CENTER FOR IRANIAN STUDIES - کانون پژوهشهای ايران شناختی

Linguists are able to reconstruct the names of some deities in the Proto-Indo-European language (PIE) from many types of sources. Some of the proposed deities are more readily accepted among scholars than others.[2]

*Dyēus Ph2tēr is the god of the day-lit sky and the chief god of the Indo-European pantheon. The name survives (p. 409, 431, Oxford Intro.) in Greek Zeus with a vocative form Zeu patēr; Latin Jūpiter (from the archaic Latin Iovis pater), Dispater (Dis is actually from the Latin word dives meaning rich), Sanskrit Dyáus Pitā, and Illyrian Dei-pátrous.

*Deiwos-, Deva or Deos (masculine, p. 408, Oxford Intro., but from *dhy-, according to Jaan Puhvel), Hittite, sius 'god'; Greek, dios 'god' (but usually theos from a different root); Oscan, Diovis; Latin, Jove, a particular god, also with forms deus, divus, 'god, rich man'; Sanskrit Deva; in Avestan, the daevas, (later Persian divs) were demonized by Zarathustra; Lith. Dievas; Latv. Dievs, a god who causes the rye fields to ripen; ON Týr, OHG Ziu, Old English, Tiw, a particular god; Welsh duw; Irish dia, `god', and possibly Irish Dagda, and Slavic Dažbog.

*Plth2wih2 is reconstructed (p. 267, Oxford Intro.) as ‘Plenty’, a goddess of wide flat lands and the rivers that meander across them. Forms include Hittite Lelwanni, a goddess of the underworld “the pourer” (Gamkrelidze and Ivanov 1995, p. 760[3]); Sanskrit Prthivi; from the ancient Persian the Euphrates river (Bopp, p. 28[4].

*Perkwunos, known as the “striker” is reconstructed (p. 410, 433, Oxford Intro.) from Skt. Parjanya, Prussian Perkuns, Lithuanian Perkūnas, Latvian Pērkons, Slavic Perun and Norse Fjörgyn. Fjörgyn was replaced by Thor among the Germanic speaking people. These gods give their names to Thursday, the fourth day of the week, through calqueing.

*H2eusos is the name of certain specific gods, usually the sun, the stars, especially the planet Venus or hearth fires; a class of gods (`those that shine with a golden light'); and a general word for `a god, any god'. These gods are also general to the Indo-Europeans.

*H2eus(os), is believed to have been the goddess of dawn (p. 409, 410, 432, Oxford Intro.), continued in Greek mythology as Eos, in Rome as Aurora, in Vedic as Ushas but this word is later demonized as an Ashura 'demon'; Avestan, Ahura Mazda, the good god of the Zoroastrians; Ahura, a good spirit; in Lithuanian mythology as Aušra 'dawn' or Auštaras (Auštra) 'the god (goddess) of the northeast wind', Latvian Auseklis, the morning star(Lithuanian Aušrinė, 'morning star'); Ausera, and Ausrina, goddesses of dawn or of the planet Venus ; Hittite, assu 'lord, god'; Gallic Esus, a god of hearths; Old Norse, Aesir (pl.), and Old English Os (sg.), general words for a god, any god; Slavic, Iaro, a god of summer. The form Arap Ushas appears in Albanian folklore, but is a name of the Moon. See also the names for the Sun which follow.

*H2eust(e)ro (p. 294, 301, Oxford Intro., but see also the form *as-t-r, with intrusive -t- [between s and r] in northern dialects" given on p. 702, and 780, Gamkrelidze and Ivanov 1995[3]) Anatolian dialects: Estan, Istanus, Istara; Sanskrit, demonized and replaced with Agni; Avestan Atar, sacred fire of the Zoroastrians; Greek, Hestia, goddess of the hearth; Latin Vesta, goddess of the hearth; in Armenian as Astghik, a star goddess; and possibly also in Germanic mythology as Eostre or Ostara; Baltic, Austija; and possibly the Tibetan Buddhist goddesses like Green Tara.

*PriHeh2, is reconstructed (p. 208, Oxford Intro.) as “beloved, friend” (Sanskrit priya), the love goddess. She is known in Hittite as the object of the Purulli festival. In Avestan, she is demonized as Paurwa, but replaced by Anahita. In Greek she is recognized as Aphrodite. In Latin Venus takes her place (whose name corresponds to Sanskrit vanas "lust", an epithet of Ushas), and in Old Norse she is Freya (A van goddess, cf. Venus). In Albanian she is Perendi, Christianized as St. Prendi. J. Grimm refers to an Old Bohemian form Priye, used as a gloss for Aphrodite (DM p.303). Many of these goddesses give their name to the fifth day of the week, Friday. They are also very well known in lesser form such as the Germanic Elves and the Persian Peris, charming and seductive beings in folklore. There are also masculine forms of this deity, Sanskrit Prajapati, Greek Priapos, borrowed into Latin as Priapus, and Old Norse Freyr.

*Deh2nu- 'River goddess' is reconstructed (p. 434, Oxford Intro.) from Skt. Danu, Irish Danu; Welsh Dôn, and a masc. form Ossetic Donbettys. The name has been connected with the Dan rivers which run into the Black Sea (Dnieper, Dniester, Don, and Danube) and other river names in Celtic areas.

*Welnos, is reconstructed as a god of cattle from Slavic Veles, and Lithuanian Velnias (in archaic Lithuanian vėlės means 'shades' or 'spirits of the departed'), "protector of flocks"; as well as Old Norse Ullr, and Old English Wuldor, and even the Elysian fields in Greek myth and ritual (according to Jaan Puhvel). There may be a god of cattle in the northern lands, but the argument is very thin. These names were also once thought to be connected to Sanskrit Varuna and Greek Ouranos for example by Max Muller (Comparative Mythology p. 84), but this is now rejected on linguistic grounds, ("the etymology is disputed" Shapiro, JIES 10, 1&2, p. 155,[5]).

Divine Twins: There are several sets (the Indo-Europeans seem to be quite fond of twins), which may or may not be related.
The Sun and Moon are discussed in the next section.
Yama and Manu, the first mortals, (or the first gods to die), become the ancestors of everyone and king(s) of the dead. The first ancestor of men was called *Manu-, see Germanic Mannus, Hindu Manu (p. 435, Oxford Intro.). See also Mythology section.
Horse Twins, usually have a name that means `horse' *ekwa-, but the names are not always cognate (no lexical set, p. 432, Oxford Intro.). They are always male and usually have a horse form, or sometimes, one is a horse and the other is a boy. They are brothers of the Sun Maiden or Dawn goddess, sons of the Sky god, continued in Sanskrit Ashvins and Lithuanian Ašvieniai, identical to Latvian Dieva deli. Other horse twins are: Greek, Dioskuri (Polydeukes and Kastor); borrowed into Latin as Castor and Pollux; Irish, the twins of Macha; Old English, Hengist and Horsa (both words mean `stallion'), and possibly Old Norse Sleipnir, the eight-legged horse born of Loki; Slavic Lel and Polel; possibly Christianized in Albanian as Sts. Flori and Lori. The horse twins may be based on the morning and evening star (the planet Venus) and they often have stories about them in which they "accompany" the Sun goddess, because of the close orbit of the planet Venus to the sun, (JIES 10, 1&2, p. 137-166, Michael Shapiro, who references D. Ward, The Divine Twins, Folklore Studies, No. 19, Univ. Calif. Press, Berkeley, 1968,).

A water or sea god is reconstructed (p. 438, Oxford Intro.) as *H2epom Nepots `grandson/nephew of waters' from Persian and Vedic Apam Napat, and as *neptonos from Celtic Nechtan, Etruscan Nethuns, Germanic Hnikar and Latin Neptune. This god may be related to the Germanic water spirit, the Nix and the Neckar River.[6] Similarly, most major Lithuanian rivers begin in ne- (e.g. Nemunas, Neris, Nevėžis). Poseidon fulfills the same role in Greek mythology, but although the etymology of his name is highly arguable, it is certainly not cognate to Apam Napat.

The Sun and Moon are often seen as the twin children of various deities, but in fact the sun and moon were deified several times and are often found in competing forms within the same language. The usual scheme is that one of these celestial deities is male and the other female, though the exact gender of the Sun or Moon tend to vary among subsequent Indo-European mythologies. Here are two of the most common PIE forms:

*Seh2ul with a genitive form *Sh2-en-s Sun, appears as Sanskrit Surya, Avestan, Hvara; Greek Helios, Latin Sol, Germanic *Sowilo (Old Norse Sól; OE Sigel and Sunna, modern English Sun), Lithuanian Saulė, Latvian Saule; Albanian Diell.[7]
*Meh1not Moon, gives Avestan, Mah; Greek Selene (unrelated), although they also use a form Mene; Latin, Luna, later Diana (unrelated), ON Mani, Old English Mona; Sl. Myesyats; Lithuanian,*Meno, or Mėnuo (Mėnulis); Latv. Meness. In Albanian, Hane is the name of Monday, but this is not related. (Encyclopedia of IE Culture, p. 385, gives the forms but does not have an entry for a moon goddess.)
*Peh2uson is reconstructed (p. 434, Oxford Intro.) as a pastoral god, based on the Greek god Pan, the Roman god Faunus and the Fauns, and Vedic Pashupati, and Pushan. See also Pax.
There may have been a set of nature spirits or gods akin to the Greek Satyrs, the Celtic god Cernunnos and the Dusii, Slavic Veles and the Leszi, the Germanic Woodwose, elves and dwarves. There may also have been a female cognate akin to the Greco-Roman nymphs, Slavic vilas, the Huldra of Germanic folklore, and the Hindu Apsaras.
It is also likely that they had three fate goddesses, see the Norns in Norse mythology, Moirae in Greek mythology, Sudjenice of Slavic folklore and Deivės Valdytojos in Lithuanian mythology.
A fuller treatment of the subject of the Indo-European Pantheon would not merely list the cognate names but describe additional correspondences in the "family relationships" , festival dates, associated myths (but see Mythology section) and special powers.

گزارش ِ این جشن را در این جا بخوانید و نماهای ِ بیشتری از آن را بنگرید ↓
http://drshahinsepanta.blogsky.com/1388/01/22/post-217%20/
*
متن ِ ترانه‌ی ِ بادمانی‌ی ِ "از خون ِ جوانان ِ وطن، لاله دمیده" اثر ِ بادمانی‌ی ِ عارف قزوینی و اجرایی گروهی‌ از آن را در این جا بخوانید و بشنوید ↓
http://drshahinsepanta.blogsky.com


خاستگاه: رايانْ پيامهایي از دکتر شاهین سپنتا- اصفهان


١١. شش فیلم با درون‌مایه‌های‌ ِ اجتماعی، تاریخی، فرهنگی و هنری


در این پیوندنشانی ها ببینید و بشنوید ↓

١٣. رنگین کمان ِ شور و شادمانگی‌ی ِ نوروزی از کران تا کران ِ جهان


در این جا ببینید و بشنوید ↓
http://www.jadidonline.com/images/stories/flash_multimedia/Noroozestan_test/norooz_high.html

خاستگاه: رايانْ پيامي از احمد رناسی- پاریس


١٤. روزآمدشدن ِ تارنمای ِ ادبی‌ی ِ "مُشت ِ خاکستر" با داستانی تازه


در این جا بخوانید ↓
http://www.fereshtehmolavi.net/Farsi/daastaan.htm#ho


خاستگاه: رايانْ پيامي از فرشته مولوی- کانادا


١٥. یادواره‌ی ِ دكتر حسين فاطمي بزرگ‌مردی آزاده و ایران‌دوست

در جوانی برای تحصيل و كار از نایین به اصفهان رفت. روزنامه نگاری را در « روزنامه باختر » كه به برادرش تعلق داشت، آغاز كرد. مدتی هم در روزنامه ستاره، در تهران مشغول به كار شد. شب‌ها در دفتر روزنامه می‌‌خوابيد و با درآمد آن امرار معاش می‌‌كرد. وی پس از مدتی به تقاضای مصرانه برادرش به اصفهان بازگشت و اداره روزنامه باختر را به عهده گرفت. اولين بار فاطمی در دوره رضا شاه، بعلت درج دو شعر زير در نشريه باختر زندانی شد :
اين ملك، يك انقلاب می‌‌خواهد و بس/ خون‌ريزی بی حساب می‌‌خواهد و بس
امروز دگر درخت آزادی ما / ز خون من و تو آب می‌‌خواهد و بس


« فاطمی در مقاله ای، نمايندگان مجلس رضاشاهی را تلويحاً عروسك‌های خيمه شب بازی ناميد و با توجه به سابقه شهربانی از او، به زندان افتاد و مدتی هم با افراد شرور و خطرناك هم بند شد. تا آن كه پس از شهريور۱۳۲۰ همه زندانيان سياسی، ازجمله حسين فاطمی، از زندان آزاد شدند ».
فاطمی « اولين كسی است كه نام شهيد را بر مدرس گذاشت و بعد از شهريور ۱۳۲۰، با رفتن رضا خان از كشور، در آذر ماه همان سال، او با وجود اين كه بسيار جوان بود، در مسجد نور اصفهان، برای شادروان سيد حسن مدرس مراسم ختمی برگزار كرد و سخنران آن مجلس خود او بود.»
وی روزنامه باختر را مستقلاً در تهران راه اندازی نمود و « بر اثر اعتراض به قرارداد سه جانبه، درزمان نخست وزيری محمد علی فروغی، روزنامه باختر توقيف، و حسين فاطمی بازداشت گشت» و بار ديگر كه روزنامه باختر توقيف شد، روز بعد روزنامه "تجدد" به جای آن انتشار يافت و در سر مقالهٔ تندی، حسين فاطمی، خطاب به سهيلی، نخست وزير وقت نوشت :
« آقای نخست وزير! شما در اين مملكت حكومت نمی‌كنيد. سفارت روس و انگليس به شما دستور می‌‌دهند و شما اجرا مي‌كنيد »


آشنائی با دكتر مصدّق

آشنائی حسين فاطمی با دكتر مصدق قبل از انتخابات مجلس چهاردهم بود. وی بين سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۲۷ در پاريس به تحصيل ادامه داد و «رتبه عالی دكترای حقوق خود را كه در باره وضعيت كار در ايران بود، از دانشگاه پاريس اخذ نمود. علاوه بر آن، ديپلم مدرسه هوت اتود انترناسيونال را به ضميمه ديپلم روزنامه نگاری كسب كرد». درابتدای بازگشت به تهران، روزنامه «باختر امروز» را منتشر كرد .
او در تأسيس جبهه ملی ايران مشاركت داشت و در مجلس شانزدهم به نمايندگی مردم تهران برگزيده شد.
ملی كردن صنعت نفت ايران نيز به پيشنهاد وی بود. در جريان و روند نهضت ملی ايران، نقشی در خور و برجسته يافت و در حكومت ملی مصدق، نخست معاون پارلمانی نخست وزيرشد و سپس در ۱۹ مهر ۱۳۳۱، تصدی وزارت امورخارجه او را برعهده گرفت.


سوء قصد به فاطمی


يكبار بر سر مزار محمد مسعود، هدف گلوله واقع شد چند تن از نزديكان فاطمی، از جمله محمد علی سفری، نصرالله شيفته و... او را شتابان به بيمارستان رساندند. فاطمی در خودرو، با لبخندی به اطرافيانش گفت: ديديد بالاخره انگليسيها مرا كشتند... و كمی بعد افزود :چه زنده بمانم و چه نمانم، تقاضای من اين است كه "باختر امروز" به همين سبك و روش و شيوه انتشار يابد. نگذاريد اين چراغ را كه به خون دل روشن نگه داشته ام خاموش شود...
فاطمی در بيمارستان نيز مورد سوء قصد قرار گرفت. بدين ترتيب كه نيمه شب، در حالی كه هنوز او به هوش نيامده بود، عده‌ای وارد اطاق او شدند و مشغول برداشتن پانسمان و پاره كردن بخيه‌ها شدند. پرستاری كه مراقب او بود سر رسيد و مأموران جنايت گريختند. پرستار دكتر غلامحسين مصدق را ﺁگاه كرد و فاطمی برای بار دوم، مورد عمل جراحی قرار گرفت. آثار اين گلوله، حتی پس از رفتن به آلمان و انجام عمل جراحی، همچنان در بدنش باقی ماند و تا آخر عمر او را آزار داد.
فاطمی، در اولين سر مقاله خود برای باختر امروز، پس از ترور، تحت عنوان كشته شدن در راه نجات يك ملت، بزرگ‌ترين افتخار است، نوشت :
«كشته شدن در راه نجات يك ملت بزرگ‌ترين افتخار است.تنها آتش مقدسی كه بايد در كانون سينه هر جوان ايرانی هميشه زبانه بكشد اين آرزو و ايده آل بزرگ و پاك است كه جان خود را در راه رهايی جامعه و نجات ملت خود از چنگال فقر و بدبختی و ظلم و جور بگذارد...اين گلوله به پايداری و استقامت من صد چندان افزود و مرا در راه خدمت به ميهن عزيزم سرسخت تر و آهنين تر و فداكار تر نمود.
فاطمی اعتبارنامه مجلس هفدهم را در فروردين ماه ۱۳۳۱ در بيمارستان دريافت نمود و در ۱۹ خرداد ۱۳۳۱ برای استيفای حقوق ملت به همراه هيات ايرانی عازم لاهه هلند شد و در ۲۶ خرداد ۱۳۳۱ از آنجا برای عمل جراحی به آلمان رفت وسرانجام در مرداد ماه ۱۳۳۱ به ايران بازگشت و به وظايف نمايندگی اش مشغول شد.
بار دوم به گفته دكتر سعيد فاطمی: « نصيری رييس ساواك با مشت بر دهان دكتر فاطمی می‌‌كوبد. بينی او را می‌‌شكند. خون صورت او را می‌‌پوشاند. سپس به همان صورت او را دستبند می‌‌زنند و از آن محل می‌‌برند. فاطمی را از پله‌های اطلاعات شهربانی پايين می‌‌آورند. گروه شعبان جعفري معروف به شعبان بی مخ به او حمله ور می‌‌شوند. بعد از اين قضيه او را به بيمارستان ارتش می‌‌برند ....
و بالاخره بار سوم، در روز ۱۹ آبان ۱۳۳۳ در ميدان تير لشگر ۲ زرهی در حالی كه مجروح، بر بستر، در تب می‌‌سوخت. او را بر برانكارد، به محل اعدام بردند و كشتند.
سرنوشت فاطمی در همان روزهای نخست پس از كودتا، از طرف انگليس معين شده بود .
فاطمی در دفاعيات خود ميگويد:« من از مرگ ابائی ندارم. آنهم چنين مرگ پر افتخاری. من می‌‌ميرم تا نسل جوان ايران از اين مرگ درس گرفته و با خون خود از وطنش دفاع كند و نگذارد جاسوسان اجنبی براين كشورحكومت نمايند. من درهای سفارت انگليس را بستم، غافل ازاينكه تا دربار هست، انگلستان سفارت لازم ندارد.»


دكتر مصدّق در نامه معروف خود درباره پيشنهاد ملی شدن نفت، چنين می‌‌نويسد:


«اگر ملی شدن صنعت نفت خدمت بزرگی است كه به وطن شده است، بايد از كسی كه اول آن پيشنهاد را نمود تشكر كرد وآن كس شهيد راه وطن دكتر حسين فاطمی است كه روزی در خانه جناب آقای نريمان پيشنهاد خود را داد و عمده نمايندگان جبهه ملی حاضر در جلسه آن را به اتفاق آرا تصويب نمودند.رحمة الله عليه كه در طول مدت همكاری با اينجانب حتی يك ترك اولی هم از آن بزرگوار ديده نشد.»


و همچنين ايشان در نامه‌ای به مرحوم ﺁيت الله زنجانی تأكيد نمودند: "تاريخ حتماً اسم دكتر حسين فاطمي را زنده نگه خواهد داشت، چرا كه او مي‌تواند آموزش‌دهنده همه وطن ‌دوستان باشد و من در مقابل تمام بي‌حرمتي‌ها و كج ‌انديشي‌هايی كه ديگران نسبت به او داشتند, از طرف مردم از ايشان عذرخواهی مي‌كنم."


خاستگاه: رايانْ پيامي از مینا سامی- تهران


١٦. بایستگی‌ی ِ دیگرگون‌گردانی‌ی ِ بُنیادین ِ شیوه‌های‌ ِ رفتار با طبیعت و سیاست‌های ِِ زیستگاهی در ایران


...آنچه در پی می‌آید، متن کامل سخنرانی‌ی ِ فاطمه حبیبی‌زاد (گردآفرید)در همایش ِ آینده‌ی ِ ایران و اروپا در پارلمان اروپاست که

به فراخوان ِ آنجلیکا بیر مقام بلند پایه‌ی ِ آن نهاد در امور ِ ایران و اروپا، در تاریخ ِ ۱۷ماه مارس ِ ۲۰۰۹ (۲۷ اسفندماه ۱۳۸۷) در آن همایش، ایرادگردید.


ايران و ضرورتِ گذار ِ اجتناب ناپذير از "طبيعت‌سوزي "به "طبيعت‌محوري "


روزگاری ما ایرانیان به هر بهانه‌ای جشن‌می‌گرفتیم. عموم ِ این جشن‌ها، گذشته از باورهای دینی و اسطوره‌ای در جهت ِ احترام و پاس‌داشت ِ طبیعت و محیط ِ زیست بوده است.
در متن كوتاهي به زبان فارسي‌ی ِ ميانه، آمده است:
"هرگاه كسي گياهي را خلاف ِ قاعده‌ی ِ درست بشكند و يا بدان آسيب‌برساند ،‌حتي اگر نسبت به شاخه‌ي كوچكي گناه از او سرزند و اين گناه را جبران نكرده باشد،هنگامي كه از اين جهان درگذرد، صورت ِ مینَوي‌ی ِ گياه، به بلنداي ِ بالاي ِ مردي در پيش ِ او مي‌ايستد و او را به بهشت راه‌نمي‌دهد ."
اين اشاره‌ی ِ اساطيري نظرگاه ِ كيش ِ نياكان ِ ما را نسبت به گياه و طبيعت نشان مي دهد . گاهنبارها ، نوروز،سده ،‌مهرگان ،‌شهريورگان ،‌تيرگان ،‌جشن‌هاي ِ آب ،‌ سيزده بدر و بسياري ديگر، همه نمايانگر شعور اجتماعي و فرهنگ باستاني در تقديس آفرينش طبيعت و رفتار با آن است. امّا امروزه سيزده بدر (روز سيزدهم فروردين ) ، روز تباهي زمين و بدترين روز براي ايزد بانوي زمين است!
گنجينه هاي مكتوب ايران باستان ،‌مانند ارداويرافنامه ،‌اوستا، گاتها و بخش هايي چون ويسپرد، ونديداد و ... حاوي دستور ِ کارهاي شرعي و ديني دررفتار با طبيعت و اجزاي آن است . در گاتها آمده‌است:
"اي مزدا! نفرين توبر كساني باد كه جانوران را با فرياد شادماني قرباني مي كنند."
در داستان‌هاي اساطيری مي‌خوانيم كه چگونه بسياري از پادشاهان و پهلوانان اساطيري مانند تهمورث ،‌زاب ،‌سياوش ،‌گرشاسب و ‌رستم (نمايندگان ِ فرّ و شكوه ِ ايران ) درآباداني‌ی ِ ايران كوشيدند و مردم را در چگونگی‌ی ِ رفتار با طبيعت آموزش‌ها دادند .
نقش جانوران اساطيري چون سيمرغ درآباداني‌ی ِ طبيعت مثال‌زدني است . هزار سال شعر پارسي چون شعر فردوسي،‌ حافظ ، سعدي، منوچهري، سهراب سپهري و بسياري ديگر، سرشاراز پند و حكمت در رفتار با گياهان و جانوران و ديگر اجزاي طبيعت است .
معماري و شهرسازي‌ی ِ ما به گونه اي بود كه نه تنها كمترين لطمه را به طبيعت مي زد بلكه در جهت مهارکردن ِ بلاياي طبيعي چون سيل و ... كاملاً متناسب با اقليم، احداث‌مي‌شد (براي مثال معماري‌ی ِ مناطق كويري همچون كاشان ،‌يزد ،ابيانه و ..) بسياري از مضامين نگارگري ،‌قصّه ،‌افسانه و مثل‌ها نيز داراي ستايش و نصايح پندآموز در حفظ طبيعت است . عموم رقص هايمحلي و قومي در ستايش طبيعت و يا بركات زمين بوده‌است .
اعتقادات و باورهاي عاميانه سرشار از مضامين زيست محيطي و پاسداشت آن است گاه عوام ،‌تكه هاي جامه ي خود را به درختي كهنسال مي آويختند و طبق يك باور كهن به آن وجه قدسي مي دادند و به اين ترتيب درخت از خطر قطع شدن حفظ مي شد و امروزه اين درختان كهن سال را كه هزاران سال در برابر همه رنج هاي تاريخ صبورانه استوار مانده اند ، به بهانه ي مبارزه با خرافات از بيخ و بن قطع مي كند .


چشم انداز ِ قهقهرا


واقعيّت اين است كه در تمام صد سال گذشته كشور ايران با ناپايدارترين نوع توسعه ،‌يعني فرآيندي اقتصادي كه سود آن ‌فقط از "‌طبيعت سوزي " حاصل مي شده ،‌روبه رو بوده است . به عبارت ديگر در تمام اين صد سال ما طبيعت ، منابع ملي و ذخاير تجديد ناپذير خود را سوزانده و تباه كرده و به همين بها گمان كرده ايم كه اقتصادي داريم با چرخ‌هاي درحال گردش كه مي‌توان اميد‌داشت به آينده‌ی ِ آن . درسياست هاي كلان توسعه كشور هميشه عوامل بيروني بودند كه هر رفتاري را با محيط و زيست‌بوم می‌داشتند: از نابودي‌ی ِ پوشش گياهي تا تخريب زيست‌گاه‌هاي جانوري و از اضمحلال جوامع محلي تا به قهقرا کشاندن ِ شيوه‌هاي بومي و ديرپاي معيشت .
هر جا كه خواسته‌اند، جاده كشیده‌اند و روي هر رودخانه‌اي كه توانسته اند، سدّزده‌اند . در دل بكرترين چشم اندازهاي طبيعي،هر گونه دستكاري را براي حداقلي از سود محتمل انجام داده اند و غالباً تصورشان اين بوده كه هزينه‌ی ِ اجراي يك پروژه عمراني صرفاً شامل ِ بهای ِ مصالحي است كه از آن‌ها ستفاده‌مي شده و دست‌مزدي كه كاركنان پروژه بايدمي‌گرفته اند و هرگز سابقه‌نداشته‌است كه هزينه‌اي كه از طبيعت ،‌هويّت بومي و منابع تجديد ناپذير منطقه، براي اجراي پروژه پرداخت مي شود ،‌محاسبه‌شود.
همين روش، باعث‌شده‌است كه ايران در فهرست ِ پايداري‌ی ِ محيطي كه همه ساله از طرف برنامه‌ی ِ محيط زيست سازمان ملل اعلام‌مي‌شود، حتي در شمار صد كشور اوّل دنيا نيز قرار نداشته و بعضاً رتبه ي پايين تر از اغلب كشورهاي آفريقايي داشته باشد . ديگر آمارها و ضرايب زيست‌محيطي‌ی ِ ایران نيز همين قدر، نگران‌كننده و تأسّف‌بارند .ايران دومين كشور دنيا از نظر سرعت ِ بيابان‌زايي بوده و در شمار ده كشور اوّل جهان از نظر سرعت ِ جنگل‌زدايي قراردارد.
تالاب‌ها يكي بعد از ديگري،همچون هامون و پريشان يا در حال خشكيدن هستند و يا همچون شادگان غرق درانواع پسابهاي شهري و صنعتي و بعضاً شيميايي مي‌شوند .از اغلب رودخانه‌هاي كشور به عنوان سيستم طبيعي و خدادادي(؟!) براي دفع فاضلاب استفاده‌مي‌شود و از همه تأسّف‌بارتر اين‌ كه فقط در حدّ ِ فاصل ِ سال ۱۳۵۶ تا ۱۳۸۰ (بر مبناي سرشماري مستندي كه چند بارنيز نتايج آن در مطبوعات ايران منتشر شده است ) جمعيّت حيات وحش ایران حدود نود درصد كاهش‌داشته‌است .چنين سیر ِ قهقهرايی‌ی ِ زيست ومي نه فقط در تاريخ ايران بلكه شايد در همه تاريخ معاصر جهان بي‌سابقه‌است و اين گونه تباهي به يك‌باره‌ی ِ زيستگاه‌هاي جانوري شايد فقط قابل قياس باشد با پديده‌ای كه ميليونها سال قبل باعث انقراض ناگهاني دايناسورها شد.
اوضاع در محيط زيست انساني نيز همين قدر ناگوارست . فقط در تهران سالانه هفت هزار نفر به علت آلودگي‌ی ِ هوا جان خود را ازدست مي‌دهند ، هنوز بيش از نود درصد زباله‌هاي بيمارستاني كشور به صورتي بسيار خطرناك همراه با ديگر زباله ها جمع‌آوري و دفع‌مي شود. كلان‌شهرهاي ایران به تدريج به غول‌هاي مهيبي تبديل‌شده اند كه طبيعت پيرامون خود را مي‌بلعند ،‌تا ده‌ها كيلومتر از اطراف خود را به زباله‌هاي پايدار و غير ِ قابل ِ جذب و تجزيه در محيط مي‌آلايند و براي ادامه‌ی ِ بقا ناچارند بي دريغ، منابع سوخت و انرژي، پوشش ِ گياهي،‌آب‌هاي جاري و زيرزميني و ... را تباه كنند و شگفت است كه در برابر اين موج شتابناك و فزاينده‌ی ِ تباهي،‌عرصه‌ی ِ مناسبي براي زيست و سكونت ميليون‌ها شهروند خود نيز عرضه‌نمي‌كنند . آيا اين فرارَوَند مي تواند همچنان ادامه داشته‌باشد؟


چه بايد كرد؟

بي ترديد آنچه كه پيش از اين گفته شد نمي تواند بيش از اين تداوم پيداكند . وقت آن رسيده كه در تدوين برنامه‌هاي جامع ِ توسعه، سياست‌هاي ِ زیست‌محيطي، نقش غالب پيداكند . بر اين مبنا، توسعه‌ی ِ ایران، بايد از فرارَوَندي "‌طبيعت‌سوز " به جرياني "‌طبيعت‌محور" تبديل‌شود . از جمله ويژگي هاي چنين جرياني موارد زیر، قابل اشاره هستند:
- فراموش نكينم كه بيش از نيمي از جمعيت ایران درسن جواني قراردارند . يعني جمعيتي بالغ بر ۳۵ ميليون نفر كه اگر قرار باشد طبق روال سابق تامين نيازهاي آنان فقط با فروش منابع تجديد ناپدير و با بي‌اعتنايي به هنجارهاي توسعه‌ی ِ پايدار انجام شود، در اين كشور نه از تاك، نشان خواهد ماند و نه از تاك‌نشان!
- يك جريان "‌طبيعت‌محور"، توسعه‌ی ِ پايداري‌ی ِ محيطي را معيار غالب و شرط لازم هر نوع فعاليّت عمراني و اقتصادي مي داند . با اين انگاره كه هر فعاليّتي كه در انطباق با هنجارهاي محيط نيست ، ولو با سود گزاف ِ كوتاه‌مدت ،‌در بلندمدت زيان‌بار و ويران‌گر خواهدبود .
- بی تردید ، همچنان كه در ابتدا گفته‌شد ، طبيعت‌محوري بنياد انديشه‌ی ِ نياكان ما بوده‌است . نخستين منطقه‌ی ِ حفاظت‌شده‌ی ِ طبيعي جهان دوهزارو پانصد سال پيش به دستور خشايارشا ايجادشد ، مجموعه‌ی ِ مناطق حفاظت‌شده‌ی ِ جاجرود در جوار پايتخت ايران با بيش از ۳۰ سال سابقه‌ی حفاظت، قديم‌ترين منطقه‌ی ِ حفاظت‌شده‌ی ِ جهان به شمار مي‌رود . احترام به طبيعت وهنجارهاي آن در حد تقدّس ِ عوامل طبيعي همچون هوا، خاك و آب بوده است و ايران ناچاراست كه دوباره اين فرهنگ باستاني را احيا كند ،‌فرهنگي كه رمز بقاو پايداري يك تمدن در سرزمين خشك با زيست‌بومي شكننده بوده‌است .
- توجّه به جوامع محلي در اين باره نقش بسيار اثر گذار دارد. هم اكنون اين بي توجّهي ایران را دچار چرخه‌ی ِ مرگ‌باري كرده‌است كه در آن
الف ) فقر جوامع بومي باعث تخريب محيط مي‌شود .
ب ) تخريب محيط، جوامع روستايي و عشايري را وادار به مهاجرت به شهرها مي‌كند
ج ) مهاجرت روستائيان به شهرها، مديريّت شهري را با مشكلات فزاينده و غير قابل حل رودررو مي كند؛ مشكلاتي كه باعث مي‌شود شعاع تاثير مخرّب شهرها بر محيط، روز به روز گسترده تر شود .
چ ) اثر تخزيبي‌ی ِ شهرها بر محيط، باعث تشديد مهاجرت روستائيان به شهرها مي شود
...بديهي است كه اين چرخه را مي توان تا بي نهايت تكراركرد ، البته به شرط آن‌كه تصوركينم طبيعت تا بي نهايت براي تخريب و تباهي فرصت در اختيار ما قرار مي دهد !
و سرانجام اين كه برنامه‌ی ِ توسعه نبايد فقط برای جلب آرای عمومی یا کسب اقبال سیاسی باشد. جوانمردانه نيست كه از ايران زيبا و با شكوه مان زميني سوخته را به نسل آينده تحويل دهيم ، اصلاً جوانمردانه نيست .


خاستگاه: رايانْ پيامي از فاطمه حبیبی‌زاد (گردآفرید)- تهران


١٧. بیست و دومین نمایشگاه ِ جهانی‌ی ِ کتاب ِ تهران (۱۶ تا ۲۶ اردیبهشت) تازه‌هاي كتاب در نمايشگاه ۲۲ : بوتيمار بي اشك از "مهدي خطيبي" به نمايشگاه مي‌‌آيد


بوتيمار ِ بي اشك، تازه‌ ترين اثر مهدي خطيبي به زودی توسط انتشارات آفرينش منتشر مي‌شود. اين كتاب در بيست و دومين نمايشگاه جهانی‌ی ِ كتاب تهران (۱۶ تا ۲۶ اردیبهشت) عرضه‌خواهدشد.


در ابن جا ↓
http://www.mehdikhatibi.blogfa.com/


خاستگاه: رايانْ پيامي از مهدی خطیبی- تهران


۱۸. گفتاری از "دکتر علی اکبر جعفری" در باره‌ی ِ زادروز ِ زرتشت

(فروردین یشت، بندهای ِ ۹۳- ۹۴)
اوستا، کهن‌ترین سرودها و متن‌های ایرانی، گزارش و پژوهش ِ جلیل دوستخواه، ج. ۱ از ۲ جلد، ص ۴۲۵، انتشارات مروارید، چاپ یازدهم، تهران- ۱۳۸۶.


١٩. گزارش ِ سخنرانی‌ی ِ یک باستان‌شناس ِ آلمانی در دانشگاه ِ تهران: نویافته‌های ِ باستان‌شناختی از روزگار ِ مادها در بیرون از مرزهای ِ کنونی‌ی ِ ایران


متن ِ این گزارش ِ آگاهاننده و مهمّ را در این جا بخوانید ↓
http://reirazi.persianblog.ir/post/547/


خاستگاه: رايانْ پيامي از محسن قاسمی شاد- تهران


.۲۰ گامی بلند در شاهنامه‌پژوهی: بررسی‌ی ِ کتابی تازه در این گستره

در اين جا بخوانيد ↓
http://rouznamak.blogfa.com/post-490.aspx


خاستگاه: رايانْ پيامي از مسعود لقمان- تهران


٢١. یادواره‌ی ِ پنجاهمین سال ِ خاموشی‌ي ِ استاد «ابوالحسن صبا»

در این جا ببینید و بشنوید ↓

٢٢.«ابوالقاسم فردوسی» : شاعر ِ رهایی‌بخش ِ ایران

Abolqasem Ferdowsi: The Poet Who Rescued Iran