Sunday, October 10, 2010
درنگی دیگر در بنیاد، ساختار و درون مایه ی تیرگانی ی آیین ِ «قالی شویان»
در پی ِ نشر ِ درآمد ِ ویژه ی "قالی شویان" و گفتار آقای حسین زندی در همین زمینه و برداشت و نقد نگارنده از آن، در این نشریّه، نویسنده ی گفتار، در پیامی -- که به میانجی ی آقای بابک مغازه ای از دفتر انجمن ایران شناسی ی کهن دژ بدین دفتر، رسید -- نوشت:
....................... "
ضمن احترام به نظر حضرت عالی و دیگر اساتید لازم است خاطر نشان نمایم که مراسمی که در مشهد اردهال برگزار می گردد اصولا در مهرماه انجام می شود و شاید تنها ارتباط آن با جشن تیرگان موضوع آب باشد که عنصر آب در دیگر جشن ها(جشن های آب) هم به چشم می خورد ، و باران خواهی مراسمی آیینی است که تنها در تیرگان اتفاق نمی افتد و از اردیبهشت ماه تا اذر ماه امروزه نیز همواره در نقاط گوناگون اجرا می شود. باید یاد آوری کنم آل احمد درکتاب (ارزیابی شتاب زده ) در مقاله _(مهرگان دراردهال) قالی شویان ومهرگان را یکی می داند.با احترام به استاد غیاث ابادی ، نگارنده با اتکا به نکاتی که در متن نوشتار آمده ، بر خلاف ایشان این مراسم را بازمانده مهرگان می دانم."
با تشکر
حسین زندی
نگارنده برای پی گیری ی این پژوهش، از دوست ِ پژوهنده ی ِ ژرف نگر خود آقای دکتر رضا مُرادی غیاث آبادی -- که هم در این زمینه، به کند و کاو در خاستگاه ها و پشتوانه های کهن به کند و کاو پرداخته و هم در وضع ِ کنونی ی این آیین، پژوهش حضوری و میدانی داشته است -- پُرس و جو کرد. او نیز با لطف ویژه ی خود به این کوشنده، نوشت:
...........................
زمان سنتی برگزاری آیین قالی شویان-- چنانکه در میان مردمان محلی نیز متداول است-- سیزدهم مهرماه بوده است. اما در سالهای اخیر بخاطر انطباق آن با روز تعطیل، این مراسم را در دومین جمعه مهرماه برگزار می کنند. آیین قالی شویان-- چنان که جنابعالی نیز بدان اشاره کرده اید-- ارتباطی با جشن مهرگان ندارد و تمامی اجزای آن در پیوند با آب و دعای باران خواهی است. در این باره لطفا این گفتار را نیز ملاحظه فرمایید:
با سپاس و احترام
رضا مرادی غیاث آبادی
* * *
به باور این نگارنده، گفتار شیوای ایشان در پیوندنشانی ی بالا، به خوبی حق مطلب را اداکرده و به روشنی نشان داده است که برگزاری ی ِ آیین قالی شویان در سیزدهم مهرماه (تیر روز) ربطی به جشن مهرگان ندارد و بنیاد تیرگانی و درون مایه ی باران خواهی ی آن، بسیار روشن است.
