Monday, October 17, 2005
140.سندي كهن از زندگي ي ِ خانوادگي و اجتماعي ي ِ ايرانيان ِ باستان
گزارشي كه به ميانجي ي ِ تارنماي فرهنگي- خبري ي ِ ايراندُخت و به گُفتاوَرد از خبرگزاري ي ِ ميراث ِ خبر در پي مي آورم، اشاره دارد به يك سند كهن از متن هاي پهلوي و پازند در مورد آيين زناشويي ي ايرانيان و مي تواند روشنگر ِ گوشه اي زندگي ي خانوادگي و اجتماعي ِ نياكانمان باشد. يادآوري مي كنم كه نگارنده ي ِ اين يادداشت، در همين زمينه، گفتار ِ پژوهشي ي ِ بلندي با عنوان ِ آيين ِ زناشويي ِ پارسيان از اي. ج. س. تاراپوروالا را در كتاب ايران شناخت، يادنامه ِ استاد آ.و. ويليامز جكسُن، به فارسي برگردانده كه هم اكنون در تهران در فرايند ِ ويرايش پسين و آماده سازي براي چاپخش است و مي تواند بر يادمان ِ ديرينگان ِ اين سرزمين و اين فرهنگ -- كه پارسيان ِ هند، شاخه اي جدامانده از آنانند -- پرتوي ديگر بتاباند. ج. د.
میراث خبر:
میراث خبر:
ترجمه جامع‌ترين سند ازدواج در متون پهلوي و پازند نشان می دهد که مهريه این وصلت معادل 14 ميليون تومان امروز بوده است. گروه فرهنگ، آرزو رسولي:جامع‌ترين و فاخرترين سند ازدواج در ميان متون پهلوي و پازند «نكاح از روش ايران» است. سعيد عريان، متخصص زبانهاي باستاني ايران و رئيس پژوهشكده زبان و گويش كه اين سند ازدواج را به فارسي برگردانده است، مي گويد: مجموعاً 6 سند ازدواج در ميان متون پهلوي و پازند شناسايي شده كه «نكاح از روش ايران» بلندترين آن است. سند با ستايش هرمزد آفريننده و دعاهاي مختلف مثل اَهونَوَر آغاز مي‌شود. اين متن چون خيلي بلند است، انواع دعاها، بخشهايي از يسنا و يشتها در آن آمده و با ذكر دعاي بيشتر عقد را متبرك‌تر كرده‌اند.در بخشي از خطبه عقد، بنابر ترجمه دكتر عريان، آمده: «هيربد داماد را اين گويد: دخترِ فلان به گونه مادي، به‌مينويي، بنابر قانون و بنابر دين، بنابر اشوداد به عنوان هم‌تن، به‌عنوان هم‌روان، به پادشازني <و> كدبانويي خانه بنابر قانون موبد، ... بنابر اشوداد به زني پذيرفت.» در اين قباله ازدواج داماد تعهد مي‌كند كه همسرش را ناراحت نكند و مي‌گويد: «سرما <و> گرما را از سوي او دفع كنم و قيد و بند نادرست را از او دفع كنم، همه آن كار<هاي> نيك را به كام او سازم.»به‌گفته عريان، تمام ويژگيهاي اين سند نشانگر آن است كه متعلق به خانواده‌اي مرفه بوده است، از جمله اين موارد مهريه سنگيني است كه در اين سند بر ذمه داماد قرار گرفته است: «2000 درهم سيم ناب ويژه (=نقره خالص) و 2 دينار زر سرخ سلطاني».اين مهريه حتي براي امروز هم بسيار سنگين است. دكتر عريان اين مهريه را با قيمت روز طلا و نقره محاسبه كرده كه به رقم 14 ميليون تومان رسيده كه با توجه به نوسانات مدام طلا و نقره به بيش از اين رقم رسيده است.از اين سند تنها تحرير پازند آن در دست است و ترجمه دكتر عريان براساس اين متن صورت گرفته است. متون پازند كه درواقع آوانويسي سنتي متون پهلوي با خط اوستايي است، متون بسيار دشواري است و در اين ميان، «نكاح از روش ايران» دشوارترين آنهاست. چون علاوه بر ويژگيهاي خاص پازند، واژگاني از عربي و فارسي نيز در اين متون دخيل شده است كه بر دشواري قرائت آنها مي‌افزايد. به‌عنوان مثال، در متن مذكور به‌جاي واژه «گُهريگ» در متون پهلوي در معناي مهريه، واژه «مهركابين» بكار رفته است.تاريخ اين سند مشخص نيست اما از ميان اسناد مذكور متأخرترين است و احتمالاً متعلق به قرن پانزدهم ميلادي يا پس از آن است.
" جامع‌ترين و فاخرترين سند ازدواج در ميان متون پهلوي و پازند «نكاح از روش ايران» است. "
" جامع‌ترين و فاخرترين سند ازدواج در ميان متون پهلوي و پازند «نكاح از روش ايران» است. "
Ceremonies
