Sunday, January 21, 2007
2: 197. بهمنگان، جشن ِ باستاني ي ِ گرامي داشت ِ مَنِش ِ نيك، فرخنده باد!
گُفتاوَرد از درونمايه هاي اين تارنما در رسانه هاي چاپي و الكترونيك، بي هيچ گونه تغيير و با يادكردازخاستگاه، آزادست.
.Free to use on any web and media, without any changes and with a reference to source
*
.All Rights Reserved. Copyright © 2005-2007, Iran-shenakht
*
.All Rights Reserved. Copyright © 2005-2007, Iran-shenakht
يادداشت ويراستار
دوم بهمن (بهمنْ روز از بهمنْ ماه) در گاهشمار كهن ِ ايراني و سنّت ِ فرهنگي ي نياكان ما، بهمنگان نام دارد و جشن بزرگي است براي گرامي داشت ِ مَنِش ِ نيك و يادآوري ي ِ اين آموزه ي گاهاني و رهنمود جاوداني كه زندگي ي راستين ِ انساني با انديشه ي نيك (و پيوسته با آن، گفتار نيك و كردار نيك) شكل مي گيرد و نقش مي پذيرد.
ايرانيان در روزگاران كهن، به هنگام اين جشن، آيينهاي ويژه اي برمي گزاردند كه در نخستين سده هاي ِ يك هزاره و نيم اخير نيز به گستردگي به اجرا در مي آمد و هم اكنون نيز، هم ميهنان زرتشتي ي ما آن را با شور و سرور بسيار برپاي مي دارند و مي توان اميدواربود كه با شناخت ِ ارزشهاي والاي انساني و فرهنگي ي اين جشن نامدار، در آينده بار ِ ديگر يكي از جشنهاي فرهنگي ي بزرگ و فراديني ي ِ همه ي ايرانيان به شمار آيد.
در خاستگاهها و پشتوانه هاي كهن و نو ِ فرهنگْ پژوهي ي ايرانيان و ديوانهاي شاعران و جُزآن، از اين جشن بلندآوازه (كه نامش به بهمنجنه ديگرديسگي يافته است) و آيينهاي ويژه ي آن، به گستردگي سخن گفته شده است.
خوانندگان گرامي، مي توانند براي آشنايي با بخشهايي از اين يادمان ِ ديرينه، به لغت نامه ي دهخدا، درآمد ِ بهمنجنه روي بياورند و نيز گفتار پژوهشي ي ممتاز ِ استاد زنده يادم دكتر ذبيح الله صفا را در درآمدي به همين نام در دانشنامه ي ايران بخوانند:
Encyclopaedia Iranica, Vol. III, p. 499
دوم بهمن (بهمنْ روز از بهمنْ ماه) در گاهشمار كهن ِ ايراني و سنّت ِ فرهنگي ي نياكان ما، بهمنگان نام دارد و جشن بزرگي است براي گرامي داشت ِ مَنِش ِ نيك و يادآوري ي ِ اين آموزه ي گاهاني و رهنمود جاوداني كه زندگي ي راستين ِ انساني با انديشه ي نيك (و پيوسته با آن، گفتار نيك و كردار نيك) شكل مي گيرد و نقش مي پذيرد.
ايرانيان در روزگاران كهن، به هنگام اين جشن، آيينهاي ويژه اي برمي گزاردند كه در نخستين سده هاي ِ يك هزاره و نيم اخير نيز به گستردگي به اجرا در مي آمد و هم اكنون نيز، هم ميهنان زرتشتي ي ما آن را با شور و سرور بسيار برپاي مي دارند و مي توان اميدواربود كه با شناخت ِ ارزشهاي والاي انساني و فرهنگي ي اين جشن نامدار، در آينده بار ِ ديگر يكي از جشنهاي فرهنگي ي بزرگ و فراديني ي ِ همه ي ايرانيان به شمار آيد.
در خاستگاهها و پشتوانه هاي كهن و نو ِ فرهنگْ پژوهي ي ايرانيان و ديوانهاي شاعران و جُزآن، از اين جشن بلندآوازه (كه نامش به بهمنجنه ديگرديسگي يافته است) و آيينهاي ويژه ي آن، به گستردگي سخن گفته شده است.
خوانندگان گرامي، مي توانند براي آشنايي با بخشهايي از اين يادمان ِ ديرينه، به لغت نامه ي دهخدا، درآمد ِ بهمنجنه روي بياورند و نيز گفتار پژوهشي ي ممتاز ِ استاد زنده يادم دكتر ذبيح الله صفا را در درآمدي به همين نام در دانشنامه ي ايران بخوانند:
Encyclopaedia Iranica, Vol. III, p. 499
يا:
http://www.iranica.com/newsite/
گفتني است كه ايرانيان باستان براي هريك از جشنهاي دوازده گانه ي ِ ماهيانه (روز ِ يكي بودن ِ نام ِ روز و ماه) نشانه هاي ويژه اي مي شناختند. اين نشانه ها براي بهمنگان، خروس سفيد و گل ِ ياسمين سفيد بود كه نمادي از پاكي ي انديشه ي نيك به شمارمي آمد.
http://www.iranica.com/newsite/
گفتني است كه ايرانيان باستان براي هريك از جشنهاي دوازده گانه ي ِ ماهيانه (روز ِ يكي بودن ِ نام ِ روز و ماه) نشانه هاي ويژه اي مي شناختند. اين نشانه ها براي بهمنگان، خروس سفيد و گل ِ ياسمين سفيد بود كه نمادي از پاكي ي انديشه ي نيك به شمارمي آمد.
دوست پژوهنده ي نيكْ مَنِش ِ من، دكتر تورج پارسي، مانند ِ هميشه به ايران شناخت و ويراستار و خوانندگان ِ ارجمندش مهرورزيده و ياري كرده و با فرستادن پيامي برادرانه و گفتاري روشنگرانه و شورانگيز در باره ي بهمنگان به اين دفتر، مايه ي خشنودي و سپاسگزاري شده است. متن اين گفتار را در اين جا با هم مي خوانيم:
جشن زمستانى ي ِ بهمنگان، روز ِ بزرگداشت ِ مَنِش ِ نيك است.
منش نيك را مي ستاييم!
تورج پارسى
كار،شادى مي آفريند و شادى پَر ِ پرواز ِ كار را فراهم مي سازد تا اميد ازخنده ي انسان برون تراود. كار و شادى درمان ِ زندگي اند و انسان با كوشش و پشتكار، مي آفريند واز آفريدگان هم نگاهبانى مي كند. مَنِش ِ نيك در اين عرصه به وجود مي آيد و زمينه ي پيشرفت و آبادانى را فراهم مي آورد. مَنِش ِ نيك، بزرگترين خويشكارى انسان و نشانواره ي بيدارى وجدان است.
جشن هاى ايرانى بزرگداشت كارْكرد ِِ انسان در جهان زيبا آفريده ي مزدا ست. ساختن جهاني نو تنها در پرتو كار و خويشكارى سامان مي يابد . اين جاست كه بايد هچون آرش بر ستيغ همه نيكي ها ايستاد و بلند خواند :
" آرى آرى زندگى زيباست
زندگى آتشگهى ديرنده پابرجاست
گر بيفروزيش، رقص شعله اش در هر كران پيداست
ورنه خاموش است و خاموشى گناه ماست "*
به همين دليل ِ زيبايى ي زندگى، نياز مي بينم كه هات ده يسنه، كرده ى بيست را با وآژگان از دل بر آمده زمزمه كنيم :
«گيتي را نيرو باد!
درود بر گيتى!
نرم گفتارى گيتى را باد !
پيروزي گيتى را باد !
فراوانى گيتى را باد !
آبادانى گيتى را باد !
بايد براي آبادانى جهان كوشيد
و آن را به درستى نگاهبانى كرد و به سوى روشنايي برد.» *
بهمنْ روز از ماه ِ بهمن/"بهمنگان"، روز ِ بزرگداشت منش نيك بر همگان شاد و پيروز باد!
جشن بهمنگان (/بهمنجنه)
بهمنجه آمد ، بگشاييد براو در «
ريزيد به شادى مَي ِ گلرنگ به ساغر
شادى و اميد است فروغ ِ دل انسان
سرمايه ى بهروزى و پيروزي كشور
ايران كهن بود پيام آور شادى
شادى همه جا بود بهين سرْخط ِ دفتر
هر ماه بسي بخش ِ طربْ زاي بياراست
هر جشن چو نوروز ِ طرب زا، طرب آور
بهمنجه جشنى است به روز دو ِ بهمن
تارش همه از شادى و پودش همه از فر
بهمن بُوَد انديشه ي ِنيكو و سپنتا
بار آور ِ آيين ِ نياكان ِ هنروَر
آن را به اوستايي گويند وُهومَن
اين واژه بُوَد با مَنِش ِ نيك برابر
هومَن كه نشاني ست ز انديشه ي نيكو
در گيتى و مينوست بهين داده ي ِ داور
هر دم كه به شادى گذرد زندگى آن ست
اين را كند ايرانى ي ِ فرهيخته باور
شادى و خوشى موهبت داده ي مَزداست
بايد كه از اين راه شود روح توانگر.»
-----------------------------------
سرچشمه ها :
*آرش كمانگير، سياوش كسرايي
* اوستا، كهن ترين سرودها و متن هاى ايرانى ، گزارش و پژوهش جليل دوستخواه ، چاپ دهم
* سراينده: توران شهريارى
