Monday, December 11, 2006
2: 156. مرا ببوس: پيشينه شناسي ي ترانه -سرودي يگانه و ماندگار در حافظه ي گروهي ي ايرانيان
يادداشت ويراستار
ترانه ي نامدار ِ مرا ببوس، سروده ي حيدر رقابي (هاله) با آهنگ ِ ساخته ي ِ مجيد وفادار و آواي گرم و دلنشين حسن گلْ نراقي (كه در ساختار ِ بنيادين خود، ترانه ي ِغنايي ي ِ پُرسوز و گدازي بود) بيش از نيم سده پيش از اين پخش شد و در وضعي عادي مي توانست در محدوده ي زماني ي ِ معيّني، ترانه اي دلپذير و دوست داشتني براي بخشي از مردم باشد و سپس مانند بسياري ديگر از همانندهاي خود، در بايگاني ي موسيقي ي ايران جاي گيرد. امّا در دوران ِ بحراني ي پسِ از توفان ِ هولناك ِ تازش ِ آزمندان ِ جهانخوار و خودكامگان و چپاولگران بومي به كاروان ِ جنبش ملّي و رهايي بخش ايرانيان به كاروانْ سالاري ي ِ جاودانْ ياد دكتر محمّد مصدّق با رنگ ِ يادماني ي ِ مبارزه اي سرسختانه و خونين با نظام خودكامه ي پهلوي كه به اين ترانه داده شد، آن را تا پايگاه ِ ترانه - سرود ِ هميشگي ي بسياري از ايرانيان، از هر گروه و دسته اي فرابُرد و در درازناي دهه ها بخشي از خاطره ي ِ مشترك آنان گردانيد كه تا به امروز با روشني ي ِ هرچه تمام تر در ذهن و ضمير ايشان، پايدار مانده است.
فراگيري ي ِ رويْ آوري ي ايرانيان به اين ترانه - سرود، تا بدان پايه بود كه دست اندركاران ِ نظام را هراسناك گردانيد و يكي از خودفروختگان به دستگاه را واداشتند تا نقيضه اي مبتذل با زباني فرومايه براي اين اثر بسازد و بخواند و با دهن كجي به همه ي ملّت، آن را از راديو ِ دولتي پخش كردند. امّا اين تلاش هاي ابلهانه و مذبوحانه به جايي نرسيد و چيزي از ارج ِ مرا ببوس در دل مردم نكاست.
در نيم قرن گذشته، شايعه ها و خيالْ پروري هاي زيادي در باره ي فرآيند ِ شكل گيري ي اين اثر يگانه و تكرار نشدني، رايج شد و دهان به دهان گشت. شمار اندكي از مردم، پيشينه ي درست ِ اين كار فرهنگي را مي دانستند؛ امّا بيشتر به همان شايعه ها باورمند بودند و آنها را درست مي انگاشتند.
به تازگي، تارنماي پَرَند دست به ابتكار سزاواري زده و با پي گيري و پژوهشي دقيق و مستند، به روشنگري درباره ي اين گوشه از تاريخ زندگي ي اجتماعي ي ايرانيان معاصر پرداخته و دستاورد ِ اين كوشش و پژوهش را در گزارشي خواندني، همراه با تصويرهايي از دست اندر كاران ِ ساختن اين اثر و سطرهايي از متن ِ ترانه با خطّ نگاري ي هنري نشرداده است:
http://www.parand.se/t-mara-bebeos.htm
در نيم قرن گذشته، شايعه ها و خيالْ پروري هاي زيادي در باره ي فرآيند ِ شكل گيري ي اين اثر يگانه و تكرار نشدني، رايج شد و دهان به دهان گشت. شمار اندكي از مردم، پيشينه ي درست ِ اين كار فرهنگي را مي دانستند؛ امّا بيشتر به همان شايعه ها باورمند بودند و آنها را درست مي انگاشتند.
به تازگي، تارنماي پَرَند دست به ابتكار سزاواري زده و با پي گيري و پژوهشي دقيق و مستند، به روشنگري درباره ي اين گوشه از تاريخ زندگي ي اجتماعي ي ايرانيان معاصر پرداخته و دستاورد ِ اين كوشش و پژوهش را در گزارشي خواندني، همراه با تصويرهايي از دست اندر كاران ِ ساختن اين اثر و سطرهايي از متن ِ ترانه با خطّ نگاري ي هنري نشرداده است:
http://www.parand.se/t-mara-bebeos.htm
*
با سپاسگزاري از دوست ارجمند آقاي دكترسيروس رزّاقي پور كه نشاني ِ پَرَند را به اين دفتر فرستاد، خوانندگان اين تارنما را به خواندن اين گزارش و ديدن تصويرهاي همراه آن، فرامي خوانم.
*
دوست و همكار گرامي ي ديگرم گيتي بانو مهدوي نيز با نهايت لطف، روشنگري ي زير را همراه با دو پيوند به صداي عطاءالله خُرّم و نيز اجراي ترانه ي يادكرده با آواز ِ گلْ نراقي، براي كامل تركردن ِ درونمايه ي اين درآمد به دفتر من فرستاده است كه با درود به او، در اين جا مي آورم:
"عطاءالله خُرّم يکي از اوّلين آهنگ سازان موسيقي پاپ در ايران، که با «حسن گلنراقي» آشنايي داشته، در گفت‌وگويي از ترانه ي «مرا ببوس» و شايعات در بارۀ آن، سخن مي‌گويد، و شرح مي‌دهد که همين‌گونه شايعات را براي يکي از ساخته‌هاي او [ترانه ي پرستو با صداي منوچهر سخائي] نيز پراکنده بودند."
با سپاسگزاري از دوست ارجمند آقاي دكترسيروس رزّاقي پور كه نشاني ِ پَرَند را به اين دفتر فرستاد، خوانندگان اين تارنما را به خواندن اين گزارش و ديدن تصويرهاي همراه آن، فرامي خوانم.
*
دوست و همكار گرامي ي ديگرم گيتي بانو مهدوي نيز با نهايت لطف، روشنگري ي زير را همراه با دو پيوند به صداي عطاءالله خُرّم و نيز اجراي ترانه ي يادكرده با آواز ِ گلْ نراقي، براي كامل تركردن ِ درونمايه ي اين درآمد به دفتر من فرستاده است كه با درود به او، در اين جا مي آورم:
"عطاءالله خُرّم يکي از اوّلين آهنگ سازان موسيقي پاپ در ايران، که با «حسن گلنراقي» آشنايي داشته، در گفت‌وگويي از ترانه ي «مرا ببوس» و شايعات در بارۀ آن، سخن مي‌گويد، و شرح مي‌دهد که همين‌گونه شايعات را براي يکي از ساخته‌هاي او [ترانه ي پرستو با صداي منوچهر سخائي] نيز پراکنده بودند."
