لاله واژگون
Fritillaria montana
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
دسته:	نهان‌دانگان
(طبقه‌بندی‌نشده):	تک‌لپه‌ای‌ها
راسته:	سوسن‌سانان
تیره:	سوسنیان
زیرخانواده:	لیلی‌اوئیده
سرده:	Fritillaria L.
گونه (زیست‌شناسی)
در حدود ۱۰۰ گونه دارد.

لاله ی واژگون (Fritillaria) نام یک سرده ازراستهٔ سوسن‌سانان است.

عمر این گیاه بسیار کوتاه است. گل‌دهی آن از اوایل اردیبهشت آغاز می‌شود و در فصل بارش پایان می‌یابد. لالهٔ واژگون از گیاهان علفی پیازدار و چندساله‌ است که تا کنون ۱۵ گونهٔ آن در ایران شناسایی شده‌ است. گونهٔ زرد کم‌رنگ متمایل به لیمویی این گل‌ها موسوم به لاله گرگانی بین ۵۰ تا ۸۰ سانتی‌متر ارتفاع دارد.^[۱]

پیاز این گیاه به علت وجود موادی موسوم به آلکالوئیدهای ایمپریسین و فرتیسین مسکن درد است.^[۲]

تاکنون شصت گونه از از این گیاه شناخته شده‌ است. پیاز آن به صورت یک غدهٔ متورم، گوشت‌دار بوده و دارای مقدار زیادینشاسته و چندین عامل دارویی است و اگر تازه باشد، سمی بوده و قابل خوردن نیست، ولی در چین سمیت آن را گرفته و در آشپزی از آن استفاده می‌کنند.^[۳]

لاله ی واژگون یا لاله ی نگونسار، هم در نقش سرستون‌های ساسانی‌ و هم در موزه ی طاق بستان در کنار نقش پادشاه ساسانی دیده می‌شود. گویند این گل در آن زمان که گلوی سیاووش با تیغ تیز کرسیوز آشنا می‌شد، شاهد ماجرا بود. از پس آن اندوه، گل‌‌گونه رخ، سر به زیر افکند تا آرام آرام اشک بریزد بر بی‌گناهی سیاوش:

دشت لاله‌های واژگون در استان چهارمحال و بختیاری مشهورترین دشت لالهٔ ایران است که در اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت به گل می‌نشیند. گونه‌ای از لالهٔ واژگون که در این دشت می‌روید، بسیار نادر است و در یک اثر طبیعی ملیبه شمار می‌آید. دشت لاله‌های واژگون فریدون شهر و اقلید نیز، دیگر دشت لالهٔ ایران است. از مناطق دیگر در ایران، در غرب استان اصفهان، شهر ایوان، شهرایلام، شهر خوانسار و منطقه بوئین میاندشت است که لاله‌های زیادی دارد. درشهرستان الیگودرز نیز دشت وسیعی مشهور به دشت لاله‌ها وجود دارد که در اردیبهشت ماه، زیبایی لاله‌های واژگون آن چشم‌نواز است. در منطقهٔ دیگری از همین شهرستان یعنی در میان کوه‌های ویلو و ویلک، واقع در شمال روستای گندمینه (حد فاصل استان‌های اصفهان و لرستان) نیز در چند سال اخیر مملو از لاله‌های واژگون بود ولی متأسفانه امروزه به طور کامل از میان رفته‌اند.