Wednesday, November 23, 2005
173. خبري اميدبخش درباره ي ِ پاسارگاد و مرده ريگ ِ فرهنگي ي ايرانيان
در فراسوي سردرگميها و خبرهاي ناهمگون و بيشتر دلواپس كننده نسبت به سرنوشت ِ مرده ريگ ِفرهنگي ي ِ باستاني ي ايرانيان و ميراث مشترك جهانيان، يادمانهاي هزاره ها در دشت ِ پاسارگاد و تنگه (درّه) ي ِ بُلاغي پس از آب گيري ي ِ درياچه ي پشت ِ سدّ ِ سيوَند، در ماههاي اخير -- كه بخشي از آنها را در درآمدهاي پيشين ِ اين تارنما بازتاباندم -- امروز در يك گفت و شنود تلفني با استاد دكتر ع. شاپور شهبازي، ضمن حال پُرسي از ايشان، موضوع را به ميان كشيدم و برداشت ِ كارشناختي ي ِ نام بُرده را جويا شدم.
استاد شهبازي كه در زمينه ي باستان شناسي و تاريخ كهن ايران، به ويژه روزگار ِ هخامنشيان، از پژوهندگان ِ رده ي يكم و خبرگان ِ صاحب نظرست، در اين گفت و شنود ِ كوتاه گفت كه وي در همين گذشته ي نزديك، همراه با گروهي از كارشناسان ايراني و جُز ايراني، به پژوهشي گسترده و ميداني در ناحيه ي يادكرده سرگرم بوده و بر روي ِ هم، 129 نقطه ي ِ ارزشمند ِ باستان شناختي را نشانه گذاري كرده اند كه از آن ميان، تنها احتمال در معرض ِ خطر واقع شدن ِ 29 نقطه در ميان بوده است. استاد شهبازي افزود كه براي پرهيز و پيش گيري از روي دادن ِ چنين خطري احتمالي، رعايت ِ تدبيرها و پيش گيري هاي چندي از سوي دست اندر كاران ِ فنّي در نظر گرفته شده است. از جمله مي توان گفت كه گُستره ي ِ آب ِ درياچه تا ميزان ِ يك كيلومتر مربّع كاهش داده شده و از بُلنداي ِ آن نيز به ميزان ِ چشم گيري كاسته شده است. وي افزود كه كرانه ي درياچه تا دشت ِ پاسارگاد، 17 كيلومتر فاصله دارد و او مي تواند با اطمينان و از ديدگاهي ويژه كارانه و حرفه اي بگويد كه پاسارگاد و تخت ِ جمشيد و يادمان هاي باستاني ي ِ آن منطقه، هيچ يك در معرض آسيب و تباهي قرار ندارند.
استاد شهبازي در پاسخ به اين پرسش ِ من كه : "چرا يونسكو تا كنون در اين امر ِ خطير و مهمّ سخني آشكار نگفته و اطميناني مبني بر پايدار ماندن ِ يادمان هاي كهن نداده است؟"، به ديوان سالاري ي موجود و كُند بودن ِ زمان ِ تصميم گيري و اعلام نظر از سوي گ
روه هاي كاري ي ِ آن سازمان اشاره كرد و مثال هاي ديگري را نيز برشمرد.
روه هاي كاري ي ِ آن سازمان اشاره كرد و مثال هاي ديگري را نيز برشمرد.من نيز همچون همه ي ايرانيان ِ دوستدار ِ يادمان هاي فرهنگي ي ِ باستاني ي ميهنمان و تمام بشريّت ِ دل سوز براي ميراث ِ مشترك ِ فرهنگ و تمدّن ِ انساني، اميدوارم كه واقعيّت هايي تلخ در لايه هاي زيرين گفتارها و رفتارها در كار نباشد و خوش بيني و اميدواري ي ايشان مبدّل به نوميدي و سرخوردگي و پشيماني ي چاره ناپذيري نگردد.
* * *
در اين ميان، با تاسّف از دچارشدگي ي استاد شهبازي به يك بيماري ي دستگاه گوارشي و درگيري ي ايشان در كارهاي درماني ي ِ دشواري آگاه شدم و باز هم در هم نوايي با همه ي ايرانيان دوستدار ارزشهاي فرهنگي و شناسندگان ِ ارج ِ كوشندگان اين فرهنگ، درمان پذيري ي هرچه زودتر ِ استاد و پايداري ي زندگي ي بَرومند ايشان و تداوم ِ پژوهش هاي ارزنده شان را آرزو مي كنم.* چُنين باد! ج. د.
--------------------------------------------------
*از استاد شهبازي تا كنون گفتارها و كتابهاي ارزشمندي نشريافته است كه كتابشناخت ِ فراگيري از آنها را مي توان در جُستارگر
"گوگل" يافت. از آن ميان، تنها به كتاب كليدي و رهنمون او در باره ي فردوسي و شاهنامه اشاره مي كنم كه با عنوان زير نشر يافته است:
FERDOWSI, A Critical Biography, A. Shapur Shahbazi, HARVARD UNIVERSITY, Center For Middle Eastern Studies, 1991.
براي خواندن بررسي و نقد ِ نگارنده ي اين سطرها از اين اثر ممتاز، نگا. ايران شناسي 8: 4، زمستان 1375 زير عنوان ِ شاهنامه شناسي در راستاي ِ پژوهشي فرهيخته و بازچاپ آن در كتاب ِ حماسه ي ايران، يادماني از فراسوي هزاره ها، چاپ نخست نشر باران، سوئد - 1377 و چاپ دوم و گسترده تر، نشر آگه، تهران - 1380، صص 491 - 507.
