Friday, January 20, 2006
229. تاريخ ِ شفاهي ي ِ زرتشتيان: يك پيشنهاد ِسازنده و سودمند
يادداشت ويراستار
شنبه يكم بهمن ماه 1384
(بيست و يكم ژانويه 2006)
چندي پيش در درآمد ِ 219 اين تارنما، گفتاري از آقاي اميل ايماني را در نكوهش تازش ِ تازيان ِ نومسلمان به ايران در چهارده سده ي پيش از اين و برخورد و رفتار نارواي ايشان با پيروان كيش ِ باستاني ي اين سرزمين و ادامه ي اين برخورد در سده هاي بعد تا به امروز از سوي مسلمانان و پاسخي روشنگرانه از آقاي دكتر تورج دريايي بدان گفتار را درج كردم.
متاسّفانه به سبب ِ اشكال ِ فنّي ي ناشناخته اي، آن درآمد از اين صفحه حذف گرديد و در ويرايش بعدي هم نتوانستم آن را بازآورم و جاي آن تاكنون خالي مانده است. امّا آقاي ايماني، همچنان در نامه هايش به اين و آن و از جمله به نگارنده ي اين صفحه، پي گير ِ نظر و برداشت ِ يكسو نگرانه و تندروانه ي خويش است و ديدگاهي را به ديگران عرضه مي دارد كه بر پايه ي آن، براي گشودن گره از دشواري ها و خشونت هاي جهان كنوني، بايست كارزاري جهاني در ستيز با كيش اسلام، ندارك ديده شود!
آشكارست كه آوازه گري در اين زمينه، معنايي جز افزودن بر تنشها و پيچيدگي هاي موجود و دامن زدن به آتش كينه و نفرت و ستيز ِ بي پايان ندارد و با هرگونه منطق و خِرَد ِ آينده نگر و آرمان ِ همزيستي ي آشتي جويانه در جهاني آرام، ناهمخوان است و هيچ مشكلي را حلّ نمي كند. سرتاسر تاريخ زندگي بشر و تنشها و ستيزه هاي قومي و ديني ميان آدميان، گواه ِ آشكار ِ بيهودگي و زيان بخشي ي ِ چنين برداشتي است. امروز هركس با هرگونه باور ديني و گرايش نژادي و قومي كه به آتش ستيز و تنش دامن بزند، دانسته يا نادانسته جهان را به سوي فاجعه هاي باز هم بيشتري رهنمون مي شود. مردم جهان امروز، هيچ گاه روي رستگاري و آرامش و آسايش را نخواهند ديد؛ مگر آن كه رهبران همه ي كيشها و فرقه ها و گروه هاي مذهبي، اين اصل را بپذيرند و به پيروان خود بياموزند كه بايد دست از برتري جويي و انحصار طلبي و خود برحق پنداري و ديگران را باطل انگاري بردارند و به زندگي ي مسالمت آميز در كنار ديگران با هر عقيده و باوري كه داشته باشند، تن در دهند و برتري را در پيروي ي انساني و فرهنگي از انديشه و گفتار و كردار نيك و كوشش براي آباداني ي جهان و پاسداري از زيستْ محيط آدميان بجويند، نه در رقابت خشن و تندخويانه و چنگ و دندان نشان دادن به ديگرانديشان.
در يك رويكرد فرهيخته ي امروزين، مي توان و بايد تاريخ و كارنامه ي همه ي ديننها را با بي طرفي و بدون پيش داوري، به دقّت كاويد و بررسيد و شناخت و بازتابها و تاثيرهاي آنها در زندگي بشري و اثرهاي ادبي و هنري و اخلاق و رفتار مردمان بازشناخت و از چنين جُستار و پژوهشي درسها آموخت و آينده اي انساني تر را براي زندگي آدميان، بنيادگذاشت و سرانجام حافظ وار "جنگ هفتاد و دو ملّت را عذر نهاد" و پذيرفت كه "حقيقت مطلق" نزد هيچ كس و هيچ گروهي نيست. در يك نگاه والاي انساني، همه برابرند و هيچ كس "برابرتر (!)" نيست.
*
در انديشيدن به چنين فرآيندي است كه آقاي دكتر تورج دريايي، به تازگي در بازتاب به گفتاري ديگر از آقاي اميل ايماني و تنشي كه از چندي پيش در راستاي نگرش ِ او در ميان جامعه ي زرتشتيان پديدآمده، پيشنهاد ِ سازنده و سودمند ِ تدارك براي تدوين تاريخ شفاهي ي كيش زرتشتي را مطرح كرده است. چنين كوششي، موازي با چند تاريخ شفاهي ي ديگر كه در دو دهه ي اخير از سوي كسان يا نهادهايي از ايرانيان تدوين شده يا در دست ِ تدوين است، مي تواند بسيار روشنگر و اثربخش باشد و جا دارد كه از سوي همه ي گروه هاي پارسيان و زرتشتيان ايراني در ايران و هندوستان و ديگر كشورها با پذيره اي گسترده رو به رو گردد و از انديشه و گفتار به كردار درآيد.
آنچه در پي مي آيد، متن پيشنهاد دكتر دريايي است خطاب به عضوهاي ِ گروه اينترنتي ي ِ "كرييتينگ اَواردنِس" كه لطف كرده و رونوشتي از آن را به اين دفتر فرستاده اند و من براي تاكيد بيشتر بر آن و فراخواندن ِ رويكرد شمار هرچه بيشتري از دوستداران آزادگي و فرهنگ و زندگي ي آرام انساني، آن را در اين صفحه مي آورم. ج. د.
Dear Members,
I have read all of the replies to my and Mr. Amil Imani mails. I do understand that any sub-altern or religious minority has had its share of hardships and persecutions. That can not be disputed by anyone who has any sense of history, logic and has either read about it from the primary documents or has experienced it. The question is what to do that the same things do not happen again to the Zoroastrians? How should we remember what happened to them? How should we bring their memory to light? How should their stories be told? I think by attacking Islam and Muslims, nothing will come of it and if anything, will make them react even more. On the other hand dialogue, articles and conferences seem to be a better way to make people understand. The Zoroastrian community has not done any of these really in the modern period. May I suggest that what the Iranian/Persian Jews have done may be a good example for the Zoroastrian community. They have a very good Jewish Oral History Program, documenting Jewish Iranian life and keeping it for posterity. The recent book, the Children of Esther is an excellent work on Jews of Iran. Why not do the same for Zoroastrians? As a professor and Vice-Chair of the History Department at California State University, Fullerton, I volunteer that a program be started in our Oral History Program which is very good and has documented Vietnamese life and experience in the past century. My friend and colleague, Professor Natalie Fousekis is the the Head of the Oral History Program and has the facilities in Orange County, a place where a number of Zoroastrians live. With a little subvention, we can document the experience of the Zoroastrians, have conferences on their experience in History and publish the proceedings with Mazda Publishers which is dedicated to Iranian Studies and is in Orange County. I shall divert some funds to also jumpstart the program. Please let me know what you think about this suggestion.
best
Touraj Daryaee
Professor of Ancient History,Fullerton, Southern California
