CENTER FOR IRANIAN STUDIES - کانون پژوهشهای ايران شناختی

"هفت سيني را بياوريد." اين صدايي است كه هنوز در خور و بيابانك به گوش مى رسد،نشان مي دهد رسم دوره ي ساسانى اين بوده است كه در گاه ِ نوروز هفت سينى به نشانه ي هفت امشاسپند ازفراورده هاي طبيعى ىا ميوه ها و نقل و شيرينى پر مي كردند و پيرامون خوان نوروزى مي گذاشتند ، به مرور زمان هفت سيني به هفت سين تغيير شكل پيدا مي كند . زرتشتيان امروزه به آيين قديم خوان نوروزي را مي گسترانند ، ازآن جا كه نوروز جشن نمادي آفرينش ، نوزايي طبيعت و روز سپاس از همه داد و دهش هاست آنچه را بر خوان نوروزي مي گذارند بياني از نزديكي انسان به طبيعت است . زرتشتيان به دنبال جور كردن سين هاى هفتگانه نيستند . در روزهاي نوروزى زرتشتيان كنار آستانه ي در ِ خانه شمع روشن مي كنند و آويشن مي گذارند. ياد آور مى شود كه زرتشتيان پرتره ي زرتشت راهم بر خوان نوروزى مي گذارند چرا كه ششم فروردين زادْروز اونيز هست
آب : نشانواره روشني و پاكي است . هر كجا آب هست آباداني هم هست . چنانچه آبادي به جايي گفته مي شود كه آب در آن يافت شود وخانه و كاشانه اي برپا باشد . به جايي بيابان مي گوييم كه نه آب هست، نه آبادي، نه گلبانگ انساني. پس آبادي و آباداني ساختي از سازندگي و هستي يابي است. از سوي ديگر آب، نشانواره اناهيتا فرشته آب و فراواني و باروري است ، سخن فرجامين اينكه اب دومين آفرينش اهورايي است . در ظرف آب، برگ آويشن، يك دانه سيب يا انار يا نارنج و چند سكّه مى گزارند. تا روز ششم فروردين كه زادْروز زرتشت است دوبار آب ظرف را عوض مي كنند و ،همانطور كه سبزه به آب داده مي شود اين آب را روي درخت مي ريزند؛ به ويژه روي درخت ِ مورْد.
سبزه : سبزه نشانواره اي است از زايش وباروري و نوزايي وبركت در طبيعت. نمادي است از امشاسپند امرداد كه نگهبان گياهانست . در گاه ِ گواه گيران، پارچهء سبز به نشانواره زايش و باروري وبركت بر دوش اروس و داماد زرتشتي جا دارد . بيست و پنج روزپيش ازنوروز در دربار پادشاهان ساساني ، بر دوازده ستون از خشت خام به نشانه ي دوازده ماه سال ، دانه هاي گوناگون گياهي مي كاشتند. در روز ششم فروردين يا نوروز بزرگ كه مصادف است با زادروز زرتشت، برداشت محصول كرده و هر گياهي كه پربارتر بود، به فال نيك گرفته مى شد.

شير تازه : نشانواره اي است از زايش و يادي است از آفرينش انسان .
تخم مرغ رنگين : تخم و تخمه نمادي است از نطفه و نژاد . بياني است از نطفه باروري كه بايد جان گيرد و زندگي يابد .
آينه : نماد شكل يابي فَرَوَهَر ِ مينَوي با قالب مادّي يا زميني است . به همين دليل بر خوان نوروزي و سفره ء پيوند زناشويي جاي مي گيرد . نمادي است از زايش و هستي .
آتشدان يا مجمر آتش : نشانواره ي كانون گرم خانواده و دودمان است . آتش از آخشيج (عنصر) هاي مورد باور و اعتبار آريايى ها به ويژه ايرانيان است. در آتش صندل، عود، كُندُر و رازيانه مى ريزند تا فضاى خانه را خوشبو سازد.
نان : نان نشانواره بركت است. در دوره ساساني معمولا بر ناني كه در سفره نوروزي گذاشته مي شد، مي نوشتند افزون بادا!ناني كه امروزبا كنجد بر آن مبارك باد مي نويسند و بر خوانچه اروسي مي گذارند، در واقع يادمان سفره نوروزي و بركت خواهي است. به همين دليل خانواده ها معمولا يك روز پيش از نوروز به نيّت بركت خواهي نان مي پزند.
ــ كتاب ديني : اصولا هرخانواده دين باوري ، كتاب ديني خود را بر سفره مي نهد چرا كه كتاب نماد پارسايي و خِرَد است . برخي از مردم نيز شاهنامه و ديوان حافظ را بر خوان نوروزى مي نهند و زرتشتيان اوستا را.
شمع هاي فروزان : نور نشانه خِرَد و دانايي است. برپايي و پويايي خِرَد، گريزان شدن و نابود شدن اهريمن ناداني و كژخواهي است .
سمنو : بياني است از زايش گياهي. خوردن سمنو از بايسته هاي نوروزي است ، به همين دليل يك شبه آنرا از ريشهء گندم سبز با زحمت و سختي فراهم مي آورند .