و آراتا عمیقآ بر افکار ساکنین بین النهرین تاثیرگذاربوده‌است؛ تا آن جا که افسانه ی کشف نوشتن را به شاه افسانه‌ای‌ي ِ شهر ِ بزرگ ِ اوروک نسبت‌می‌دهند، که در جنوب عراق فعلی قراردارد، شاهی که قصد او چیزی جزارتباط دیپلماتیک با پادشاه آراتا نبوده‌است.
امروز دیگر با قاطعیّت می‌دانیم که در ٤٠٠٠ سال پیش، نویسندگاني که در لوح های رُسی آثارشان را مکتوب می‌کردند، آراتا را به مانند دنیای قدیمی برای خود می‌دانستند. به جهانی قدیمی و پایان یافته ، همان‌ طوری که برای یک روزْشمارْنویس (تاریخْ نگار) اروپایی، سال ١٠٠٠ میلادی و امپراتوری‌ي ِ روم، متعلق به گذشته است *
چه‌طور می توان مطمئن بود که شهرپیدا شده همانی است که اولین روزشمارْنگاران ِ تاریخ، از آن به عنوان افسانه‌اي‌ي آراتا یاد می‌کنند؟
میشل کازانوا ( محقق ِ دانشگاه رن در فرانسه- خانه‌ي ِ باستان شناسی و نژاد شناسی) می گوید:
"نمی دانیم كه آراتا واقعا ً وجود داشته است يا نه. حتی نمی دانیم این اسم، اسم شهری بوده یا اسم امپراتوری و یا منطقه ای! محل‌های باستان‌شناسی‌ي ِ دیگری نیز وجود دارند که نامزد ِ لقب ِ پرشکوه ِ اراتا هستند. برای مثال، دورتراز این منطقه، در جنوب ِ شرقی‌ي ِ مرز ایران و افغانستان، شهر ِ سوخته ( یا شهر ِ سوخته‌ي ِ کویر ِ شور). *
در ١٩٧٦، یوسف مجیدزاده تحقیقی را منتشر کرد که بنا بر دریافت های او از آثارباقی مانده و ارزشمند سومری‌ها مدارکی وجود دارد که درآن‌ها درباره‌ي ِ نوع نقشه برداری‌ي ِ آراتا سخن به میان آمده است. او چنین استنباط می‌کند که: "آراتا می بایستی در جنوب شرقی ایران قرارگرفته باشد. دو دهه بعد، متخصص ِ بزرگ ِ امریکايی‌ي ِ سومر، ساموئل نوا کرامر (١٨٩٧-١٩٠٠) بعد از ترجمهي ِ ٤ کتیبه‌ي ِ سومری -- که در آن‌ها به این شهرِ افسانه ای اشاره شده‌است – نتیجه‌ای همانند مجید زاده می‌گیرد. شباهت موجود و وصف‌های ادبی و موقعیّت ِ ( محل ِ) هلیل رود، جايی برای شکّ نمی‌گذارند. امّا تا زمانی که تحقیق در نوشته‌های یافت‌شده در آن محلّ، به‌صراحت این موضوع را تائید‌نکنند و نگویند که آراتا همین‌جاست، تردید و جدل ادامه پیداخواهدکرد.
بی هیچ شکّی، جیرفت دارای دستْ‌نوشت‌ها و لوحْ‌های بیشتري خواهدبود؛ امّا تا این زمان، علم ِ خواندن ِ آن‌ها وجود ندارد.
در سمیناری که درشهر راون ایتالیا در تابستان ٢٠٠٧ برقرار شد، یوسف مجیدزاده برای اوّلین بار، عکس‌هایی از سه لوحه‌ي ِ رُسی را به جهانیان معرفی‌کرد. این لوحه‌ها دارای خطّی ناشناخته هستند که هم جالب ِ توجّه است و هم بدبینی ایجادمی‌کند . قدمت این سه لوحه به ٢٤٠٠- ٢٦٠٠ قبل از میلاد می‌رسد. این باستان شناس، بر این باورست که این لوحه‌ها، گواهی بر تکامل ِ مرحله‌اي‌ي‌ ِ این خط هستند. این خطوطی که در لوحه‌ها حک شده اند، تا به‌حال در هیچ کجا دیده نشده اند. تصاویرِ هندسی‌ي ِ ساده، مربّع، مثلث، دایره یا بعضی وقت‌ها چیزی که کاشف آن، احتمال می دهد علامت‌های الفبایی (زیر و زبر) باشند که برای تغییرِ تلفّظ ِ بعضی از حروف مورد استفاده قرارمی‌گرفته اند. از دید چند دانشمند، احتمال تقلب را نمی شود کنارگذاشت؛ زیرا یکی از سه لوحه را یکی از ساکنان منطقه بازپس داده است و احتمال تقلبی بودن در کارست. امّا آقای مجیدزاده می گوید که دو تاي ِ دیگر را خود از زير ِ خاک درآورده است.
متأسّفانه، کشف ِ نوشته بدان معنی نیست که می‌شود آن را خواند و در این مورد، خطر آن وجود دارد که متخصان ِ خواندن ِ سنگْ‌نوشته‌ها، سنگ ِ روی ِ یخ شوند؛ زیرا از ساکنان هلیل رود چیزی نمی‌دانیم. بخصوص این که زبانشان کاملا ً نا آشناست و خواندن ِ خطّی که زبان ِ ناشناخته‌ای را بیان‌می‌کند ، کاری بس مشکل است. به‌ويژه که حجم ِ نوشته ها خیلی محدودست.
یوسف مجید زاده می گوید:
"اهالی‌ي ِ بين‌النّهرين از فراسوي ِ قرون با ما صحبت‌می‌کنند. نوشته‌های‌شان را ترجمه کرده ایم. تاریخ‌شان را برای ما تعریف کرده اند. بعضی وقت‌ها این احساس را دارم که اهالی‌ي ِ هلیل رود نیز سعی‌می‌کنند با ما صحبت‌کنند؛ امّا مانند آن‌ست که از پشت شیشه‌ای قطور، حرکت ِ لب‌های‌شان را می‌بینیم؛ ولي نمی شنویم. خطشان برای ما بی صداست و به احتمال زیاد برای مدّتی طولانی این‌طور خواهدماند؛ مگر این‌ که کاوش‌ها امکان دهند که لوحه‌های دو زبانه پیدا شوند، مانند سنگ روزت مصر (که امکان داد خط ّ ِ مصری کشف گردد).


ورود به تصوّر ِ افراد


تا فرارسیدن روزی که این خطّ شناخته شود، باستان‌ْشناسان و تاریخْ‌دانان ِ هنر می توانند نقاشی‌هایی را که بر روی گلدان‌ها و سرامیک‌های خارج شده از هلیل رود در اختیار داریم، شناسائی کنند. مطالعه‌ي ِ تصاویر حیوانات، انسان‌هایی که یوزپلنگ‌ها را رام کرده‌اند و یا تصاویری که انسان ها دارای بدن حیواناتی مانند عقرب، گاو ِ نر و یا گربهْ‌سانان ِ بزرگ، هستند. این همان وارد شدن در تصوّر ِ مردم ِ جیرفت ِ باستان است. "
باستانْ‌شناس دیگری به نام ژان برو ( نویسنده‌ي ِ پژوهشی مفصّل در باره‌ي ِ علم ِ تصویرْشناسی) می‌گوید:
" در این تصاویر یک کمْ‌بود ِ عجیبی مشاهده می‌شود: بر خلاف آنچه در بین النهرین مشاهده می شود. هیچ نوع تصویری از خدا در این تصاویر یافت نمی‌شود. در جیرفت، تنها شکل‌هایی از تضادّ ِ (دوگانگی‌ي ِ) نیروهای مساعد برای انسان (با نماد ِ عقاب و یوزپلنگ) ديده‌مي‌شود که با همراهی و کمک انسان، علیه ِ درد و مرگ (با نماد ِ عقرب و مار) زورآزمايی می‌کنند. در جست و جوی این تعادل بین خوشبختی و مرگ، می توان تصویر اولیّه‌ي ِ فکری را که بر اصل ِ ثنویّت (دوگانگی) بنا شده است، دید که قرن ها بعد در بودیسم، دائوئیسم و تعداد زیادی از مذاهب شرقی، پیدا شدند."
وی می افزاید:
"این طرز فکر، در مذهب پارس‌ها ( با اهوره مزدا) نیزدیده‌می‌شود که نقش ِ آ ن، تضمین ِ خوشبختی‌ي ِ انسان است. آیا از طریق پارس‌ها بوده‌است که طرز فکرمردم جیرفت در به تصویر نکشیدن ِ خدا، به دنیای یهودی- مسیحی به ارث رسيده‌است؟ چرا که نه؟ زیرا قسمتی از تورات در قرن ششم قبل از میلاد نوشته شده است و خاورمیانه در امپراتوری‌ي ِ پارس ادغام‌شده بود؛ همان امپراتوری‌ي ِ کورش کبیر که در تورات از او به‌عنوان حامی‌ي ِ دايمی‌ي ِ یهودیان نامْ‌ برده شده‌است.
امّا آنچه که فرهنگ هلیل رود به ارث گذاشته، به طورِ غیرِ مستقیم بوده‌است؛ زیرا برخلاف تمدّن بین النّهرین، این تمدّن در دوره‌های بسیار دورتر، منقرض‌شده‌است، بدون آن كه هیچ وارثی داشته‌باشد!
در سال های ٢٠٠٠- ١٧٠٠ قبل از میلاد، یک یا چند بحران خاور میانه را به تکان درآورد. وسعت این حوادث -- که طبیعت آن هنوز مورد بحث است -- بسیار عظیم بوده. شهرها خالی‌شدند و تمدّن‌ها سقوط‌‌ کردند، مانند یک بازی‌ي ِ واقعی ي ِ دومینو. تمدّن ِ دره‌ي ِ ايندوس در ١٧٥٠ قبل از میلاد از بین رفت. خیلی دورتر از آن‌جا در غرب، بین النهرین نیز دچار تغییرات ودگرگونی های عمیقی شد. مردمان جدید که از سوریه آمدند، جای‌ْگزین مردم ِ ميانْ دو رود شدند. زبان سومری به زبان مرده تبدیل شد. فرهنگ هلیل رود در این بحران‌های بزرگ، رو به تاریکی رفت. در مرز ِ هزاره‌هاي ِ سوم و دوم قبل از میلاد، ساکنان منطقه کم شدند و جنوب شرقی‌ي ِ ایران برای ١٠٠٠ سال، سنّت ِ شهری‌ي ِ خود را از دست داد.
تمدّن جیرفت به همان زودی که توسعه یافته بود، از بین رفت. امّا این تمدّن ما را وادار به زیر سؤال بردن ِ تمامی‌ي ِ اطمینان‌های خود در مورد خاورمیانه، در دوره برنزمی‌کند. تمام برداشت‌های‌مان از شروع تمدّن‌های قدیمی، باید بازنگری‌شود."
باستا‌‌‌‌‌‌ن‌شناس ِ دیگری( میشل کازانوا)توضیح می دهد:
"مدل رایج به نام مرکز و حومه که به تمدّن‌های شهری مصر و بین النهرین برتری می بخشید و سایر مناطق مثل ایران و آسیای میانه و شبه جزیره عربستان را در سطح دوم و حاشیه‌ای قرارمی داد، بایست از نو موردِ تجدید نظر قرارگيرد. بخصوص که این دو منطقه که به آنها اولویّت داده می شود، خود نیز بدون تأثیر فرهنگی نبوده اند."
خانم کازانوا ادامه می دهد:
"مصر و بین النهرین بمانند مهد تمدن یهودی- مسیحیِ‌ي ِ ما در نظر گرفته می شوند؛ زیرا نقش مهمی در تورات دارند. امّا طی قرن اخیر، باستا‌‌ن‌شناسان فکرمی کنند که می توانند با گذر از تورات ،نشان بدهند که داستان‌هایی که درآن شرح می شود ، در محل واقعیّتی تاریخی ندارند و ما همان وقت که از جزئیات داستان درتورات بحث می شود ، در واقع بی اراده قبول می کنیم که مکانهای مورد اشاره در آن، همان دره‌ي ِ نیل و جنوب عراق است و دراین اماکن است که همه چیز آغازشده. اما نشانه های زیادی حاکی از این‌ست که غیر ازاین مناطق(نیل و جنوب عراق) ، جاهای دیگری مثل: جیرفت، دشت ایران و آسیای میانه نیزمراکز فرهنگی بزرگ دیگری بوده اند. کشفیّات هلیل رود نیز این تصوّر را تقویت می کند."
یوسف مجیدزاده می‌گوید:
"این کشفیّات، دری بر روی یک قرن تحقیق ِ باستانْ‌شناختی باز کرده است. امیدوارم مشکلات سیاسی‌ي ِ زمان ِ‌حال و جنگی مثل ِ جنگ ِ عراق، مانع ِ شناخت ِ گذشته نشود."
* * *
افزوده‌ي ِ ويراستار:


براي آگاهي‌ي ِ گسترده‌تر از چگونگي‌ي ِ كاوش‌ها و كشف‌هاي باستانْ‌شناختي در جيرفت و چيستي‌ي ِ تمدّن ِ دره‌ي ِ هليل رود، به اين نشاني‌ها، روي بياوريد ↓
http://www.google.com/search?q=Halil+River&rls=com.microsoft:en-us:IE-SearchBox&ie=UTF-8&oe=UTF-8&sourceid
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%8A%D8%B1%D9%81%D8%AA

در اين جا بخوانيد ↓

http://parvizrajabi.blogspot.com/


١٢. نماهايي از يك برنامه‌ي ِ موزيك در تالار ِ رودكي (وحدت)


در يك فيلم ويديويي، ببينيد و بشنويد ↓
http://www.youtube.com/watch?v=17wue10S0l0
(با سپاسْگزاري از استاد دكتر تورج پارسي كه نشاني‌ي ِ پيوند به اين برنامه‌ي ِ ديدني و شنيدني را از سوئد به اين دفتر فرستادند.)


١٣. فراخوان ِ حضور زنان ِ ايراني در نمايش ِ «هشتم مارس» (روز ِ جهاني‌ي ِ دادخواهي‌ي ِ زنان)


زمانه ی زنان در قدرت
قدرت دگرگون سازی امور
تظاهرات به مناسبت ٨ مارس
روز جهانی مبارزه برای حقوق زنان
در پاریس
شنبه ٨ مارس ٢٠٠٨
به دعوت انجمن فرانسوی راه پیمایی جهانی زنان بر علیه خشونت و فقر
محل و ساعت تظاهرات متعاقباً به اطلاع خواهد رسید
*
چهار سالی است که ما تعدادی از زنان ایرانی مقیم پاریس در تظاهرات ٨ مارس در پاریس شرکت می کنیم.
شعارهای ما :
برای آزادی، دموکراسی و لائیسیته
برای برابری حقوقی، سیاسی، اجتماعی...
برای شرکت زنان در قدرت سیاسی
آزادی بی قيد و شرط همه فعالین زنان دستگير شده در ایران
در دفاع از کمپین یک میلیون امضا در ایران
علیه آپارتاید جنسی، سنگسار، حکم اعدام، فحشا و خریدو فروش زنان
علیه خشونت بر زنان در محیط کار، خشونت خانگی، تجاوز، ازدواج اجباری، مثله کردن زنان، فقر، محروم کردن از آزادی و قتل ناموسی


١٤. روزْآمدشدن ِ داده‌هاي ِ دو پايگاه ِ والاي ِ ادبي - فرهنگي در شبكه‌ي ِ جهاني

از فرشته مولوي، بانوي پويا و كوشاي ِ فرهنگ و ادب ِ ايران، نويسنده، مترجم و ناقد ادبي، «شهربند» ِ (با " شهروند" اشتباه نشود!) كشور ِ كانادا و عضو ِ انجمن ِ قلم ِ آن كشور، پيش از اين در همين تارنما سخن‌گفته‌ام (← درآمد ِ ٣: ٦٥، زيربخش ِ ١٥- دوازدهم بهمن ١٣٨٦). او از آن جويندگان و پويندگاني است كه – به تعبير ِ خودش – در «بلاد ِ غريب» به سوگ ِ «ديار ِ حبيب» ننشسته و در به روي ِ خويش، نبسته‌است؛ بلكه پنجره‌هايي را به افق‌هاي هركران ِ جهان گشوده‌است تا همه جا را بكاود و نشانه‌هاي ِ گوهر ِ انديشه و زندگي را – ايراني و جُزايراني – در هر پوشش و نمودي كه باشند، بيابد و به جويندگان عرضه‌دارد. او نمونه‌ي ِ والايي‌ست از «ايراني‌ماندن و جهاني‌شدن».



فرشته مولوي

طرح از علي‌اكبر صفائيان

مولوي در پيامي مهرآميز به اين دفتر، از روزآمدشدن ِ داده‌هاي ِ دو پايگاه ِ گران‌ْ مايه ي خود در شبكه‌ي ِ جهاني، آگاهي‌داده‌است.
خواندني‌ها و شنيدني‌هاي اين دو رسانه‌ي ِ رهنمون و سودمند را در نشاني‌هاي زير، بخوانيد و بشنويد تا خود دريابيد كه من در اشاره به كوشش و كُنِش ِ او، زياده‌گويي نكرده‌ام. گام‌هايش در پيمودن ِ اين راه ِ فرخنده، استوارباد! ↓
«مُشت ِ خاكستر»

http://www.fereshtehmolavi.net/
و
«نقد و نظر»
http://www.fereshtehmolavi.net/Farsi/naghdo_nazar.htm#nima


١٥. پيام ِ اندوهْ‌گساري و آرزوي بُردباري براي دوستي هنرمند


با اندوه و دريغ، آگاهي‌يافتم كه دوست ِ هنرمند، سينماگر ِ مُستندساز، حسن نقاشي، در سوگ ِ پدر، كبودْجامه شده‌است. در چنين هنگامه‌هاي تلخي، زبان از گفتار و قلم از رفتار، بازمي‌مانَد. با اين حال، جُز اينم چاره‌اي نيست كه همين زبان ِ نارسا و درمانده را ميانجي‌گردانم و برايش بُردباري و پايداري و – به جبران ِ ازدست‌رفته‌ي جبرانْ‌ناپذيرش – پويايي و كوشايي‌ي ِ هرچه بيشتر، آرزوكنم. غم ِ آخرش باشد!


١٦. دومين چاپ ِ پژوهش در گاهان ِ زرتشت و متن‌هاي نواوستايي در دست‌ْْرس ِ خواستاران

در همين زمينه، انجمن ِِ دوستداران ِ زرتشت در كاليفرنياي جنوبي نيز، مجموعه‌ي ِ گفتارهاي گاهان‌شناختي و

اوستاپژوهي‌ي ِ استاد دكترعلي‌اكبر جعفري را همراه با آوانوشت ِ متن ِ گاهان ِ هفده‌گانه‌ي ِ زرتشت و گزارش ِ انگليسي‌ي آن‌ها در شبكه ي جهاني، در ديدْرس ِ پژوهشگران ِ فرهنگ ايراني گذاشته است. در اين جا بخوانيد ↓
http://www.zoroastrian.org/


١٧. اثر ارزشْ‌مند ِ ديگري از استادي يگانه


در درآمد ِ ٣: ٦٨، زيربخش ِ ٢٢، گزارشي از همايش ِ بزرگْداشت ِ استاد ِ استادان، زنده‌ياد بديع‌الزّمان فروزانفر را نشردادم و به فهرست ِ كارهاي پيشتر نشريافته‌اش، پيونددادم. بر پايه‌ي ِ گزارش ِ خبرگزاري‌ي ِ مهر – كه در اين هفته، بدين دفتر رسيد – تقريرات استاد در درس ِ تاريخ ِ ادبيّات ايران، در كتابي به كوشش استاد دكتر محمّد دبيرسياقي در تهران نشريافته‌است.

خبرگزاري‌ي ِ مهر در اين زمينه را در اين جا بخوانيد ↓
http://www.mehrnews.ir/NewsPrint.aspx?NewsID=639760


(با سپاس از پيام جهانگيري براي فرستادن ِ نشاني‌ي ِ اين پيوند.)


١٨. بررسي و تحليل ِ يك برداشت در گستره‌ي ِ فرهنگ ِ ايرانيِ (بخش دوم)


بخش ِ يكم اين بررسي و تحليل ِ خواندني و آموزنده از محمّدعلي بهمني قاجار را در درآمد ِ ٣: ٦٨، زيرْبخش ِ ٢، نشردادم و اكنون نشاني‌ي ِ پيوند به دنباله‌ي ِ آن را (با سپاس از مسعود لقمان، براي فرستادن ِ آن) در اين جا مي‌آورم. ↓
http://www.rouznamak.blogfa.com/post-242.aspx


١٩. فرهنگ ِ واژه‌نماي ِ شاهنامه: گامي بلند و كوششي سزاوار در راستاي ِ شناخت ِ بهتر ِ حماسه‌ي ِ ايران

كوششي‌ست سزاوار و درخور ِ آفرين از سوي انجمن دوستداران شاهنامه و بنياد فردوسي در كاليفرنياي شمالي كه تازه آغاز شده‌است و با پي‌گيري‌ي ِ آن، در آينده مي‌تواند به يك پشتوانه‌ي ِ پُراعتبار در زمينه‌ي ِ شاهنامه‌پژوهي تبديل‌گردد. چُنين باد! ↓
http://shahnamehorg.1iran.org/Farhang/A/index.html


براي آشنايي‌ي ِ بيشتر با كوشش ِ انجمن و بُنياد ِ يادْكرده، همچنين ↓

گاه‌نامه‌ي ِسَئِنَ: ویژه‌ي ِ پژوهش‌های شاهنامه‌شناختی
http://www.ferdowsi.org/Saena/SnBineshP.html


٢٠. گفت و شنود با يك انديشه‌ورز و فرهيخته‌ي ِ نامْ‌دار


سيروس علي‌نژاد با دكتر عزّت‌الله فولادوند، فرهيخته و پژوهنده و مترجم ِ نامدار ِ معاصر ↓

http://www.fakouhi.com/node/1934








٢١. «كافه نادري»: ديدارگاه ِ اهل ِ قلم در پنج دهه‌ي نخست ِ اين سده‌ي ِ خورشيدي

Introducing the Cafe Naderi, as an Intellectualism's Haunt, by Sharareh Ahadi:
http://www.fakouhi.com/node/1937

نماي بيروني ي كافه نادري در سال ١٣٢٦

نمايي از درون ِ كافه نادري در سال ١٣٨٥

درباره ي كافه نادري، در اين جا بيشتر بخوانيد و بدانيد. ↓


http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D8%A7%D9%81%D9%87_%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%8A


٢٢. به پيشباز ِ «نوروز» و سال ِ نو مي‌رويم: سال ١٣٨٧، سال ِ پاسْ‌داري از ميراث ِ فرهنگي و طبيعي‌ي ِ ايرانْ‌زمين

پيامي از بنياد ِ ميراث ِ پاسارگاد:
ما برای حفظ ميراث ِ فرهنگی و طبيعی‌ي ِ ايرانْ‌زمين تلاش می کنيم.
لطفا در انتشار اين بيانيّه به ما کمک کنيد.
و اگر سايت يا وبلاگ داريد، آرم ما را در آن قراردهيد.
http://www.savepasargad.com/
http://www.pasargadfoundation.com/


٢٣. حكايت ِ حال ِ مردمي هميشه «مُنتظر ِ ظهور» نشسته يا به «فالْ‌گوش» ايستاده ‌


فالْ‌گوش: متن ِ گفتاري‌ي ِ شعري بلند از منوچهر يكتايي با صداي ِ شاعر‌ ↓

از منوچهر يكتايي شاعر و نگارگر ِ بزرگ ِ روزگارمان، پيش از اين، نشاني‌هاي ِ پيوند به برنامه‌ي ِ خواندن ِ شعرهاي دو كتاب ِ كارنامه‌ي ِ سيمرغ و جعبه‌رنگ را در درآمد ِ ٣:٥٦، زيرْبخش ِ ٧ در تاريخ ِ جمعه ٢ آذر ١٣٨٦(٢٣ نوامبر ٢٠٠٧) نشردادم و اكنون به نشر ِ اثر ِ ممتاز ِ ديگر ِ او فالْ‌گوش، مي‌پردازم.
(اين برنامه‌ي شعرخواني، در اصل بر سه لوح ِ دي. وي. دي. ضبط شده و فراگير ِ تصوير ِ پوياي ِ شاعر در حال ِ خواندن است كه به سبب ِ بزرگي‌ي ِ حجم ِ پرونده، از ديدگاه ِ فنّي، نتوانستم به آن پيونددهم و ناگزيرشدم با دريغ، به صداي تنها بسنده‌كنم. ↓

http://www.gmahdavi.persiangig.com/audio/faalgoosh-1.mp3 http://www.gmahdavi.persiangig.com/audio/faalgoosh-2.mp3

نشاني‌ي ِ پيوند به بخش ِ سوم را – كه هنوز آماده‌نشده‌است – در آينده، در پيوستي بر اين درآمد، خواهم‌آورد.

منوچهر يكتايي

در ميانْ سالي

(از دوست هنرمندم، استاد يكتايي كه رواديد ِ بازْنشر ِ اين برنامه را به من دادند و نيز دوست ِ گرامي‌ام بانو گيتي مهدوي كه نشاني‌هاي ِ پيوند را آماده‌كرد، سپاسْ‌گزارم.)
*
براي آشنايي‌ي بيشتر با كارنامه‌ي شعري‌ي منوچهر يكتايي در شصت سال ِ گذشته ← جليل دوستخواه: شاعري پويا و پاسخ گويي توانا به فراخوان ِ نيما در فصلنامه ي ِ كِلك، شماره هاي ١٥٧- ١٥٨، تهران - بهار و تابستان ١٣٨٥.


٢٤. «دستْ‌افشان»: سنتور ِ ايراني در اركستر سمفونيك ِ نروژ


اين برنامه را در كنار ِ چند برنامه‌ي ِ ديگر ِ موزيك ِ ديگر در فيلم‌هاي ويديويي در اين نشاني، ببينيد و بشنويد. ↓
http://www.youtube.com/watch?v=8NIdn5RJLYk
(با سپاسْ‌گزاري از دكتر سيروس رزّاقي‌پور براي فرستادن ِ اين نشاني.)


٢٥. نسل ِ جوان و فرهنگ و ادب ِ ايران: رويْ‌كردي ديگرگونه


بررسي و نقد ِ كتاب ِ سه جلدي‌ي ِ پارسيان و من، نوشته‌ي ِ آرمان آرين:

دفتر ِ يكم - كاخ ِ اژدها

دفتر ِ دوم - راز ِ كوه ِ پرنده

دفتر ِ سوم - رستاخيز فرامي‌رسد

در سال‌هاي اخير و در پي ِ شتاب ِ بيشتري كه در گستره‌ي ِ جهان در راستاي ِ ديگرگون‌شدن ِ چگونگي‌ي ِ نگرش به ميراث ِ فرهنگي‌ي ِ پيشينيان به‌چشم‌مي‌خورد، نسل ِ جوان ِ ميهن‌مان نيز در هر دو سوي ِ مرز، رويْ‌كردي ناهمْ‌گون با نسل‌هاي ِ پيش از خود، به مُرده‌ريگ ِ فرهنگي و ادبي‌ي ِ نياكان نشان‌مي‌دهد. نمودهاي ِ اين نگرش ِ تازه را در هنرهاي نمايشي، موزيك و ادبيّات ديد و بررسيد و ارزْيابيد.
چون نيك بنگريم، اين يكي از ويژگي‌هاي ِ انديشه و كردار ِ ايرانيان از روزگاران ِ كهن بوده‌است كه همواره در جُستار ِ تازه‌ها و ديگرْسان‌ها (از هركس و هرجا و در هر زمينه‌اي) و همْ‌آميزي‌ي ِ آن‌ها با بُنْ‌مايه‌ها و دَرونْ‌مايه‌هاي ِ بومي و آشنا و پديدآوردن ِ گونه‌هاي ِ متفاوت، بوده‌اند. آغاز ِ اين فرآيند در عصر ِ جديد، به دو سده پيش ازين و هنگام ِ پديداري‌ي ِ نخستين نشانه‌هاي ِ پويايي و رهايي‌جويي بازمي‌گردد و برآيند ِ – هرچند به تناسب ِ ساختار ِ جامعه‌ي ِ ما – كُند و تدريجي‌ي آن را در عرصه‌هاي شعر، داستانْ‌نويسي، نگارْگري (نقاشي)، هنرهاي ِ نمايشي و پژوهش، مي‌توان مشاهده‌كرد.
نسل ِ جوان ِ كنوني هم، آگاهانه و هوشْ‌مندانه و پويا، پا بر جاي ِ پويندگان و نوجويان و ديگرْانديشان ِ پيش از خود مي‌گذارد و بي آن كه چشم و گوشْ‌بسته، گرته‌بردار از كارهاي ِ آنان باشد، در عصري كه پيوندهاي ِ جهانْ‌شمول ِ رسانگي، شتابي شگفت يافته و امكان ِ دستْ‌يابي به دستْ‌آوردهاي ِ فرهنگي‌ي ِ ديگران را صدها برابر ِ گذشته كرده‌است، راهْ‌نورد سختْ‌گام ِِ اين راه ِ ناهموار شده‌است.
در اين جا، براي ِ پرهيز از درازْسخني، از پرداختن به نمونه‌هاي ِ گوناگون ِ اين ديگرْنگري و ديگرْديسي – كه پيش از اين در برخي از بررسي‌ها و نقدهاي ِ خود، بدان‌ها اشاره‌كرده‌ام – خودداري‌مي‌ورزم و تنها نگاهي كوتاه به يكي از تازه‌ترين ِ آن‌ها در گستره‌ي ِ ادب، مي‌اندازم.
آرمان آرين، نويسنده و پژوهنده‌ي ِ جوان و ويژه‌كار در زمينه‌ي ِ هنرهاي ي نمايشي (كارشناس ِ ارشد در رشته‌ي‌ سينما)، يكي از اين جوانان‌ست كه داستان ِ بلند ِ سه‌بخشي‌ي ِ موضوع ِ اين بررسي را بر بُنياد ِ نگرشي به همه‌ي ِ دَرونْ‌مايه‌هاي ِ اسطورگي و حماسي‌ي ِ ايران از آفرينش تا رستاخيز ( يا – بهتر گفته باشم – «فِرَشْ‌كرد» < نوگرداني‌ي ِ جهان و زندگي در پايان ِ زمان و گردش ِ گيتي)، ساخته و پرداخته‌است. نويسنده، متن ِ اين اثر را در ساختار ِ روايتي از زبان ِ راوي‌ي ِ يكمْ‌كَس شكلْ‌بخشيده كه خود نيز، يكي از نقشْوَرزان ِ كليدي‌ست و با سه نام به عرصه مي‌آيد (در دفتر ِ يكم، اردشير، در دفتر ِ دوم، سياوش و در دفتر ِّ سوم، بَرديا؛ امّا هرسه يگانه و اينْ‌همان). گفتاوَردهاي ِ از ديگران، در متن ِ گفتار ِ راوي و همانا بازْشناختني از آن، آمده‌است. بر روي ِ هم، اين روايت ِ بلند – به تعبير ِ حافظ – «طَيِّ زمان و مكان» و پُل ِ پيوندي استوارست در ميان ِ امروز ِ تاريخي و واقعي و آشكار و شناختني با همه‌ي ِ بخش‌هاي ِ گذشته‌ي ِ دور در فراسوي ِ هزاره‌ها و پوشيده در مه‌آلودگي و رازْوارگي‌‌ي ِ اسطوره و افسانه و حماسه. امّا خيالْ‌نگاره‌هاي درخشان و چشمْ‌گير ِ پديدآورده‌ي ِ نويسنده، چنان كششي دارند كه آن رازْوارگي را تا مرز ِ ديگرْديسي به واقعيّت ِ دريافتني‌ي ِ كنوني، آشكارگي مي‌بخشند و به ذهن و ضمير ِ خواننده، نزديك‌مي‌كنند. خواننده از ديدار ِ سيما و كُنِش ِ فراواقعي‌ي ِ سيمرغ – كه نه تنها تن ِ كوچك ِ راوي، بلكه پيكر عظيم ِ كوه ِ دماوند را از جاي برمي‌گيرد و با خود مي‌برد – در كنار ِ هواپيماي ِ غولْ‌پيكر ِ امروزين – كه كاركردي دانشي و فنّي و قانونْ‌مَند و كاربُردي واقعي و روزْمَرّه دارد – دچار ِ ناباوري و آشوب ِ ذهني نمي‌شود. نويسنده در رويْ‌كرد به اسطوره و حماسه‌ي ِ ايران، دَرونْ‌مايه‌هاي ِ آن‌ها را رونويسي‌نكرده؛ بلكه بُنْ‌مايه‌ها را برگرفته و به تناسب ِ ساختار ِ برگزيده‌اش براي ِ اين روايت، آن‌ها را با پاره‌اي ديگرگون‌ْگرداني‌هاي ِ بايسته، با ساماني نو، در عرصه‌ي ِ نوشتارش درچيده‌است. برآيند ِ اين كوشش و كُنِش ِ نازكْ‌كارانه و ماهرانه، داستاني پُركشش شده‌است براي ِ نوجوانان و جوانان ِ امروزين كه چشمْ‌داشت ِ رويْ‌آوري‌ي ِ آن‌ها به خاستْ‌گاه‌هاي ِ بُنيادين ِ اسطوره و حماسه‌ي ِ ايران – به ويژه در سنّ و حال و هواي ِ كنوني‌شان – شايد توقعي بي‌جا باشد. بي‌سبب نيست كه اين كتاب، برنده‌ي ِ چندين جايزه و لوح ِ تقدير و تشويق، از جمله جايزه‌ي ِ جشن‌ْواره‌ي ِ شوراي ِ كتاب ِ كودك و لوح ِ تقدير ِ جشنْ‌واره‌ي ِ مهرگان ِ ادب گرديده و چندبار، بازْچاپ‌شده‌است.

* * *

زبان و بيان ِ پارسيان و من، بر روي ِ هم، ساده و روان و به دور از هرگونه ناهمواري و پيچيدگي‌ست و به‌خوبي، در خدمت ِ آماج ِ نويسنده، يعني برانگيختن ِ رغبت ِ نوجوانان و جوانان به خواندن ِ چنين متني قراردارد. تنها در موردهاي ِ اندكي، پاره‌اي نابه‌جايي‌ها و ناروايي‌ها در نگارش به چشم مي‌خورد كه مي‌توان اميدواربود در بازْنگري و ويرايشي تازه از آن، ساماني درست و سزاوار بيابند. به آرمان آرين، براي ِ اين كار ِ شايسته‌اش، آفرين‌مي‌گويم و كامْ‌يابي‌هاي ِ بيشتري را در پيمودن ِ اين راه ِ فرخنده، برايش آرزومي‌كنم.

عرفان قانعي فرد، فرهنگْ‌نويس، پژوهنده و مترجم ِ فرهيخته و پركار، تأليف و تدوين ِكتاب ِ سه‌جلدي‌ي ِ زندگي‌نامه‌ي جلال طالباني، رييس‌جمهوري‌ي ِ عراق را -- كه فراگير ِ بررسي‌ي ِ تاريخ معاصر ِ كردان ِ ايران و كشورهاي همسايه نيز هست – به پايان رسانيده و قرارست كه به زودي، آن را در سه روايت ِ فارسي، عربي و انگليسي در آمريكا، انگلستان و ايران نشردهد. پژمان اكبرزاده از راديو زمانه، در اين زمينه، گفت و شنودي داشته‌است با مؤلّف كه روشنگر ِ زمينه‌هاي شكل‌ْگيري‌ي ِ اين اثرست. متن ِ اين گفت و شنود را در اين جا بشنويد ↓

http://www.zamahang.com/podcast/2008/20080226_Erfan_Ganeyifard_Pejman.mp3

٢٧. يك برنامه‌ي ِ موزيك ِ شورانگيز در فرهنگْ‌سراي ِ نياوران


فيلم ِ ويديويي‌ي ِ اجراي ِ موزيك از سوي ِ گروه ِ دستان را در اين جا ببينيد و بشنويد ↓
http://video.google.com/videoplay?docid=2391726756793493354