Friday, March 24, 2006

 

286. ايران در نقشه هاي كهن: نشر ِ يك سند ِ ايران شناختي در غرب



يادداشت ويراستار

به تازگي كتاب ايران شناختي ي ارزشمندي در زمينه ي جغرافياي تاريخي ي ايران با عنوان ِ نقشه هاى عمومى ايران در كشور هلند منتشر شده است. اين پژوهش، به كوشش ستودنى ي سيروس علايى، مهندس مشاور و پژوهشگر ايرانى ساكن انگلستان انجام پذيرفته است.

پژوهشگر جوان و پويا و كوشا پژمان اكبرزا ده، گفتاري به زبان انگليسي در شناساندن ِ اين اثر ارزشمند نوشته است كه در تارنماي پيوند درج گرديده و ترجمه ي فارسي ي آن نيز در شرق، روزنامه ي بامداد تهران نشريافته است.










پژمان اكبرزاده در كنار استاد احمد اقتداري د ر همايش خليج فارس در نهران

به سبب ِ اهميّت ِ شناساندن ِ اين پژوهش به همه ي پژوهشگران و دوستداران پژوهشهاي ايران شناختي، هردو روايت ِ فارسي و انگليسي ي اين بررسي و ارزيابي ي كتاب را با سپاس از پژمان كه آنها را به اين دفتر فرستاده است، در اين صفحه بازنشر مي دهم. ج. د.

پژمان اكبرزاده:


نقشه هاى كهن ايران در هلند


در طول تاريخ، نقشه هاى بسيارى از امپراتورى ايران توسط نقشه نگاران نامدار دنيا ترسيم شده است ولى عدم دسترسى به بيشتر آنها در يك مجموعه مدون با كيفيت مطلوب و شرح كامل هميشه نه تنها از سوى پژوهشگران بلكه عموم دوستداران تاريخ و جغرافياى ايران حس شده است. به تازگى انتشارات بريل (Brill Academic Publishers) در هلند كه در سال هاى گذشته اطلس هايى از نقشه هاى تاريخى آسياى جنوب شرقى، آسياى ميانى و جهان اسلام را منتشر ساخته، به چاپ كتابى نفيس و سيصد و سى صفحه اى با نام «نقشه هاى عمومى ايران» (General Maps of Persia) دست زده است. اين پروژه با كوشش ستودنى سيروس علايى، مهندس مشاور و پژوهشگر ايرانى ساكن انگلستان عملى شده است. او كه در ايران ديده به جهان گشوده، در دانشگاه فنى برلين تحصيل كرده و هشت سال نيز به تدريس در دانشگاه تهران اشتغال داشته است. علايى از زمانى كه از نو رهسپار اروپا شد همزمان با فعاليت در رشته اصلى اش، به پژوهش درباره پيشينه نقشه نگارى و گردآورى نقشه هاى كهن ايران پرداخت. نگاشتن درآمد «نقشه نگارى ايران» (Cartography of Persia) براى دانشنامه ايرانيكا در نيويورك نيز به عهده او بوده است. كتاب «نقشه هاى عمومى ايران» كه پيتر باربر مدير بخش نقشه كتابخانه بريتانيا آن را «دستاوردى بى نظير» ناميده و تونى كمپبل در گروه تبادل نظر MapHist نيز از آن به عنوان كتابى نام مى برد كه «پژوهشگران و علاقه مندان اثرى همچو آن نديده اند و از وجوه مختلف سندى است معتبر درباره هويت ملى ايرانيان» در دو بخش اصلى تدوين شده است. بخش نخست با گفتار «نقشه هاى بطلميوس از ايران» چشم اندازى تاريخى از موضوع كتاب به خواننده ارائه مى كند و همچنين اطلاعاتى درباره زندگى و آثار بطلميوس (به ويژه آنچه به ايران مربوط مى شود) در اختيار قرار مى دهد. در ادامه نقشه هايى از آسيا كه نقشه پنجم از آن معرف ايران نيز است و در كشورهاى مختلف اروپايى به چاپ رسيده اند درج شده است.


بخش دوم ويژه نقشه هاى عمومى و منطقه اى ايران است. نقشه هاى اين بخش بر اساس كشور تهيه كننده، در ده گروه دسته بندى شده اند: نقشه هاى ايتاليايى، هلندى- بلژيكى، فرانسوى، آلمانى، بريتانيايى، روسى، آمريكايى، ايرانى، تركى و اسپانيولى- پرتغالى. در پايان نيز نقشه اى كمياب كه ايران در آن به صورت يك گربه ايرانى نشان داده شده ارائه گشته است. مجموعاً بيش از چهارصد نقشه و دويست تصوير در كتاب درج شده و چنين به نظر مى رسد كه دست كم همه نقشه هاى مهم - از نقشه هاى بطلميوس در سال هاى پايانى سده پانزدهم ميلادى تا سال ۱۹۲۵ (زمان سرنگونى سلسله قاجار) - در آن آمده است. در پايان هر يك از گفتارهاى اصلى، جزئيات بيشتر مانند ديگر چاپ هاى موجود از نقشه ها، نقشه هاى مرتبط و توضيحات تاريخى آمده است. فهرست هاى مفصلى نيز كه در پايان كتاب قرار دارد به پژوهشگران و كتابداران اين امكان را مى دهد كه به آسانى نقشه مورد نظر خود را در هر دوره تاريخى بيابند. كتاب با توجه به طراحى زيبا و همچنين توازنى كه ميان جنبه هاى گوناگون تاريخ و جغرافيا در آن به چشم مى خورد علاوه بر متخصصان نقشه نگارى براى بخش گسترده ترى از علاقه مندان قابل استفاده است. نكته با اهميت براى ايرانيان و به ويژه جامعه علمى كشور، معرفى بسيارى از نقشه هاى پارسى در اين اثر و در واقع رهانيدن آنها از گمنامى و فراموشى است.به گفته سيروس علايى: «بايد در نظر داشت آن دسته از كتاب هاى علمى كه توسط ناشران معروف به چاپ مى رسد در مدتى كوتاه به بنيادهاى مهم شرق شناسى، جغرافيايى، نقشه نگارى و كتابخانه هاى بزرگ در سراسر دنيا راه پيدا مى كند و علاوه بر آنكه پژوهشگران در زمينه تاريخ و جغرافياى ايران را يارى مى دهد، معرف خوبى براى عظمت فرهنگ ايران خواهد بود.»در اينجا همچنين بايد يادى كرد از فعاليت هاى شادروان عباس سحاب كه در سال ۱۳۵۴ اطلسى سياه و سفيد از بخشى از نقشه هاى تاريخى ايران را براى نخستين بار در كشور به چاپ رساند.



3/24/2006
Publication of Old Maps of Persia (Iran) in The Netherlands

By Pejman AkbarzadehPersian Gulf Online Organization Rep. in Tehran


In the course of history, the Persian Empire has been extensively mapped by well-known cartographers of the world. However, the absence of a good carto-bibliography with adequate descriptions of such maps has always been deeply felt not only by scholars but by friends of the history and geography of Persia as well.
Order from amazon
Fortunately, Brill Academic Publishers of The Netherlands has recently succeeded to publish a superb book, entitled: "General Maps of Persia", with 330 pages, making such a work available. The same publisher had previously printed a range of atlases of the old maps of South-East Asia, Middle Asia and the Islamic world.
This book has been written by Cyrus Alai, a Persian (Iranian) consulting engineer and a scholar, living in London. He was born in Tehran, graduated from the Technical University of Berlin and lectured at the University of Tehran for eight years. Dr. Alai, when returning to Europe, collected old maps of Persia and studied the history of cartography, alongside his engineering work. The entry on Cartography of Persia in the Encyclopedia Iranica has been written by him.


Peter Barber, the Head of the Map Library / British Library writes: "It [this book] is most informative and clearly set out and looks lovely too – it seems destined for the scholar's library, the collector's bookshelf and the amateur's coffee table: a very rare achievement." Tony Campbell from the Maphist(ory) discussion group states: "Whether you are an interested amateur, a cartographic historian or a librarian, you can be assured that will have seen nothing like this book before…These maps are in different ways a potent symbol of the Iranian national identity."
The book has been arranged in two main sections. The first section 'Ptolemaic maps of Persia' begins with an historical background and includes information about the life and work of Ptolemy. The 'Fifth Map of Asia', which represents Persia, has been discussed in detail, supported by depicting several different editions of the above-mentioned Ptolemy's map.


The second section, covering other general and regional maps of Persia, has been divided into ten sub-sections according to the countries in which they have been produced: Italian, Dutch, French, Germanic, British, Russian, American, Persian, Turkish and Spanish/Portuguese maps. It closes with a curiosity map, showing Persia as a Persian cat.


The book contains more than 400 map entries and 200 illustrations. It seems that all the important general maps of Persia from the early editions of Ptolemy at the end of the fifteenth century until 1925, when the Qajar dynasty was overthrown, have been covered. At the end of each entry, further details concerning editions and variations, other related maps, historical notes and unique or important features are provided.


The large number of indexes at the end of the book should enable scholars and librarians to identify any map of Persia with ease. This book, with its beautiful design and a perfect balance between history and geography, will appeal not only to scholars, but to a wide range of readers.


An important fact for Persians (Iranians), particularly the scientific society of the country, is that the author has rescued many maps of Persia from obscurity. As Cyrus Alai states: "It should be noted that those scientific works published by well-known international academic publishers, like Brill, will reach every geographic and cartographic institution, foundation for oriental studies and major libraries worldwide. Thus, apart from helping scholars of the history and geography of Iran, this book will be a good presenter of the glorious culture of Persia."
We should also remember Mr. Abbas Sahab, who in 1975 for the first time produced an atlas in black-and-white, containing some of the old maps of Persia.
Regarding the terms "Persia" and "Iran" in Western languages see:http://sharghnewspaper.com/841010/html/societ.htm (in Persian) or http://www.payvand.com/news/05/sep/1166.html (in English)



<< Home

This page is powered by Blogger. Isn't yours?