Wednesday, September 20, 2006
2: 74. رويكردي پژوهشي و دانشگاهي به رويدادي كليدي در تاريخ ِ معاصر ِ ايران
يادداشت ويراستار
Copyright © 2006-Iran-shenakht
كودتاي سوم اسفند ماه 1299 خورشيدي (21 فوريه 1921 ميلادي) كه با طرح ريزي و رهنمود ژنرال آيرونسايد انگليسي، فرمانده ي سپاه ِ نامْ بُردار به قزّاق در شمال ايران و دست اندركاري ي ِ اجرايي ي رضاخان ميرپنج، افسر ِ همان سپاه (رضا شاه پهلوي ي بعدي) و سيّد ضياء الدّين طباطبايي ي ِ سياست پيشه، به اجرا درآمد و در فرآيندي چهارساله به پادشاهي ي قاجارها پايان بخشيد، يكي از رويدادهاي كليدي و چرخشگاه هاي تعيين كننده در تاريخ معاصر ايران بود.
درباره ي اين واقعه و سويه ها و شناسه هاي داخلي و خارجي ي آن، تا كنون انبوهي از كتابها و گفتارها از سوي ايرانيان و جُزايرانيان نشريافته است. با اين حال، هنوز هم نقطه هاي تاريكي در شناخت ِ چگونگي ي اين رويداد در ميان است كه روشن كردن ِ آنها همّت و كوشش پژوهشگران ِ ژرفاكاو ِ امروزين را به خود مي خواند.
دكتر همايون كاتوزيان، استاد دانشگاه آكسفورد انگلستان با پيشينه ي درخشان و كارنامه ي سرشار ِ پژوهشي اش
در ادب و تاريخ معاصر ايران، به تازگي با كاوش در خاستگاهها و پشتوانه هاي هنوز به درستي برنارسيده و به ويژه سندهاي برجامانده در بايگاني ي نهادهاي انگليسي، دست به كاري روشنگر در جهت شناخت ِ اين رويداد، زده و كوشيده است تا برخي دريافتهاي نادرست از اين واقعه را درست گرداند. او در گفت و شنودي با بخش فارسي ي بي. بي. سي.، گزينه اي از اين پژوهش را به دوستداران ِ شناخت ِ ايران، عرضه داشته است.
نشاني ي اين مصاحبه ي ارزنده را -- كه افزون بر نوشتار، گفتار وي را هم در بر دارد -- با سپاسگزاري از فرستنده ي آن به اين دفتر، دوست ارجمند آقاي دكتر كاظم ابهري از ادلايد در استرالياي جنوبي، در پي مي آورم و خوانندگان ِ گرامي ي ِ خواستار ِ دريافت ِ بهتر از تاريخ معاصر ايران را به خواندن ِ آن فرامي خوانم.
http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2005/10/051031_mf_katouzian.shtml
