Friday, December 16, 2005
194. گامي بلند در روزآمدكردن ِ دانش ِ دستور ِ زبان ِ فارسي
يادداشت
با خشنودي ي فراوان از نشر ِ دانش نامه ي ِ دستور ِ زبان ِ پارسي ي ِ نو در يك لوح ِ فشرده (سي. دي.) به سه زبان فارسي، انگليسي و آلماني، آگاهي يافتم.
پژوهنده و تدوين كننده ي ِ اين اثر ِ والا دوست جوان و فرهيخته و سخت كوش من آقاي دكتر نويد فاضل، ديروز با لطف فراوان خود، سي. دي. ي ِ اين دانشنامه را بدين دفتر فرستاد.
پژوهنده و تدوين كننده ي ِ اين اثر ِ والا دوست جوان و فرهيخته و سخت كوش من آقاي دكتر نويد فاضل، ديروز با لطف فراوان خود، سي. دي. ي ِ اين دانشنامه را بدين دفتر فرستاد.دكتر فاضل پزشك مقيم كشور آلمان، از دير زماني پيش از اين، سخت سرگرم جُستار و پژوهش در همه ي پيكره ي فرهنگ ايراني از آغاز تا امروز و به ويژه زبان ها و دبيره هاي ايراني در تمام پهنه ي جغرافيايي ي كهن و امروزين ِ آنها بوده و با جسارت و دريادلي ي يك انسان پيشرو و تراز ِ نوين، تازه ترين دستاوردهاي دانش و فنّ ِ معاصر را به منزله ي ابزاري روزآمد و رسانه اي جهان شمول براي نشر ِ دستاورد ِ كوشش و كُنِش ِ خويش به كار برده است.
انتشتار ِ دانش نامه ي ِ دستور ِ زبان ِ پارسي ي ِ نو گام ِ تازه و بلند ِ اين پژوهنده ي تازه نفس و فرهيخته در پويه ي ِ فرهنگي و دانشي ي اوست و منزلت ِ شايسته ي پيگير ِ راه ِ زرّين ِ استادان نامدار ِ زبان و ادب فارسي را بدو ارزاني مي دارد. او در شالوده ريزي ي ِ اين اثر ِ بديع، همه ي بايسته هاي يك تحقيق تمام عيار ِ دانشگاهي را به كار برده و از همه ي پشتوانه هاي لازم بهره گرفته؛ امّا پاي بند اصل ِ تكراري ي ِ "ره چُنان رو كه رهروان رفتند!" نمانده و از ابتكار و نوآوري روي نگردانده است.
ما ايرانيان در كار تدوين دستور زبان فارسي، سخت نيازمند ِ فاصله گيري از تقليد ِ چشم بسته از قاعده هاي صرفي و نحوي ي ِ زبان عربي بوده ايم و هنوز هم هستيم. شماري از استادان ِ پيشرو ِ ما در گذشته، بدين امر مهمّ و كليدي رويكرد داشته و گام هايي راه گشا در اين راستا برداشته اند و اكنون دكتر فاضل، جانشين ِ راستين ِ آنان، با نگاهي ساختارشناختي به همه ي درخت ِ تنومند ِ زبانهاي ايراني، به سراغ دستور زبان ِ فارسي ي نو (فارسي / فارسي ي ِ دَري) به منزله ي تازه ترين شاخه ي اين درخت ِ ستبر و كهن رفته است. او در روشنگري ي يكايك نهادهاي دستوري، به بنيادها نگريسته و كليدواژه هاي زبان شناختي ي سزاواري را به جاي اصطلاح هاي غريب و دور از ذهن و نارهنمون ِ پيشينيان به كار گرفته است. كار ِ كارستان ِ دكتر نويد فاضل را بايد ارج گزارد و به درستي بررسيد و شناخت و ب
ه ديگران شناساند و -- همان گونه كه خود خواسته است -- با نقد ِ آن به ويرايش برتر و رساترش ياري رساند.
ه ديگران شناساند و -- همان گونه كه خود خواسته است -- با نقد ِ آن به ويرايش برتر و رساترش ياري رساند.* * *
دكتر فاضل در پاسخ به اين پرسش ِ نگارنده كه او سي. دي. ي ِ اين دانشنامه را چگونه به دست ِ ايرانيان و همه ي فارسي زبانان خواهد رساند و در چه جاهايي براي فروش عرضه خواهد داشت، ديروز بزرگوارانه و دهشمندانه نوشت:
" ... من از پخش اين سي. دي. چشم داشت ِ مالي ندارم و آن را -- چه در ايران و چه در انيران -- به رايگان در اختيار ِ استادان ِ زبان شناس گذاشته ام. (واپسين خان ِ اين كار، پرواز ِ امشبم به ايران خواهد بود كه در آن، بيش از يك سد و سي كيلو سي. دي. است كه در ايران، براي گروه هاي زبان فارسي ي ِ دانشكده هاي علوم انساني و نيز كانون هاي زباني -- و از جمله، جاي ِ پيشين ِ شما كه همان مؤسّسه ي ِ لغت نامه ي ِ دهخدا باشد -- مي فرستم.)
كُپي كردن ِ اين سي. دي. براي دراختيار ِ دانشمندان و دانش پژوهان و دانشجويان گذاشتن، آزاد است. اين سي. دي. بيشتر براي كساني فراهم شده كه دسترس به اينترنت ندارند؛ چون تمامي ي ِ اين دفتر، در اينترنت به نشاني ي ِ :
وجود دارد كه آخرين ويرايش هاي كار را نيز در بر خواهد داشت. همچنين مي توان براي دسترس به دفتر پس از جدا شدن از اينترنت تمام ِ محتواي سي. دي. را از نشاني ي ِ :
نيز پياده نمود."
* * *چُنين است كار ِ مهرورزانه و بي دريغ و نمونه وار ِ يك ايراني ي فرهيخته و پژوهشگر در خدمتگزاري به فرهنگ و ادب ميهن خويش. از او بياموزيم و رهرو ِ چنين راه ِ فرخنده اي باشيم. گرامي بداريم دكتر نويد فاضل را و كار ِ گران سنگش را غنيمت بشماريم. درود و آفرين فراوان بر او باد! ج. د.
