Saturday, February 03, 2007

 

2: 220. يادواره اي زنده و دردمندانه و شعري شكوهمند براي اصفهان



يادداشت ويراستار


از مجيد نفيسي، شاعر و پژوهنده ي تبعيدي و سروده ها و نوشتارهايش، پيش از اين در همين تارنما سخن گفته ام. او در ادب مهاجرت ايرانيان، كوشاتر و پوياتر و سرشناس تر از آن است كه نياز به شناساندن داشته باشد.





پنجشنبه ي گذشته (12 بهمن) نشريّه ي شهروند، چاپ ِ تورنتو (كانادا) يادواره اي را كه مجيد با عنوان ِ دو كوچه و يك شهر، براي اصفهان روزگار كودكي و جواني اش نوشته، همراه با شعري شكوهمند از او با عنوان زاينده رود كه در سال 1987 ميلادي سروده، نشرداده است.
نفيسي در اين يادواره نويسي ي پُرخون و زنده اش، تنها به شرح و بيان ِ زنجيره اي از خاطره هاي شخصي --كه به سختي مي تواند براي كساني جُز نويسنده يا دست بالا براي خويشاوندان و دوستان نزديك او، كشش و دلْ پذيري داشته باشد -- نپرداخته؛ بلكه -- به تعبير حافظ -- "طيّ ِ زمان و مكان" كرده و اصفهان ِ چند دهه پيش از اين را بازْزيسته و بازْزاده و -- به گفته ي خودش -- "در رگهاي ِ شهر ِ كهن، به گردش درآمده است."
در شعر بلند و شكوهمند ِ زاينده رود نيز كه نمايشگر توانايي ي شاعري ي ِ سراينده است، او چنان زبان و بيان پويا و خيالْ نقش هاي رنگين و زنده اي پديدآورده است كه دستاوردش با كار ِ يك نگارگر يا سمفوني پرداز ِ چيره دست پهلو مي زند. هرگاه متهم به زياده گويي و دوستْ ستايي نشوم، مي خواهم بگويم (و "مي گويم و مي آيمش از عُهده برون") كه اگر مجيد نگارگري كاركشته هم بود، نمي توانست شهري به شكوه و عظمت اصفهان را در پرده يا پرده هايي، بهتر از اين به تصوير بكشد.
من در اين جا، هر دو كار ِ تازه نشريافته ي مجيد نفيسي را دستاوردهاي والاي او و كاميابي هاي چشمْ گيري براي ادب ِ مهاجرت ايرانيان مي شمارم و بر او آفرين و درود مي گويم.
متن ِ كامل ِ زاينده رود را در پي مي آورم و خوانندگان ِ ارجمند ِ اين تارنما را به خواندن ِ دو كوچه و يك شهر و ديدن تصويرهاي دريغْ انگيز ِ عزيزان ِ جانْ باخته ي شاعر، در نشاني ي زير، فرامي خوانم:
http://www.shahrvand.com/FA/Default.asp?IS=1111&Content=NW&CD=FB&NID=91#BN1111
* * *
زاينده رود





مجيد نفيسي

براي نفيسه





انگشت بزن! انگشت بزن!
هر آنچه خورده اي پس خواهي داد:
تلخ ها، ترش ها و شورها
پَسابهِ هاي رود،
لجن و لاي ِ
دروغ ها و سرنيزه ها
آه چه مي گويم من
ايستاده در غرفه ي تاريک پل
پشت به ديواره ي سنگي
گاه بيدار و گاه خواب
تا چشم کار مي کند،آب است،
آب
بَرفابهِ ي قله هاي ِ بلند





هاي و هوي ِ بُزها
مَشک هاي پُر باد
کِل کِل ِ زنها
و نقاره ي ِ توشْمال
ضرب ِ چوبْدستي ها و رقص چوخا
برفي که از پستان ِ زردکوه دوشيده مي شود
از نياي ِ مادري
از قبيله ي ِ پدري
از قوم ِ باستاني
از غم ها و شادي هاي مشترک
از چرخيدن ِ بر کوه ها
و درآميختن با درّه ها
از غم ِ غربت ِ لُرْبَچه اي وامانده از کاروان
از تير ِ دردي که پستان زائو را
به شير مي نشانَد
تا دشتهاي تشنه
تا بوي ِ خوش شالي
تا بوي ِ گس ِ بيد
تا بوي ِ جوانه ي ِ چنار
تا تبريزي ها
تا کبوده ها
تا درختان گونْجاني
سيبري ها و سيب ها
تا لاله ي سرنگون فِرِيدَن
تا بادام ِ شيرين ِ سامان
تا شالي ي ِ سبز ِ لنجان
تا نگين ِ سرخ ِ آتشگاه
تا چشم ِ باز ِ ماربين
با کارگر ِ لُر
با ميراب ِ ريز
با بوجار ِ کَلّه
با باغدار ِ سِدِه
با چوبدار ِ دُنبه
سوار بر بَستنه ي ِ اَلوار
ترا دقُّ الباب مي کنم
اي شهر کهن!
تا در رگهاي تو به گردش درآيم
تا جوزدان،
تا نياسَرم،
تا سَر ِ لَت،
تا رُکني،
تا تلواسْگان،
تا زنگ ِ دوچرخه،
تا بوق ِ کارخانه،
تا تاقْ تاق ِ مِس
تا عطر ِ زعفران،
تا بوي ِ گلاب،
تا ميدان ِ نقش ِ جهان،
تا چوبه هاي دار،
تا چشم هاي ملتهب،
تا تن هاي آويزان،
تا کوچه هاي تنگ،
تا ديوارهاي بلند،
تا درهاي بسته،
تا چادر، تا زندان
تا تابوت، تا پولاد،
تا رخوت،
تا رسوب ِ آب،
تا خميازه ي ِ رود در دشت ِ دشتي،
در ريگزار ِ وَرْزَنِه،
در باتلاق ِ گاوخاني.


چرا تو را زنده رود ناميدند؟
مگر به مرداب نمي ريزي؟
بگذار تو را از نو بزايم
در قله هاي کودکي،
در چشمه سار ِ بي مرگي
و تو را تکرار کنم
تا کوهپايه هاي ِ سبز
تا دشتهاي ِ روشن
تا کارون ِ همزاد
تا خليج ِ باز
تا اقيانوس ِ گرم
تا هواي ِ آزاد
نه به ريگزار
نه به مرداب
نه به ...


انگشت بزن! انگشت بزن!
هرآنچه خورده اي پس خواهي داد:
تلخ ها، ترش ها و شورها،
پَسابهِ هاي رود،
لجن و لاي ِ
دروغ ها و سرنيزه ها
آه چه مي گويم من
آيا با اين بطري ي ِ خالي
به مرداب گاوخاني خواهم ريخت!
يا از غرفه ي ِ تاريک ِ اين پل،
به بيشه هاي ماربين
به شاليزارهاي ِ لِنجان
به باغ هاي ِ سامان
به دشتهاي ِ داران
به کوهرنگ
به زردکوه
بازخواهم گشت
تا به درياهاي آزاد بپيوندم؟


اوّل ِ دسامبر 1987
 Posted by Picasa



<< Home

This page is powered by Blogger. Isn't yours?