Monday, June 04, 2007
٢: ٣٧١. «ما در كجاي ِ جهان ايستاده ايم؟»: گزارشي از پايگاه ِ دانشگاه هاي ايران در رده بندي ي دانشگاه هاي جهان
يادداشت ويراستار
ديروز با خشنودي از بنيادگذاري ي نهادي به نام دانشگاه نيما در مازندران سخن گفتم و گزارشي از كوشش و كُنِش ِ دست اندركارانش را نشردادم.
امّا امروز دوست ِ دانشمندم آقاي دكتر كاظم ابهري، استاد پيشين دانشگاه تهران و استاد كنوني ي دانشگاه ادلايد در استرالياي جنوبي، در پيامي به اين دفتر، گزارشي از رده بندي ي دانشگاههاي جهان و جايگاه دانشگاههاي ايران در آن ميان را به اين دفتر فرستاده است كه مايه ي تأسّف هر ايراني است. من نير به انتقاد از خود و نكوهش ساده انگاري و بيرون نگري و خوش خيالي ي خود پرداختم.
به راستي اندوهبارست كه در سرزميني كه بيش از پاتزده سده پيش از اين، دانشگاه ِ بلندآوازه ي جُندي شاپورش شبْ چراغ ِ روزگاران و پايگاه دانشجويان و پژوهندگان و دانشمنداني از گوشه و كنار جهان بود و در سده هاي ميانه، به هنگامي كه هنوز نطفه ي دانشگاههاي سرزمينهاي باختري بسته نشده بود، دانشگاههاي نظاميّه اش از فرازْ رود و نيشابور و توس و ري تا بغداد گسترده بود و رازي ها، ابن سيناها، بيروني ها، خوارزمي ها، خواجه نصيرها و سعدي ها را در دامان خود، مي پروريد، اكنون شاهد آن باشيم كه بهترين دانشگاهش، در رده بندي ي دانشگاههاي جهان، رديف يك هزار و چهارصد و شصت و سه را دارد و ديگرْ دانشگاه هايش در رديف هاي 2633
به راستي اندوهبارست كه در سرزميني كه بيش از پاتزده سده پيش از اين، دانشگاه ِ بلندآوازه ي جُندي شاپورش شبْ چراغ ِ روزگاران و پايگاه دانشجويان و پژوهندگان و دانشمنداني از گوشه و كنار جهان بود و در سده هاي ميانه، به هنگامي كه هنوز نطفه ي دانشگاههاي سرزمينهاي باختري بسته نشده بود، دانشگاههاي نظاميّه اش از فرازْ رود و نيشابور و توس و ري تا بغداد گسترده بود و رازي ها، ابن سيناها، بيروني ها، خوارزمي ها، خواجه نصيرها و سعدي ها را در دامان خود، مي پروريد، اكنون شاهد آن باشيم كه بهترين دانشگاهش، در رده بندي ي دانشگاههاي جهان، رديف يك هزار و چهارصد و شصت و سه را دارد و ديگرْ دانشگاه هايش در رديف هاي 2633
تا 6114 جاي مي گيرند!
آيا ما نيز بايد همچون شاهزاده ي شهر ِ سنگستان در شعر زنده ياد مهدي اخوان ثالث، با دلْ شكستگي سر در غار فروببريم و مويه كنان بپرسيم:
«بگو آيا مرا ديگر اميد ِ رستگاري نيست؟!»
و آنگاه -- همان گونه كه شاعر گفت -- نيوشاي اين پژواك ِ اندوهبار از ژرفاي ِ غار ِ تاريخ باشيم:
و آنگاه -- همان گونه كه شاعر گفت -- نيوشاي اين پژواك ِ اندوهبار از ژرفاي ِ غار ِ تاريخ باشيم:
[صدا نالنده پاسخ داد:]
«... - آري نيست!»
* * *
متن پيام ِ دكتر ابهري را در اين جا، بازْنشرمي دهم:
افكار پريشان من!
تأمّلي در وضعیّت ِ دانشگاههای ایران
افكار پريشان من!
تأمّلي در وضعیّت ِ دانشگاههای ایران
«آينه چون نقش ِ تو بنْمود راست
خود شكن، آيينه شكستن خطاست!»
(نظامي گنجه اي)
(نظامي گنجه اي)
.(Ranking) چند روز پيش برايم يك ايميل پيام آمده بود در خصوص ِ رتبه ي دانشگاههاي ايران در دنيا.
خيلي برايم جالب بود. رفتم به تارنَمايَش سر زدم و رتبه ي دانشگاههاي مختلف دنيا را ديدم و اين موضوع باعث شد كه بيشتر از قبل تعجّب كنم و دهانم باز بماند!
رتبه ي دانشگاههاي ايران را به ترتيب از بالا ترين تا پايين ترين، در زير نوشته ام:
دانشگاه تهران 1463
دانشگاه علوم پزشكي تهران 2301
دانشگاه علوم پزشكي تهران 2301
دانشگاه تربيت مدرس 2633
دانشگاه علم و صنعت 2699
دانشگاه فردوسي 2790
دانشگاه شريف 2844
دانشگاه علوم پزشكي شيراز 2953
دانشگاه شهيد بهشتي 3536
دانشگاه اميركبير 3004
دانشگاه اصفهان 3208
دانشگاه صنعتي اصفهان 3266
دانشگاه خواجه نصير 3308
دانشگاه امام صادق 3325
دانشگاه شيراز 3362
دانشگاه شهيد بهشتي 3536
دانشگاه علوم پزشكي اصفهان 3956
دانشگاه تبريز 4139
دانشگاه علوم پزشكي تبريز 4277
دانشگاه علوم پزشكي ايران 4387
دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي 4666
دانشگاه كاشان 4709
دانشگاه اروميه 4754
دانشگاه پيام نور 4915
دانشگاه شهيد چمران اهواز 4965
4995 دانشگاه الزهرا
دانشگاه آزاد اسلامي تهران جنوب 5119
دانشگاه بوعلي سينا 5290
دانشگاه علوم پزشكي مشهد 5371
دانشگاه علوم پزشكي گيلان 5421
دانشگاه يزد 5633
دانشگاه امام رضا مشهد 5704
دانشگاه علوم پزشكي بقيّة الله 5992
دانشگاه زنجان 5994
دانشكده علوم حديث 6021
دانشگاه سيستان و بلوچستان 6051
دانشگاه شهيد باهنر كرمان 6097
دانشگاه مازندران 6114
... الي آخر
متأسّفانه مي بينيم كه بهترين رتبه ي دانشگاههاي ايران ١٤٦٣ است و آن هم تنها به دانشگاه تهران تعلّق دارد!
دانشگاه شريف اصلا" رتبه ي خوبي كسب نكرده و البتّه از ديد من رتبه اي كه بهش داده اند درست است؛ چون شريف از شريف بودنش بيشتر اسمش مانده تا چيز ديگر! مخصوصا" در اين چند سال بعضي از دانشگاهها از جمله تهران و تربيت مدّرس به شدّت خودشان را بالا كشيده اند؛ امّا ساير دانشگاهها يا درجا زده اند يا پس رفت كرده اند!
امّا در كُلّ: براي كشوري كه دانش آموزانش خودكشي مي كنند تا به دانشگاه برسند، خيلي بد است كه بهترين رتبه اش، بالاتر از 1400 باشد و رتبه ي دومش، بالاتر از 2000! به نظرم مي رسد كه ما حقمان بيشتر از اينهاست. حدّ اقل به يك دانشگاه با رتبه ي در حدود 500 نياز داريم.
من رفتم بقيّه ي مناطق را هم ديدم. اوّل آمریکا و کانادا! كه واقعا" برايم جالب بود كه از 100 تا دانشگاه برتر در آمريكا و كانادا حدود 90 تاشان آمريكايي هستند و رتبه ها مغزت را مي تركاند! تمام رتبه هاي اول دنيا مال آمريكاست!
رتبه ي بهترين دانشگاه اروپا 19 است و دوّمي 32 . شايد در كلّ براي آن همه كشور، رتبه هاي بهتري بايسته بود؛ امّا به هر حال، چند كشور ِ مهمتر ِ اروپايي، بيشتر ِ دانشگاههاي خوب را دارند.
منطقه ي اقیانوسیه را هم كه استراليا فتح كرده و رتبه ي بهترين دانشگاهش 61 است. شمردم ديدم حدّ ِ اقل 36 تا دانشگاهش رتبه هاي زير 1000 دارند!
کشورهای آسیایی( ژاپن و ...) از 139 شروع مي كنند! و بهترينش هم مال سنگاپور است! در كلّ دانشگاهاشان بد نيست. رتبه ي زير ِ هزار هر كدام، در حدود 10-15 تا دارند.
آمریکای لاتین هم بد نيست اوّليش مربوط به مكزيك است با رتبه ي 81 و بعد برزيل با رتبه ي 97.
جالب اين بود كه گفتم بروم آفريقا را ببينم و كمي بخندم. امّا خنده ام خشك شد و دهانم يك متر باز ماند وقتي ديدم بهترين رتبه ي دانشگاه آفریقا 356 است! در حالي كه فكر مي كردم اينها بالاي 2000 باشند!
دانشگاه تهران با رتبه ي ١٤٦٣، گل ِ سر سبد ِ خاور میانه است! رتبه ي دوم در خاور ميانه! ببينيد وضع خاور ميانه مثل اين كه نه تنها در كلّ ِ مسائل ِ حياتي ي ِ دنيا؛ بلكه از نظر ِ دانشگاهي هم خراب است!
دانشگاه شهيد بهشتي 3536
دانشگاه علوم پزشكي اصفهان 3956
دانشگاه تبريز 4139
دانشگاه علوم پزشكي تبريز 4277
دانشگاه علوم پزشكي ايران 4387
دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي 4666
دانشگاه كاشان 4709
دانشگاه اروميه 4754
دانشگاه پيام نور 4915
دانشگاه شهيد چمران اهواز 4965
4995 دانشگاه الزهرا
دانشگاه آزاد اسلامي تهران جنوب 5119
دانشگاه بوعلي سينا 5290
دانشگاه علوم پزشكي مشهد 5371
دانشگاه علوم پزشكي گيلان 5421
دانشگاه يزد 5633
دانشگاه امام رضا مشهد 5704
دانشگاه علوم پزشكي بقيّة الله 5992
دانشگاه زنجان 5994
دانشكده علوم حديث 6021
دانشگاه سيستان و بلوچستان 6051
دانشگاه شهيد باهنر كرمان 6097
دانشگاه مازندران 6114
... الي آخر
متأسّفانه مي بينيم كه بهترين رتبه ي دانشگاههاي ايران ١٤٦٣ است و آن هم تنها به دانشگاه تهران تعلّق دارد!
دانشگاه شريف اصلا" رتبه ي خوبي كسب نكرده و البتّه از ديد من رتبه اي كه بهش داده اند درست است؛ چون شريف از شريف بودنش بيشتر اسمش مانده تا چيز ديگر! مخصوصا" در اين چند سال بعضي از دانشگاهها از جمله تهران و تربيت مدّرس به شدّت خودشان را بالا كشيده اند؛ امّا ساير دانشگاهها يا درجا زده اند يا پس رفت كرده اند!
امّا در كُلّ: براي كشوري كه دانش آموزانش خودكشي مي كنند تا به دانشگاه برسند، خيلي بد است كه بهترين رتبه اش، بالاتر از 1400 باشد و رتبه ي دومش، بالاتر از 2000! به نظرم مي رسد كه ما حقمان بيشتر از اينهاست. حدّ اقل به يك دانشگاه با رتبه ي در حدود 500 نياز داريم.
من رفتم بقيّه ي مناطق را هم ديدم. اوّل آمریکا و کانادا! كه واقعا" برايم جالب بود كه از 100 تا دانشگاه برتر در آمريكا و كانادا حدود 90 تاشان آمريكايي هستند و رتبه ها مغزت را مي تركاند! تمام رتبه هاي اول دنيا مال آمريكاست!
رتبه ي بهترين دانشگاه اروپا 19 است و دوّمي 32 . شايد در كلّ براي آن همه كشور، رتبه هاي بهتري بايسته بود؛ امّا به هر حال، چند كشور ِ مهمتر ِ اروپايي، بيشتر ِ دانشگاههاي خوب را دارند.
منطقه ي اقیانوسیه را هم كه استراليا فتح كرده و رتبه ي بهترين دانشگاهش 61 است. شمردم ديدم حدّ ِ اقل 36 تا دانشگاهش رتبه هاي زير 1000 دارند!
کشورهای آسیایی( ژاپن و ...) از 139 شروع مي كنند! و بهترينش هم مال سنگاپور است! در كلّ دانشگاهاشان بد نيست. رتبه ي زير ِ هزار هر كدام، در حدود 10-15 تا دارند.
آمریکای لاتین هم بد نيست اوّليش مربوط به مكزيك است با رتبه ي 81 و بعد برزيل با رتبه ي 97.
جالب اين بود كه گفتم بروم آفريقا را ببينم و كمي بخندم. امّا خنده ام خشك شد و دهانم يك متر باز ماند وقتي ديدم بهترين رتبه ي دانشگاه آفریقا 356 است! در حالي كه فكر مي كردم اينها بالاي 2000 باشند!
دانشگاه تهران با رتبه ي ١٤٦٣، گل ِ سر سبد ِ خاور میانه است! رتبه ي دوم در خاور ميانه! ببينيد وضع خاور ميانه مثل اين كه نه تنها در كلّ ِ مسائل ِ حياتي ي ِ دنيا؛ بلكه از نظر ِ دانشگاهي هم خراب است!
