Sunday, August 20, 2006
2: 40. تحليلي روشنگرانه درباره ي ناكام ماندن ِ آرمانهاي آزاديخواهانه در جنبش مشروطه
از بالا به پايين، به ترتيب:
ميرزا جهانگيرخان صوراسرافيل
علي اكبر دهخدا
محمّد تقي بهار (ملك الشّعرا)
سه تن از آزادي خواهان نامدار
در جنبش مشروطه
يادداشت ويراستار
ماه اَمُرداد در تاريخ معاصر ميهن ما يادآور ِ خاطره ي ِ تلخ ِ دو ناكامي ي خيزش و جنبش مردم براي برقراري ي نظام اجتماعي و سياسي ي مبتني بر آزاديهاي گوناگون و مردم سالاري در راستاي آغاز دوراني نو در تاريخ اين كهن بوم و بر است. يكي از اين دو ناكامي به يك سده پيش از اين، يعني 14 امرداد 1285 خورشيدي، بازمي گردد كه به رغم امضاء و صدور رسمي ي فرمان تشكيل مجلس شوراي ملّي و مشروط گردانيدن قدرت سياسي به رأي آزاد مردم و نمايندگان برگزيده ي آنان، در عمل نتوانست كامياب شود و تاريخ ايران را در راستاي پويايي به سوي شكوفايي و پيشرفت قراردهد و بار ديگر، خودكامگي و بيدادگري و سركوب همه ي آزادي هاي اجتماعي و سياسي ي مردم بر جامعه فرمانرواشد. ناكامي ي دوم به اندكي بيش از نيم سده پيش از اين، يعني 28 امُرداد يك هزار و سيصد و سي و دو خورشيدي باز مي گردد كه جنبش ملّي كردن صنعت نفت به رهبري ي زنده ياد دكتر محمّد مصدّق و كوشش ديگر باره براي دست يابي به آزادي و مردم سالاري با شبيخون نيروهاي سياه واپس گراي داخلي و آزمندان جهانخوار، دچار شكست گرديد و باز هم پويايي و شكوفايي ي جامعه را به ايستايي ي فاجعه باري تبديل كرد.
پيش از اين، در همين تارنما از جوانمرگي ي اين دو خيزش و كوشش رهايي جويانه ي ايرانيان با دريغ و درد يادكردم و به كوتاهي درباره ي آنها سخن گفتم.
امروز در تارنماي بخش فارسي ي ِ بي. بي. سي. به گفت و شنودي برخوردم كه سيروس علي نژاد با يك استاد و پژوهنده ي ِ هم ميهنمان به نام ِ دكتر محمّد سالار كسرايي داشته است. اين استاد و پژوهنده، دکترای ِ خود را در رشته ي علوم سياسی از دانشکده حقوق دانشگاه تهران دريافت کرده و دارای تحقيق هايی در زمينه روابط ايران و اروپای ِ غربی و سياست خارجی ي ِ ايران در آسيای مرکزی است. « تاريخ انديشه های ِ سياسی در غرب » و « چالش سنّت و مدرنيته از مشروطيت تا ۱۳۲۰ » از آثار اوست.
پژوهنده در اين گفت و شنود با ژرفانگري و كاوش در تاريخ سده ي اخير ايران، زمينه ها و سبب هاي ناكامي و جوانمرگي ي جنبش مشروطه خواهي و ناكام ماندن آرمان هاي والاي كوشندگان آن را به خوبي بررسيده و بر نكته هاي كليدي ي اين فرايند، انگشت گذاشته و روشنگري كرده است.
متن اين گفت و شنود ِ خواندني و آموزنده را در نشاني ي زير بيابيد و بخوانيد:
http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2006/08/060714_mv-constitution-cy-intv-kasraei.shtml
