CENTER FOR IRANIAN STUDIES - کانون پژوهشهای ايران شناختی

جمعه پنجم امرداد ماه ١٣٨٦

بابك يا بابك ِ خُرّمي، يا بابك خُرّمْ دين، دليرْمرد ِ آذربايجاني و فرزند ِ رشيد و جانباز ايران، سردار و جنگاور بزرگي بود كه در سالهاي ٢٠٠ تا ٢٢٣ هجري رهبري ي جنبش بزرگ ِ رهايي جويي و آزادي خواهي ي ايرانيان در ستيز با دستگاه خلافت بغداد را برعهده داشت و خواب از چشم ِ تازشگران به ايران و اشغالگران آن ربود و سرانجام نيز نه در رزمگاه كه به نيرنگ و نامردي ي يك"هم ميهن" (؟!) دُژمنش و دُژكردار خود به نام ِ"افشين" گرفتارشد و او را به فرمان خليفۀ سياهكار عبّاسي "المعتصم" به شيوه اي بسيار جنايتكارانه، نخست مُثله كردند و سپس بر دار كشيدند و كشتند.

درباره ي زندگي و مبارزه ي اين بزرگْ مرد ِ تاريخ ايران و جنبش او كه به نام ِ خُرّمْ ديني شهرت يافته است و پيروان و همْ رزمانش كه خُرّمْ دينان يا سُرخْ جامگان ناميده شده اند، گفتارها و كتابهاي بسياري نگاشته شده است و هنوز هم اين كاوش و پژوهش پي گرفته مي شود و يافته هاي تازه اي از اين رويداد بزرگ تاريخ ميهن ما، آن را پيوسته روزْآمد نگاه مي دارند.

* * *

از سوي ديگر، در سالهاي اخير، شاهد آنيم كه كساني از آذربايجانيان با سوداهاي ايرانْ ستيزانه و جدايي خواهانه، آب به آسياب همسايگان طمع ورز ايران و آزمندان جهاني مي ريزند و براي آن كه كنش خود را با خاطره ي بابك بزرگ توجيه كنند و از نام او سرپوشي براي خواستهاي نارواي خويش بسازند، كارزار ِ آوازه گري در رسانه ها به راه انداخته اند و سالي يك بار هم گروهي درمحلّ ِ دژ ِ بَذ" (جمهور) نزدیکِ " كليبر" در آذربايجان -- كه بازمانده ي پايگاه و پناهگاه خُرّمْ دينان است -- فراهم مي آيند تا خود را ادامه دهندگان راه ِ بابك وانمايند.

امّا چون نيك بنگريم، انديشه و گفتار و كردار اينان، وارونه ي آرمان والاي آن ايراني ي سرافرازست كه جان بر سر ِسوداي ِ نگاهباني از آزادي و پايداري و شكوه و شرف ِ ايرانيان باخت. اينان در راستايي گام گذاشته اند كه جز به سراب سوزان پريشاني و تيره روزي ي ايرانيان نخواهدرسيد. اين گروه در اين سوداي ِ خام ِ خود، آگاهي و هوشياري ي ِ ايرانيان ِ نيكْ دل را -- كه خواهان بهروزي و سرافرازي ي آذربايجان و همه ي ديگر بخشهاي ايران بزرگ و يگانه اند -- دست ِ كم گرفته اند و همچون كبكان سر در برف فروبرده، همه را در حال و هواي خود مي پندارند!

اكنون پژوهندگان ايراني، همه ي اين گونه داعيه ها را به كارگاه نقدي فرهيخته مي برند و جزء به جزء برمي رسند و عيارمي سنجد تا كسي نتواند ميدان را خالي بيابد و مس ِ سياه را به جاي زر ِ درخشان عرضه بدارد. نمونه اي از اين نگرشهاي پژوهشي و تحليلي را مي توان در گفتارهاي مزدك بامدادان --كه خود از مردم آذربايجان است و من در درآمد ِ ٣: ٢٣ اين تارنما، بدانها پيوند دادم -- بازخواند.

امروز نيز، دوست جوان و پژوهنده ي ارجمند ايران دوست، آقاي مسعود لقمان، نشاني ي مجموعه ي

جنبش خُرّمدینان در ايران، با نامِ «بابك خُرّمی» گره خورده است.
بزرگ مردي كه نمادِ مبارزه هاي پيگير ملتي در برابر اشغالگراني است كه با وحشيانه ترين شيوه ها، همه ي شورش ها و جنبش هاي مليِ ايرانيان را سركوب كردند.
نويسنده، آنگاه در پژوهشي فراگير و مستند، پوچ بودن ِ ادّعاهاي به اصطلاح "پان توركيست ها" را نشان مي دهد و تاريخ چهارده سده ي پشت ِ سر را با رويكرد به خاستگاههاي مهمّي چون: اخبار الطوال (دینوری)، الانساب (سمعانی)، تاريخ ابن خلدون، تاریخ بلعمی، تاریخ طبرستان (کاتب)، تاریخ طبری، تاریخ الکامل (ابن اثیر)، تاريخ گزيده (حمدالله مستوفی)، تاريخ مَقدسی، مختصر الدول (ابن عبری)، التنبیه و الاشراف (مسعودی)، تقویم التواریخ (حاج خلیفه)، دول الاسلام (ذهبی)، جوامع الحکايات ولوامع الروایات (محمد عوفی)، سیاست نامه یا سیرالملوک (نظام الملک)، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب (حنبلی)، زین الاخبار (گردیزی)، الفرق بين الفرق (بغدادی)، الفهرست (ابن ندیم)، نگارستان

(قاضي احمد غفاری) و جز آن برمي رسد.

سپس به تاريخ سده هاي نزديك به روزگار ما و دوره ي معاصر و نيرنگها و ترفندهاي جهانخواران جديد و خوابهاي اهريمني شان براي فروپاشي ي ايران از درون مي رسد و چهره هاي نقابدار را آشكار مي گرداند.
مسعود لقمان، در پي گفتار خود، به چند گفتار پژوهشي و نيز چكامه سرودي در ستايش بابك و باله اي به نام بابك پيوند مي دهد كه همه خواندني و شنيدني و ديدني اند:
باله ی بابک، نیما کیان، اجرا از باله ی ملی ایران (تصویری، ۴.۸ مگابایت)
لینک این باله در یوتیوپ

سروده ی بابک از مسعود سپند با صدای شاعر (۱.۲ مگابایت)

کتاب بابک نوشته ی زنده یاد سعید نفیسی (بخش دوم)
*
حماسه ی بابک، سروده ی دکتر علی میرفطروس
جنبش سرخ جامگان (بابک خرّمدين) نوشته ی دکتر علی میرفطروس (بخش نخست)
جنبش سرخ جامگان (بابک خرّمدين) نوشته ی دکتر علی میرفطروس (بخش دوم)
جنبش سرخ جامگان (بابک خرّمدين) نوشته ی دکتر علی میرفطروس (بخش سوم)
*
بابك خرم‌دين و پان‌تركيسم، تارنمای آذرگشنسپ
*

بابک خرمدین، برگرفته از كتاب تاريخ ده هزارساله ايران نوشته عبدالعظيم رضايي، تارنمای قلمرو بهشت