Friday, May 05, 2006
336. وابستگي ي ِ حقيقت ِ آزادي به آزادي ي ِ حقيقت: گفت و شنود با استادي بزرگ
يادداشت ويراستار
ايران شناس و پژوهنده ي ِ ارجمند آقاي ِ دكتر شاهين سپنتا، امروز متن گفت و شنودي را كه با استاد ِ بزرگوارم جناب آقاي محمّد مهريار داشته و در تارنماي ِ ايران نامه نشرداده، به اين دفتر فرستاده است. براي ِ اين نگارنده كه از نيمه ي ِ دهه ي ِ سوم ِ اين
سده ي ِ خورشيدي تا كنون، افتخار ِ شاگردي ي ِ استاد را داشته است، مايه ي سرافرازي و مباهات است كه متن ِ اين گفت و شنود را در اين تارنما بازنشردهد و خوانندگان ِ ارجمند را در بهره گيري و حكمت آموزي از سخنان شيواي ِ پدر ِ فرهنگي ي ِ خويش انبازگرداند. با سپاس از آقاي ِ سپنتا، درآمد ِ ايشان بر اين گفت و شنود و اشاره ي ِ كوتاهشان به كارنامه ي ِ استاد را در پي مي آورم و دوستداران فرهنگ ايران را براي خواندن ِ متن ِ گفت و شنود به تارنماي ايران نامه، كه در پايان آمده است، رهنمون مي شوم:
جمعه 15 ارديبهشت 1385
پنجم مه 2006
استاد محمد مهریار
:در گفت و گوی اختصاصی با ایران نامه
تا حقیقت آزادی ندارد، آزادی حقیقت ندارد
گفت و گو : شاهین سپنتا
نگاهی به زندگی ي ِ استاد محمّد مهریار :
ایران شناس ، ادیب و مترجم گران مایه استاد محمّد مهریار در سال 1294 خورشیدی در شهر اصفهان چشم به جهان گشود. محیط خانوادگی ایشان محیط دین و دانش و پژوهش و سیاست بود. او به سبب هوش سرشار و تلاش پیگیر و خستگی ناپذیر خویش تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در مدارس آن زمان در سطح ممتاز به پایان رساند و در ادب فارسی ، ادبیات عرب ، فقه و اصول سرآمد همگان شد .
در سال 1316 خورشیدی با دریافت گواهی نامه علمی ، تقریبا همزمان با تحصیلات علوم قدیمه دوران متوسطه را پشت سر نهاد و سپس به نجف اشرف عازم شد و پس از گرفتن درجه اجتهاد به شهر خویش « اصفهان » بازگشت .در سال 1319 خورشیدی موفق به اخذ درجه کارشناسی در ادبیات شد و به فراگیری زبان های فرانسه و انگلیسی نیز مشغول شد.
استاد محمّد مهریار در سال 1330 خورشیدی به آمریکا عزیمت نمود و در دانشگاه های فلوریدا و شیکاگو به تحصیل در ادبیات و روان شناسی پرداخت.کتاب « تحقیق در رشد و نمو کودک » و ترجمه « راه نو در سلامت تن و روان » که از شمار نخستین کتاب های روان شناسی کودک در ایران هستند ، حاصل پژوهش استاد در این دوره است .
استاد مهریار در سال 1336 خورشیدی به دنبال تاسیس دانشگاه اصفهان به دانشگاه علوم پزشکی دعوت شد و ریاست کتابخانه آن دانشگاه را بر عهده گرفت و برای راه اندازی آن اقدامات وسیعی نمود و زمانی که دانشکده ادبیات تاسیس شد در سال 1337 خورشیدی به دعوت دکتر فاروقی ، معاونت این دانشکاه را پذیرفت و به تدریس تاریخ ادبیات فارسی و تاریخ پویایی زبان فارسی پیش از اسلام و تدریس متون فلسفی و ادبی به زبان انگلیسی مشغول شد و تا هنگامی که در دانشکده ادبیات حضور داشتند، دانشجویان و دانش پژوهان از وجود ایشان بهره ها بردند.
استاد مهریار، سروده هایی نیز در قالب غزل و قصیده سروده اند. همچنین ترجمه پاره ای از منظومه های ادبی جهان از فرانسه به فارسی همچون « باید او مانند من باشد » و نیز ترجمه سروده های تاگور با نام « هلال ماه » از جمله دیگر فعالیّت هایی ایشان در زمینه ي ِ ترجمه متون ادبی است .
از استاد محمّد مهریار به عنوان ِ یک ایران شناس، شاهنامه پژوه، مترجم، اصفهان شناس، ادیب و سیاستمدار، بیش از هشتاد مقاله ي ِ پژوهشی و چندین جلد کتاب با عنوان های زیر منتشر شده است :
چشم انداز تاریخ سیاسی ایران ، اصفهان از قدیمی ترین روزگاران تا عهد سلجوقی ، رشد و نمو کودک و راه استفاده از آن در تعلیم و تربیت ، قلمرو ایران در گذشته و حال ( تاریخ عهد صفوی ) ، تاریخ ادبیات ایران قبل و بعد از اسلام ، تاثیر و نفوذ غرب در ایران ، هلال ماه نو ( ترجمه اشعار تاگور ) ، راه نو در سلامت روان و تن ، شاه دز کجاست ؟ ، سقوط اصفهان ( ترجمه گزارش های گیلاننتز درباره هجوم افغان ها ) ، ترجمه سفرنامه
تا حقیقت آزادی ندارد، آزادی حقیقت ندارد
گفت و گو : شاهین سپنتا
نگاهی به زندگی ي ِ استاد محمّد مهریار :
ایران شناس ، ادیب و مترجم گران مایه استاد محمّد مهریار در سال 1294 خورشیدی در شهر اصفهان چشم به جهان گشود. محیط خانوادگی ایشان محیط دین و دانش و پژوهش و سیاست بود. او به سبب هوش سرشار و تلاش پیگیر و خستگی ناپذیر خویش تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در مدارس آن زمان در سطح ممتاز به پایان رساند و در ادب فارسی ، ادبیات عرب ، فقه و اصول سرآمد همگان شد .
در سال 1316 خورشیدی با دریافت گواهی نامه علمی ، تقریبا همزمان با تحصیلات علوم قدیمه دوران متوسطه را پشت سر نهاد و سپس به نجف اشرف عازم شد و پس از گرفتن درجه اجتهاد به شهر خویش « اصفهان » بازگشت .در سال 1319 خورشیدی موفق به اخذ درجه کارشناسی در ادبیات شد و به فراگیری زبان های فرانسه و انگلیسی نیز مشغول شد.
استاد محمّد مهریار در سال 1330 خورشیدی به آمریکا عزیمت نمود و در دانشگاه های فلوریدا و شیکاگو به تحصیل در ادبیات و روان شناسی پرداخت.کتاب « تحقیق در رشد و نمو کودک » و ترجمه « راه نو در سلامت تن و روان » که از شمار نخستین کتاب های روان شناسی کودک در ایران هستند ، حاصل پژوهش استاد در این دوره است .
استاد مهریار در سال 1336 خورشیدی به دنبال تاسیس دانشگاه اصفهان به دانشگاه علوم پزشکی دعوت شد و ریاست کتابخانه آن دانشگاه را بر عهده گرفت و برای راه اندازی آن اقدامات وسیعی نمود و زمانی که دانشکده ادبیات تاسیس شد در سال 1337 خورشیدی به دعوت دکتر فاروقی ، معاونت این دانشکاه را پذیرفت و به تدریس تاریخ ادبیات فارسی و تاریخ پویایی زبان فارسی پیش از اسلام و تدریس متون فلسفی و ادبی به زبان انگلیسی مشغول شد و تا هنگامی که در دانشکده ادبیات حضور داشتند، دانشجویان و دانش پژوهان از وجود ایشان بهره ها بردند.
استاد مهریار، سروده هایی نیز در قالب غزل و قصیده سروده اند. همچنین ترجمه پاره ای از منظومه های ادبی جهان از فرانسه به فارسی همچون « باید او مانند من باشد » و نیز ترجمه سروده های تاگور با نام « هلال ماه » از جمله دیگر فعالیّت هایی ایشان در زمینه ي ِ ترجمه متون ادبی است .
از استاد محمّد مهریار به عنوان ِ یک ایران شناس، شاهنامه پژوه، مترجم، اصفهان شناس، ادیب و سیاستمدار، بیش از هشتاد مقاله ي ِ پژوهشی و چندین جلد کتاب با عنوان های زیر منتشر شده است :
چشم انداز تاریخ سیاسی ایران ، اصفهان از قدیمی ترین روزگاران تا عهد سلجوقی ، رشد و نمو کودک و راه استفاده از آن در تعلیم و تربیت ، قلمرو ایران در گذشته و حال ( تاریخ عهد صفوی ) ، تاریخ ادبیات ایران قبل و بعد از اسلام ، تاثیر و نفوذ غرب در ایران ، هلال ماه نو ( ترجمه اشعار تاگور ) ، راه نو در سلامت روان و تن ، شاه دز کجاست ؟ ، سقوط اصفهان ( ترجمه گزارش های گیلاننتز درباره هجوم افغان ها ) ، ترجمه سفرنامه
سانسون ، آناباز ( ترجمه اشعار سن ژون پرس با همكاري ي ِ محمود نيكبخت) ، منظومه واپسین روز سقراط در زندان ( سروده ) ، ترجمه کتاب « اخبار اصفهان نوشته حافظ ابونعیم » ، فرهنگ جامع ِ نام ها و آبادی های
کهن ِ اصفهان.
استاد محمّد مهریار در حال حاضر همنشینی با اهل دانش و فرهنگ به ویژه دوستداران فرهنگ و ادب ایران بزرگ و رهروان نهضت ملی را بر بسیاری از امور ترجیح می دهند و ضمن اختصاص بیشتر اوقات خود به پژوهش های فرهنگی، در اکثر مجامع ادب و هنر و تاریخ و جشن های ملّی در اصفهان شرکت می کنند و با حضور خود به جمع دوستداران ایران به ویژه جوانان گرمی می بخشند و با رهنمود های خویش راهگشای آن ها هستند.
برای استفاده بیشتر از رهنمود های ایشان به حضورشان شتافتم و با ایشان به گفت و گویی صمیمانه نشستم .استاد با حوصله و لهجه شیرین اصفهانی و کمی طنز که همیشه چاشنی صحبت هایشان است به پرسش هایم پاسخ هایی ساده ولی ژرف دادند. بخشی از این گفت و گو را با رويكرد به نشاني ي ِ زیر، خواهید خواند :
http://www.drshahinsepanta.persianblog.com/
