CENTER FOR IRANIAN STUDIES - کانون پژوهشهای ايران شناختی

پیش از این، از شب بزرگداشت بهرام بیضایی هنرمند نامدار میهنمان سخن گفتم و متن فراخوان آن را نشردادم. بر پایه ی گزارش رادیو فردا، این آیین شب گذشته در خانه ی هنرمندان تهران برگزارگردید و از جمله سخنرانان در آن، بانو مژده شمسایی، همسر و همکار هنری ی بیضایی بود.متن سخن بانو شمسایی و بهروز غريب پور را در گفت و گو با کيانوش فريد در راديو فردا در این پیوست دوم بر درآمد یادکرده در این جا بازنشرمی دهم.

شب بهرام بيضايی، يکی از شاخص ترين چهره های سينما و نمايش ايران به مناسبت شصت و هشتمين سال تولدش، روز سه شنبه پنجم دی ماه، به همت علی دهباشی سردبير مجله بخارا و با حضور بسياری از هنرمندان سرشناس در تالار بتهوون خانه هنرمندان ايران برگزار شد.
در اين مراسم مژده شمسايی، بابک احمدی، مهدی هاشمی، محمود دولت آبادی، علی دهباشی، آيدين آغداشلو و بهروز غريب پور از بهرام بيضايی فيلمساز، نمايشنامه نويس، پژوهشگر و هنرمندی که بيش از پنج دهه در حوزه ادبيات نمايشی ايران تاثيرگذار بوده است سخن گفتند.

مژده شمسايی بازيگر و همسر بهرام بيضايی ، که تاکنون علاوه بر نمايش های صحنه ای در دو فيلم بلند بيضايی به نام های سگ کشی و مسافران با او همکاری داشته است، ساعاتی قبل از شروع اين مراسم در گفت و گويی با راديو فردا درباره بهرام بيضايی گفت:

« من تولد بهرام بيضايی، کسی که همه عمر خود را صرف فرهنگ وهنر کشورش کرده است اول به دوستداران فرهنگ وهنر ايران و بعد به فرزاندانش نيلوفر، نگار، نياسان وخودم تبريک می گويم.»
خانم شمسايی افزود:

«صبحت درباره بيضايی به خاطر عاطفه خيلی زيادی که به او و کارهايش دارم برای من سخت است و به همين خاطر شايد منتقد منصفی نباشم، اما آنچه بيضايی انجام داده و کارنامه ای که پيش روی ما گذاشته است، چيز کمی نيست؛ از پژوهش، فيلمنامه، نمايشنامه، تحقيق و مقاله و همين طور فيلم نامه ها و نمايشنامه هايی که متاسفانه نتوانسته است اجرا کند و هر کدام تجربه بزرگی بوده که ما از دست داده ايم.»
مژده شمسايی در ادامه گفت:

« بيضايی همان طور که خودش گفته کارهاش هميشه عکس العملی بوده به محيطی که در آن زندگی می کرده و ذهن جست وجوگرش هميشه به دنبال پرسش هايی بوده که متاسفانه هميشه بی پاسخ بوده چه در کودکی و حتی بعدها در دانشگاه و اجتماع و همين باعث شده که خودش به دنبال اين جواب ها برود.»
وی افزود:

« نتيجه همه اينها، همين مجموعه پژوهش و مقالات ، نمايشنامه ها و فيلمنامه های او است که به هر کدام از آنها که نگاه کنيم می بينيم نگاه جديدی به تاريخ و اسطوره دارد که تجربه بزرگی است برای ما که در جامعه ای زندگی می کنيم که رو به مصرف گرايی دارد و تعقل کم کم دارد جای خودش را از دست می دهد.»
مژده شمسايی در گفت و گو با راديو فردا اظهار اميدواری کرد که بيضايی بتواند کارهای بيشتری را انجام دهد.
ا و درباره کار آخر بهرام بيضايی گفت:

« آخرين کار بهرام بيضايی کاری است که روی ريشه يابی درخت کهن انجام داده است. اين کار قبلا چاپ شده است و در حال حاضر دنباله آن را انجام می دهد و قرار است مجموعه کامل اين اثر به زودی منتشر شود.»
خانم شمسايی درباره تجربه ی همکاريش با بهرام بيضايی گفت:

« يک کمال گرايی در کار بيضايی وجود دارد که شايد بتوانم بگويم که آرزوی هر کسی هست که يک تجربه کاری با او داشته باشد.»
به گفته اين بازيگر، کار با بيضايی هم می تواند جنبه مثبت داشته باشد هم جنبه منفی، زيرا نگاه او هم در تئاتر و هم در سينما نگاه متفاوتی است و آدم در کار با او با جهان ديگری روبه رو می شود.
او گفت :« کار کردن با بيضايی برای هر کسی می تواند يک نقطه عطف به حساب بيايد:»
خانم شمسايی در پايان گفت و گويش با راديو فردا، با نقل خاطره ای شخصی از همسرش گفت:

« يک بار از او پرسيدم اگر می توانستی از زمان عبور کنی وبه گذشته بروی، دوست داشتی چه کارکنی و يا چه کسی را ببينی؟ بيضايی فکری کرد و در پاسخ گفت دوست داشتم ساعاتی را با فردوسی همنشين شوم و با او صحبت کنم.»

* * *

بهروز غريب پوراز کارگردانان سرشناس تئاتر عروسکی نيز در گفت و گويی با راديو فردا درباره بهرام بيضايی گفت:

«بهرام بيضايی به حق به گردن تئاتر ايران حق بزرگی دارد زيرا در شرايطی که تئاتر می رفت که تماما تحت تاثير الگوی های غربی قرار بگيرد، او همت کرد و يکی از بهترين يادگارهای عمرش نمايش در ايران را نوشت که باعث شد نسلی از نمايشگران ايرانی تحت تاثير تحقيقات اوبه نمايش های ايرانی، تعزيه وتخت حوضی روی بياورند.»

آقای غريب پور افزود:

« او اگر فقط همين يک کار را کرده باشد، نامش برای هميشه جادوانه خواهد بود، گرچه او در زمينه ها ی ديگری چون فيلم و تئاتر هم همين قدر تاثير گذار بوده است.
بهرام بيضايی متولد ۱۳۱۷ در تهران است. در کارنامه هنری بلند بالا و برجسته او، علاوه بر ده ها نمايشنامه، فيلمنامه، فيلم، تئاتر و پژوهش، جوايز بين المللی متعددی نيز ثبت شده است.
از جمله اين جوايز می توان به جايزه بهترين فيلم کوتاه از جشنواره شيکاگو، جايزه مدال نقره از جشنواره جهانی فيلم مسکو ،جايزه آرشيو سلطنتی فيلم بلژيک و جايزه مدال اوبر ويليه فرانسه اشاره کرد».