حجره های کاروان سرای قاجاری، هریک به فروشگاهی دگرگون شده است!
تارنمای فرهنگی مهرگان- گروه میراث فرهنگی- سیاوُش آریا*
کاروان سراهای ایران یکی پس از دیگری از چرخۀ زندگی مردم رَخت می بندند و به تاریخ می پیوندند. این یادمان های ملی که روزگاری جایگاه آسایش مسافران، داد و سِتد، بازرگانی و... بوده، امروزه یا به تَلی از خاک دگرگون شده و غبار فراموشی بر چهره اش نشسته است یا مورد بی مهری و دست اندازی مردم و حتا مسوولان قرارگرفته است.
کاروان سرای قاجاریِ دِهبید یا خُرم بید در استان پارس(فارس) از این دست یادمان هایی است که مورد دست اندازی و بی مهری مسوولان ومردم قرارگرفته و روزگارش ناخوش است. همۀ حُجره های بیرونی آن به فروشگاه دگرگون شده است، یادگاری نویسی در جای جای این بازماندۀ (اثر) نیاکانی بیداد می کند و در بخش هایی از آن ترک وشکاف پدیدار شده است. از دیگر سو، در این کاروان سرا دخل و تصرف فراوانی انجام گرفته است و درهای آهنی و چوبی در حجره ها کارگذاشته شده است !
نکتۀ در خُور نگرش(قابل تامل) این است که مسوولان میراث فرهنگی استان از آن آگاهی دارند و بدتر از همه آن که یک نهاد وارگان دولتی در آن مشغول به کاراست، ولی هیچ چاره ای برای آن نمی اندیشد و تنها ازآن بهره برداری می کند.
کُنشگران(فعالان) میراث فرهنگی و گردشگری به این رَوند اعتراض دارند. آنان می گویند : « بخشی بیرونی این کاروان سرا به مرکز تجاری دگرگون شده است و دخل و تصرف درآن انجام گرفته که برپایۀ قانون های میراث فرهنگی تخلف است. بخش درونی آن نیز به حوزۀ علمیه دگرگون شده است. با وجود آگاهی سازمان میراث فرهنگی از این دست اندازی ها، شوربختانه چشم خود را بر روی این کَرده ها(اعمال) بسته است».
این کُنشگران می افزایند : « مدیران فرهنگی کشور در سخنان خود هر روز شعار گردشگری سر می دهند، ولی درعمل هیچ پشتیبانی ازپیشه( صنعت) گردشگری نمی شود و تنها در اندازۀ یک شعار برجای مانده است. یکی از مواردی که در گردشگری دارای ارزش و اهمیت است بناها و یادگارهای ملی کشور است که همگی آن ها از وضعیت بدی برخوردارند. برای نمونه کاروان سرای دهبید می تواند به یک گیرایی(جاذبه) گردشگری دگرگون شود و به مردم و مسافران شناسانده شود، ولی درِ آن به روی گردشگران بسته است. از سویی دیگر با این که در سیاهۀ (فهرست) یادمان های ملی به ثبت رسیده است یک ارگان دولتی ازآن بهره می برد و حتا آن را نیز بازسازی نمی کند و روز به روز وضعیت آن بدتر خواهد شد. هر کس هرگونه که خواسته با آن رفتار کرده و سازه ای به آن افزوده است».
کنشگران درپایان خواهان رسیدگی و توجه سازمان میراث فرهنگی به این بازماندۀ ملی هستند و ادامه می دهند : « بهتر است میراث فرهنگی هرچه زودتر برنامۀ ساماندهی و بازآرایی(مرمت) این یادمان را آغاز کند. میراث می تواند کاروان سرا را با تغییرکاربری مناسب و فرهنگی به زندگانی بازگرداند و آن را به همۀ مردم ایران و گردشگران برون مرزی(خارجی) بشناساند».
به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان ، کاروان سرای دهبید از بازمانده های(آثار) تاریخی پایان قاجاریه است که در شهرستان خُرم بید ودرخیابان اصلی شهردهبید جای گرفته است. کاراسته(مصالح) به کار رفته در ساخت این بنا، سنگ و آجر است. بخش پایین و اِزاره بنا از سنگ ودر بخش های بالا برای تاق ها و کمان ها(قوس ها) از آجر بهره برده شده است. فرم این کاروان سرا چهارگوشه ای(ضلعی) و چهار ایوانی است. سر در کاروان سرا در گوشۀ خاوری(شرقی) پدیدار شده و دارای تاق تیزه دار است و دو سوی آن دارای تزیینات آجری است. در دو گوشۀ ضلع خاوری دو بارو(برج) ساخته شده که باروی سمت راست(شمال خاوری) آجری و باروی سمت چپ (جنوب خاوری) از سنگ ساخته شده است. در هر سوی سر در هفت تاق نما وجود دارد. درنمای بیرونی این بخش دخل و تصرفات بسیاری انجام گفته است.
در دو سوی بخش دَرونشُد(ورودی) دو نِشیمَن( سکوی) سنگی ساخته شده است. پس از درونشُد یک هشتی ساخته شده که به گونۀ ایوان به حیاط کاروان سرا دسترسی پیدا می کند. در درون هشتی و ایوان یک نشیمن سنگی ساخته شده است. هم اینک دسترسی هشتی به فضاهای هم مرز(مجاور) بسته شده است. درون فضای هشتی دارای کاربندی و پوشش عرقچین است. فضای پشت حجره ها به گونۀ یک آخُور( اصطبل) سراسری است که افزون بر آن انبار کالا نیز بوده است.
کاروان سرای دهبید در 11 دی ماه 1380 خورشیدی با شمارۀ 4540 در سیاهۀ بازمانده های ملی به ثبت رسیده است.
بدون شرح؟
پیرامون و حریم درجه یک کاروانسرا را انبوه ساختمان ها فرا گرفته است
دخل و تصرف در یادمان های ملی برپایه قانون های میراثی جرم به شمار می آید
زمانی که این جای قرارگیری تابلو باشد دیگرهمه چیز مشخص است؟
وضعیت اندوهبار بنای ملی
همه حجره های بیرونی تغییر کاربری داده است
کاروانسرای دِهبید پارس
_______________
*پژوهشگرتاریخ وفرهنگ ایران- دبیرانجمن مهرگان- کُنشگر(فعال) میراث فرهنگی، گردشگری و زیست بوم
ماه : مهر10 :تعداد بازدیدحجره های کاروان سرای قاجاری، هریک به فروشگاهی دگرگون شده است!تارنمای فرهنگی مهرگان- گروه میراث فرهنگی- سیاوُش آریا*کاروان سراهای ایران یکی پس از دیگری از چرخۀ زندگی مردم رَخت می بندند و به تاریخ می پیوندند. این یادمان های ملی که روزگاری جایگاه آسایش مسافران، داد و سِتد، بازرگانی و... بوده، امروزه یا به تَلی از خاک دگرگون شده و غبار فراموشی بر چهره اش نشسته است یا مورد بی مهری و دست اندازی مردم و حتا مسوولان قرارگرفته است.کاروان سرای قاجاریِ دِهبید یا خُرم بید در استان پارس(فارس) از این دست یادمان هایی است که مورد دست اندازی و بی مهری مسوولان ومردم قرارگرفته و روزگارش ناخوش است. همۀ حُجره های بیرونی آن به فروشگاه دگرگون شده است، یادگاری نویسی در جای جای این بازماندۀ (اثر) نیاکانی بیداد می کند و در بخش هایی از آن ترک وشکاف پدیدار شده است. از دیگر سو، در این کاروان سرا دخل و تصرف فراوانی انجام گرفته است و درهای آهنی و چوبی در حجره ها کارگذاشته شده است !نکتۀ در خُور نگرش(قابل تامل) این است که مسوولان میراث فرهنگی استان از آن آگاهی دارند و بدتر از همه آن که یک نهاد وارگان دولتی در آن مشغول به کاراست، ولی هیچ چاره ای برای آن نمی اندیشد و تنها ازآن بهره برداری می کند.کُنشگران(فعالان) میراث فرهنگی و گردشگری به این رَوند اعتراض دارند. آنان می گویند : « بخشی بیرونی این کاروان سرا به مرکز تجاری دگرگون شده است و دخل و تصرف درآن انجام گرفته که برپایۀ قانون های میراث فرهنگی تخلف است. بخش درونی آن نیز به حوزۀ علمیه دگرگون شده است. با وجود آگاهی سازمان میراث فرهنگی از این دست اندازی ها، شوربختانه چشم خود را بر روی این کَرده ها(اعمال) بسته است».این کُنشگران می افزایند : « مدیران فرهنگی کشور در سخنان خود هر روز شعار گردشگری سر می دهند، ولی درعمل هیچ پشتیبانی ازپیشه( صنعت) گردشگری نمی شود و تنها در اندازۀ یک شعار برجای مانده است. یکی از مواردی که در گردشگری دارای ارزش و اهمیت است بناها و یادگارهای ملی کشور است که همگی آن ها از وضعیت بدی برخوردارند. برای نمونه کاروان سرای دهبید می تواند به یک گیرایی(جاذبه) گردشگری دگرگون شود و به مردم و مسافران شناسانده شود، ولی درِ آن به روی گردشگران بسته است. از سویی دیگر با این که در سیاهۀ (فهرست) یادمان های ملی به ثبت رسیده است یک ارگان دولتی ازآن بهره می برد و حتا آن را نیز بازسازی نمی کند و روز به روز وضعیت آن بدتر خواهد شد. هر کس هرگونه که خواسته با آن رفتار کرده و سازه ای به آن افزوده است».کنشگران درپایان خواهان رسیدگی و توجه سازمان میراث فرهنگی به این بازماندۀ ملی هستند و ادامه می دهند : « بهتر است میراث فرهنگی هرچه زودتر برنامۀ ساماندهی و بازآرایی(مرمت) این یادمان را آغاز کند. میراث می تواند کاروان سرا را با تغییرکاربری مناسب و فرهنگی به زندگانی بازگرداند و آن را به همۀ مردم ایران و گردشگران برون مرزی(خارجی) بشناساند».به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان ، کاروان سرای دهبید از بازمانده های(آثار) تاریخی پایان قاجاریه است که در شهرستان خُرم بید ودرخیابان اصلی شهردهبید جای گرفته است. کاراسته(مصالح) به کار رفته در ساخت این بنا، سنگ و آجر است. بخش پایین و اِزاره بنا از سنگ ودر بخش های بالا برای تاق ها و کمان ها(قوس ها) از آجر بهره برده شده است. فرم این کاروان سرا چهارگوشه ای(ضلعی) و چهار ایوانی است. سر در کاروان سرا در گوشۀ خاوری(شرقی) پدیدار شده و دارای تاق تیزه دار است و دو سوی آن دارای تزیینات آجری است. در دو گوشۀ ضلع خاوری دو بارو(برج) ساخته شده که باروی سمت راست(شمال خاوری) آجری و باروی سمت چپ (جنوب خاوری) از سنگ ساخته شده است. در هر سوی سر در هفت تاق نما وجود دارد. درنمای بیرونی این بخش دخل و تصرفات بسیاری انجام گفته است.در دو سوی بخش دَرونشُد(ورودی) دو نِشیمَن( سکوی) سنگی ساخته شده است. پس از درونشُد یک هشتی ساخته شده که به گونۀ ایوان به حیاط کاروان سرا دسترسی پیدا می کند. در درون هشتی و ایوان یک نشیمن سنگی ساخته شده است. هم اینک دسترسی هشتی به فضاهای هم مرز(مجاور) بسته شده است. درون فضای هشتی دارای کاربندی و پوشش عرقچین است. فضای پشت حجره ها به گونۀ یک آخُور( اصطبل) سراسری است که افزون بر آن انبار کالا نیز بوده است.کاروان سرای دهبید در 11 دی ماه 1380 خورشیدی با شمارۀ 4540 در سیاهۀ بازمانده های ملی به ثبت رسیده است.
بدون شرح؟
پیرامون و حریم درجه یک کاروانسرا را انبوه ساختمان ها فرا گرفته است
دخل و تصرف در یادمان های ملی برپایه قانون های میراثی جرم به شمار می آید
زمانی که این جای قرارگیری تابلو باشد دیگرهمه چیز مشخص است؟
وضعیت اندوهبار بنای ملی
همه حجره های بیرونی تغییر کاربری داده است
کاروانسرای دِهبید پارس_______________*پژوهشگرتاریخ وفرهنگ ایران- دبیرانجمن مهرگان- کُنشگر(فعال) میراث فرهنگی، گردشگری و زیست بوم
