Saturday, April 07, 2007
2: 308. فيلمي مستند از زندگي و هنر استاد آواز ايراني: كاري بهنگام و سزاوار
يادداشت ويراستار
كوشش براي ثبت و نگاهداري ي رَوَند ِ زندگي و فرآيند ِ شكلْ گيري ي ِ دستاوَردهاي هنرمندان (در رشته هاي گوناگون ِ هنري)، شاعران، نويسندگان، اديبان و استادان و كارشناسان ِ دانش و فنّ و در يك سخن، اهل ِ فرهنگ و دانش، كاري است بسيار بايسته و شايسته كه ما ايرانيان، در ورزيدن ِ آن بسيار كمْ كاري داريم.
از پيشينيان باستاني ي ما، تنها شماري سنگْ نوشته و سنگْ نگاره بر جامانده است كه آنها را هم با ناشايستگي هاي خود به درستي پاس نداشته ايم و همْ اكنون -- با دريغ ِ بسيار -- شاهد ِ نابودي ي بيش از پيش ِ بازمانده هاي آنها و حتّا نابودگرداني ي دانسته و عمدي شان هستيم!
گذشتگان ِ ما در هزاره ي اخير نيز كه افزارهاي اين كار، تنها قلم و كاغذ براي نوشتن و قلمْ مو و صفحه ي نگار گري بود، كار ِ چنداني نكردند تا جايي كه از گزارش زندگي ي بزرگان مان، جُز برخي كلّي گويي هاي سر و دست شكسته و نارسا و -- چه بسا -- نابسامان و افسانه وار و به دور از واقعيّت، چيزي در دست نداريم و هيچ نگاره اي از چهره هاي راستين آنان بر جا نمانده است. گويي كه همه ي گذشته ي ما خيالي و رؤيايي بيش نبوده است!
در عصر ما هم كه دستاوردهاي دانش و فنّ به ما اجازه ي نگاهداري ي گزارش و تصوير و صدا از زندگاني ي نامداران فرهنگ مان را مي دهند، جز در موردهايي انگشتْ شمار، كاري كه بشايد، نكرده ايم و در اين زمينه، همانند ِ بسياري از زمينه هاي ديگر، سختْ بينوا و تُهي دستيم!
*
خوشبختانه در سالهاي اخير، شاهد جُنب و جوش و پويايي و كوشايي ي نسل ِ جوان در اين راستا هستيم. گويي كه آنها دلْ آزرده از غفلت هاي نابخشودني ي پيشينيان، عزم، جَزم كرده باشند كه ازين پس، نگذارند سرمايه هاي فرهنگي مان به تاراج خاموشي و فراموشي بروند و يادمان ِ بزرگان مان، بدان گونه كه بايد و شايد، نگاهداري نگردد و به گنجور زمان سپرده نشود.
يكي از اين كوشندگان آگاه و دلْ سوز، دوست ِ هنرمندم آقاي حسن نقّاشي فيلمْ ساز است كه از سالها پيش، وجب به وجب ِ ميهن ِ ارجمندمان را مي پيمايد و با دوربين مستندسازي اش در برابر يادگارهاي هنوز -- كم و بيش -- برجامانده ي فرهنگي و هنري مي ايستد و در جزء به جزء آنها خيره مي شود و نماهاي گوناگون ِ آنها را بر نوارهاي فيلم ثبت مي كند. يك روز در برابر سَرو ِ باستاني ي اَبَركوه، روز ِ ديگر در برابر ِ در ِ خانه اي سنّتي با كوبه ها و گُلْ ميخْ هاي ديدني اش در كوچه اي در شهر كهن ِ يزد و روزي ديگر در نيايشگاه ِ همْ ميهنان ِ زرتشتي و به هنگام ِ برگزاري ي ِ جشنْ آيين هاي آنان و زماني در آذربايجان باختري و در برابر ِ ويرانه هاي بازمانده از آتشكده ي باستاني و بلندْآوازه ي ِ آذرْگُشْنَسپ، آن جا كه بر پايه ي اسطوره هاي كهن ِ ايراني، در كارزار ِ كيخسرو، شهريار ِ آرماني با ديوان ِ چيره بر دژ ِ بهمن ِ جادو در كرانه ي ِ درياچه ي چيچست (اورميه ي كنوني)، آتشي مينَوي بر يال ِ اسب ِ نامدارش شبرنگ ِ بهزاد فرودآمد تا تيرگي ي پديدآورده ي ديوان در نيمْ روز را ناپديدگرداند و گيتي را از گزند ِ دروغ برهاند.
اين مستندساز ِ پرشور، در كنار ِ فيلم هاي مستند ِ خود، به ساختن ِ فيلم هايي داستاني بر بنياد ِ اسطوره هاي كهن نيز رويكرد دارد كه از جمله كارهايش در اين زمينه، مي توان از فيلم ِ تيشْتَر و اَپوش يادكرد كه اسطوره ي نبرد كيهاني ي تيشتر، ايزد باران به كالبَد ِ اسبي سپيد با يال و دُم ِ زرّين و اپوش، ديو ِ خشكْ سالي به كالبَد ِ اسبي گر است و يكي از نخستين گام ها در اين راه ِ ناهموار و ناپيموده به شمار مي آيد.
از كارهاي نقاشي، پيش از اين در همين تارنما يادكرده ام و اكنون فرصتي پيش آمده است تا از يكي از كارهاي تازه اش يادكنم و به گزارشي درباره ي آن پيوند بدهم.
حسن نقّاشي در حال ِ فيلمْ برداري
نقاشي در پيامي مهرآميز به اين دفتر از فيلم ِ مستند ِ راز ِ مانا در باره ي ِ زندگي و هنر و كارگاه ِ آموزشي ي ِ استاد محمّدرضا شجريان، آگاهي داده است. با سپاسگزاري از او، به نشرگاه ِ گزارشي در باره ي اين فيلم ِ در فرآيند ِ ساخته شدن ( تارنماي خبرگزاري ي فارس) پيوند مي دهم.
عنوان و سرآغاز ِ گزارش، چُنين است:
«راز ِ مانا» در مرحله ي ِ فيلمْ برداري
ساخت ِ فيلم ِ مستندي درباره ي ِ شجريان
خبرگزاري ي ِ فارس:
مستند ِ «راز ِ مانا» درباره ي ِ محمّدرضا شجريان، استاد آواز ِ موسيقي ي ِ ايران، مراحل فيلمْ برداري را طي مي‌كند.
حسن نقاشي، كارگردان ِ اين مستند، در گفت‌وگو با خبرنگار سينمايي ي ِ فارس اظهار داشت:
«اين مستند در راستاي ِ كارگاه هاي ِ آموزشي ي ِ استاد شجريان و نحوه ي ِ آموزش ِ آواز ِ ايشان به علاقه‌مندان در حال ِ ساخت است كه خاطرات و تجربيّات ِ ايشان را در زمينه ي ِ آواز شامل مي شود.»
دنباله ي اين گزارش را در اين جا بخوانيد:
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8601140223
